In de schaduw van het Marsgebergte - Bernard Nordh

Boek details:
Auteur: Bernard Nordh
Oorspronkelijke titel: I Marsfjällets skugga
Vertaling: S. en E. M. v.d. Noordaa-Franzén
Titel: In de schaduw van het Marsgebergte (1e deel van de omnibus "Het geslacht Pålsson")
Jaartal: 1984
Bladzijden: 216
Uitgeverij: Elsevier
ISBN: 9010050637

Het geslacht Pålsson

Bernard Nordh

Het boek "In de schaduw van het Marsgebergte" is het eerste boek van de omnibus "Het geslacht Pålsson". De omnibus bevat naast het boek "In de schaduw van het Marsgebergte" ook het boek "Rendiervolk in leven en dood".

De schrijver Bernhard Nordh werd geboren op 19 april 1900 in Björklinge, in de buurt van Uppsala. Na zijn overlijden werd hij op 9 augustus 1972 begraven in de Dom van Uppsala. Bernhard’s moeder, Selma Bolin, was alleenstaand. De eerste jaren van zijn leven woonde Bernhard bij zijn grootouders. Toen Bernhard zes jaar was, trouwde zijn moeder met een 21 jaar oudere man: Johan Nordh. Deze adopteerde Bernhard en gaf hem ook zijn familienaam. Het gezin woonde in Strömberg in het noordelijke deel van de provinvcie Uppland. Zijn vader had daar een boerenbedrijf. Het leven op het platteland heeft Bernhard Nordh beschreven in zijn eerste roman Jorden är god (1936). Dit boek is één van de weinige boeken van Nordh die in het Nederlands vertaald is onder de titel “Zegenrijke Aarde”. Dit boek is binnenkort aan de beurt om te lezen.

In 1937 kwam de grote doorbraak met zijn tweede roman: I Marsfjällets skugga . Deze roman is in het Nederlands vertaald onder de titel "In de schaduw van het Marsgebergte". In 1936 bezocht Nordh Vilhelmina en het berggebied ten westen van Vilhelmina. Hij deed hier onderzoek naar kolonisten. Zo verzamelde hij de gegevens voor zijn romans over dit gebied. Voor de roman I Marsfjället skugga heeft Nordh uitgebreide gesprekken gevoerd met kinderen en kleinkinderen van de hoofdpersoon van dit meeslepende boek.

Er zouden nog 25 romans volgen. Een aantal romans beschrijft het leven op het platteland, terwijl een andere groep romans – in het Zweeds “Vildmarksromaner” - de nadruk legt op het leven van “kolonisten” in de ruige wildernis van noordwest Zweden. De schrijfstijl is plezierig en zeer verhalend. Nordh is een geboren verteller, die het leven op het platteland en in de wildernis met veel gevoel voor detail en realisme beschrijft. Alle facetten van het leven in die moeilijke periode – veelal tussen 1850 en 1920 – komen aan de orde. (Bron: http://www.bernhardnordh.se/biografie.htm).

Het boek "Als de vorst haar geesel zwaait" is eigenlijk het 3e deel van het Marsgebergte verhaal en gaat over de emigratie naar Amerika. De familie Pålsson wordt zijdelings een keer genoemd, verder niet. Dit boek ben ik op dit moment aan het lezen.

Hieronder de boeken die Bernard Nordh heeft geschreven. De informatie is afkomstig van de Bernard Nordh website.

Titel	Jaar	Vertaling (NL)
Jorden är god	1936	Zegenrijke Aarde ( ‘s Gravenhage,  1952)
I Marsfjällets skugga	1937	In de schaduw van het Marsgebergte ( ’s Gravenhage, 1941
Fjällfolk	1938	Rendiervolk in leven en dood (’s Gravenhage 1946) In 1977 verscheen de dubbelroman Het geslacht Pålsson Hierin zijn  In de schaduw van het Marsgebergte en  Rendiervolk in leven en dood samengebracht
Undan frostpiskan Ook onder de titel Flickan från fjällbyn	1938 1944	Als de vorst haar geesel zwaait (’s Gravenhage, 1950)
I de stora skogarna	1938
Folkhemmet Ook onder de titel Den siste bonden	1939 1949
Tösen på Valtomta	1940
Silverdalen	1941
Nybyggarna vid Bäversjön	1942
Starkare än lagen	1943
Kämpa mot ödet	1944
Ingen mans kvinna	1946	De zon gaat op in het Gulbrandstal (Baarn, 1955)
Jakobs stege	1949
Ogärningsmän Ook onder de titel I vildmarkens våld	1950 1954
I min gröna ungdom	1951
Vandra mot solen	1953
Mina fem söner	1956
Leker farligt	1957
Röd himmel	1958
Offerbäcken	1959
Åter till verkligheten	1962
Skuggan över byn	1963
Gyllene bocken	1965
Fjällbruden	1968
Bodil Jonsdotter	1970
Bågskytten	1971
Vargjakten Ook onder de titel Vilden från Sulitelma	1971 1930

Een aantal boeken van Bernard Nordh zijn verfilmd en wel de volgende:

1948 Flickan från fjällbyn (novel "Undan frostpiskan")

1953 Ingen mans kvinna (novel "Ingen mans kvinna är en död kvinna")

1954 Starkare än lagen

Ingen mans kvinna

Flickan från fjällbyn

Starkare än lagen

Genoeg over Bernhard Nordh. De reden dat ik de boeken van het Marsgebergte heb gelezen, zijn een aantal blogposts van Gonny.

Blogpost van januari 2012

Blogpost van april 2012

Blogpost van juli 2012

Fotopost naar Marsliden

Het verhaal gaat over Lars en Britta Pålsson die zich met 6 kinderen in het Marsgebergte vestigen en proberen om daar te overleven en zitten eigenlijk tussen de kolonisten aan de ene kant en de Lappen aan de andere kant. Het verhaal beschrijft een aantal jaren van hun leven. Het leven wordt zeer gedetailleerd beschreven en geeft aan dat het geen makkelijke tijd was om in te leven. Veel gebeurtenissen komen bekend voor. De hongerwinters, hooimijten, tovenarij, meel met boomschors, de Lappen met de rendieren enzovoorts. De hooimijten kwamen we onderweg in Zweden nog tegen. Kon er nog net een foto van maken. We vermoeden dat ze er vroeger ook zo uitzagen, maar dat is een vermoeden. Wel leuk om die hooimijten langs de weg te zien.

Hooimijten

De website die Gonny noemt in haar blogposten (www.bernhardnordh.se) heeft een pagina over de reis in het voetspoor van Bernhard Nordh: Van Vilhelmina naar Kroken (Noorwegen).  

Afstand ( km)	Plaats	Relatie met romans van Nordh	Totale afstand (km)
	Vilhelmina	In de kerk van Vilhelmina werden onder andere de afkondigingen gedaan voor het opmeten van land.  In Vilhelmina zetelde ook de schout. ( zie bijv. In de schaduw van het Marsgebