Lapland - Méndez, Crottet

Dit keer een vrij lang verhaal over het boek Lapland. Dit boek de afgelopen week gelezen en geprobeerd in deze post de reis, die het gezelschap afgelegd heeft, te beschrijven. Het gaat dan voornamelijk om de plaatsen waar men is geweest en of er meer informatie over de bijzonderheden die men is tegen gekomen te vinden is op internet. In 1969 was er nog geen internet. In de huidige tijd is er veel te vinden op het internet. Ik heb geprobeerd dit mee te nemen tijdens het reisverslag van het gezelschap. Een 10-tal foto's uit het boek heb ik ingescand en opgenomen in deze post. Als een foto uit het boek komt, staat er in het bijschrift van de foto het woord (gescand) bij.

Boek details:
Auteur: Robert Crottet en Enrique Méndez
Titel: Lapland
Jaartal: 1969
Bladzijden: 144
Uitgeverij Bruna & Zoon, hardcover, foto’s.

Het boek Lapland is een reisverslag over Lapland en dateert uit 1969. Het boek bestaat uit 32 bladzijden tekst en 112 bladzijden foto’s. Het verslag wordt voor een groot gedeelte (27 bladzijden) verteld door Inga (niet haar echte naam), een 19 jarige Laplandse uit Utsjoki. Utsjoki ligt helemaal in het noorden van Finland. Het ligt in het rode gedeelte in de afbeelding van Finland hieronder:

Finland

Huis van Inga (gescand)

Bij Inga thuis (gescand)

De overige 5 bladzijden worden verteld door de Skolt Kosti. Het is niet duidelijk waar Kosti vandaan komt, maar zijn grootmoeder Kaisa woont in Sevettijärvi. Dit ligt ook in Noord-Finland. Zie onderstaande kaart:

Kosti (gescand)

De foto's zijn gemaakt door de Spaanse fotograaf Enrique Méndez. De reis door Lapland gaat door Noord-Finland, Noorwegen en Zweden. Fotograaf Enrique wordt door Inga en Kosti Nulikka genoemd. Nulikka betekent zowel deugniet als vagebond. De naam is afkomstig van een kleine rendier die af en toe bij Inga op bezoek komt.

Met zijn drieën gaan ze langs de rivier Teno naar Outakoski (niet te vinden op Google) en vervolgens naar Karagasniemi (bergketen van Aligas). Ailigas betekent heilig volgens het Handbook for Experience Stagers. Hieronder een gedeelte uit het handboek:

The fells, lakes and landscape
The fells, which arouse great respect, are holy places for the Sámi, such as Finland’s highest peak, Halti, and the god-faced Saana. The Sámi word meaning ‘holy’, Ailigas—as well as the Finnish Pyhä—appear in the current names for many fells and waterways. Utsjoki has three Ailigas fells: Aligas of Karigasniemi, Utsjoki-Ailigas and Nuvvus- Ailigas. Holy fells, hills and bare tops of fields are in Pelkosenniemi, Kittilä, Inari, Utsjoki and Enontekiö. In the Sompio Nature Reserve in Sodankylä, there is Pyhä-Nattanen. Salla has the Large and Small Pyhätunturi fells. There are also several holy lakes. A particular concentration of cult 61 locations appears to be in the current area of the Pyhä-Luosto National Park: Pyhätunturi, Ukonhattu, Noitatunturi (Seitakero), Pyhäkuru, Uhriharju, Lake Pyhäjärvi, the Pyhäjoki River and Pyhälampi Pond, which is nestled within the vicinity of Lampivaara Hill. The site of worship for the god of thunder was at Ukonkivi in Lake Inari (in the Inari language, Aijjisualuj).
 
Vlakbij Karagasniemi ligt het meer Luomosjärvi. Hier zou volgens een legende het paradijs, waar Adam en Eva hebben gewoond, zich bevinden. Eva bracht elke dag een kind ter wereld en verborg het onder de aarde. Op een dag vroeg God aan Eva wat ze met de kinderen deed. Eva antwoordde dat ze er geen had. Toen besloot God dat die kinderen verborgen zouden blijven. Alleen de kinderen die ze daarna nog ter wereld zou brengen, zouden op de aarde leven. Het onderaardse volk noemt men "gouffitars". Op internet was niets te vinden over gouffitars of over deze legende.

De reis ging vervolgens van Kaamanen naar Kilpisjärvi. Vlakbij Kilpisjärvi ligt de hoogste berg van Fins Lapland Saana. Van Kilpisjärvi ging de reis naar Ivalo over de berg Kaunispää (mooi hoofd). In Ivalo zou een pas gebouwde kerk staan. In 1969 zou deze pas gebouwd zijn. Op internet gezocht naar kerken in Ivalo en kwam de onderstaande kerken tegen:

Moderne kerk in Ivalo

Orthodoxe kerk in Ivalo

Ze hadden het zeer waarschijnlijk over de eerste kerk. De kerk zou namelijk op een kas lijken. De volgende dag liet Kosti in Inari de oudste kerk van Lapland zien. Deze stond 10 km verderop en heet de wilderniskerk van Pielpajärven. Op internet is wel wat informatie over de wildernis kerk te zien. Hieronder enkele links:

- Duitse Wikipedia
- Reisverslag wilderniskerk
- 360 graden foto van de wildernis kerk

De kerk zie er tegenwoordig zo uit:

Wilderniskerk heden

In 1969 zag de kerk uit zoals op de onderstaande foto. De foto hieronder komt uit het boek.

Kerk van Pielpajärvi (gescand)

In Inari is tevens een Sami museum gevestigd. Deze bestond al in 1969 en bestaat nog steeds.

Leuk gedeelte uit het boek is dat Nulikka een goede gedachte had gebracht aan Inga. Het is niet altijd goed om de namen van de plaatsen en vooral van de mensen die ze bezoeken te vermelden. Deze gedachte lees ik wel vaker op sommige forums :-).

De reis vervolgt zich naar Sevettijärvi, het domein van de Skolten. Hier woont de grootmoeder van Kosti en ze blijven hier een tijdje. Hier wordt ook de Ruska Aika beschreven. De Ruska Aika is te vergelijken met de Noord-Amerikaanse Indian summer en vindt plaats in september. Dit is het hoogtepunt van het jaar.

De reis vervolgd naar Zweeds Lapland, Karesuando, het welbekende Kiruna, Nikkaluokta (Kebnekaise), Jukkasjärvi (met 17e eeuwse kerk en een openluchtmuseum) en Abisko. Ze komen onder andere langs het meer Torneträsk, de canyon van Abiskojokk, de berg Nuolja en het legendarisch gebergte "Lapporten" (de Lappenpoort).

Lappenpoort (gescand)

Vervolgens nemen ze de trein naar Riksgränsen. Hierna gaan ze naar Soppero. Het lijkt erop dat in 1969 het dorpje nog Soppero heette. Tegenwoordig is er een Nedre Soppero en een Övre Soppero die tezamen een dubbeldorp vormen. In Soppero komen ze de 80 jarige gastvrouw Margrit tegen.

Margit uit Soppero (gescand)

 Hier in de buurt bij "Järämäjoki" vindt de Poroerotus (het scheiden van de rendieren) plaats.

Poroerotus

Een mooi filmpje met beelden van de poroerotus en Samische muziek is op Youtube te zien:

Scheiden van de rendieren - poroerotus (gescand)

Scheiden van de rendieren - poroerotus (gescand)

Na het verdwijnen van de Ruska vertrekken ze naar Noorwegen. Via Narvik naar Honningsvag met een boot. Ze doen ook Svolvær, de Lofoten eilanden, Tromsø en Hammerfest aan. Ze varen om de Noordkaap naar Russness over de Porsangerfjord. Vlakbij Russness in de omgeving van Skaidi is er weer een poroerotus. Hierna gaan ze naar Aisajärvi (niet te vinden op Google) en dan naar Alta. Vervolgens met de bus van Alta naar Kautakeino.

Kautakeino (gescand)

Hier bezoeken ze de Juhls, vrienden van Nulikka. De Juhls is een Deens echtpaar die sieraden van de Noorse Lappen bestuderen en ze voor hun namaken. De Juhls hebben nu een Silvergallery. Hieronder een huidige foto van de Juhls. Ik neem aan dat het dezelfde mensen zijn.

Frank en Regine Juhls

Er een mailtje aan gewaagd. Zodra er bericht komt van hun, werk ik deze post bij. Ben benieuwd of ik reactie terug krijg. En wat blijkt. Vandaag (25-06-2012) een mailtje teruggekregen dat Ann-Sofie Jonsson de vragen die ik had aan Mrs. Juhls zou doorsturen. Mocht ze informatie hebben, dan neemt ze contact met me op. Op 4 juli 2012 de onderstaande reactie teruggekregen:

Hi again,

I just got the messige from Mrs. Juhls that she doesn't recognize the names, but that it seams like they lived on the finnish side of the border.

Med vennlig hilsen/Kind regards,
Ann-Sofie Jonsson
Van Kautakeino verloopt de reis verder naar Karasjokk. Hierna zijn ze weer terug gegaan naar Kaisa, de grootmoeder van Kosti.

Kaisa (gescand)

Inga (gescand)

Het Lapland boek is een ontzettend leuk boek met niet teveel tekst en heel veel foto's. De reis en de bevindingen zijn erg interessant omdat de reis door 2 Lappen en een Spanjaard wordt gemaakt. Inga vertelt het meest en de reis wordt voornamelijk door haar ogen gezien. Leuk dat een Lapse de reis door Lapland zeer de moeite waard vond. 

Het boek is te koop bij de Blikken Trommel voor €19,50, maar zal ook wel ergens op een boekenmarkt te krijgen zijn.

Een leuke link op internet is deze: Reis door Lapland. Deze geeft ook veel informatie die Joop en Tea opgedaan hebben tijdens hun reizen door Lapland.

Tevens de tip van Willy hieronder opgenomen in deze post. De Duitse uitzending "Winterreise durch Lappland".

Deel 1 van 3:

Deel 2 van 3:

Deel 3 van 3: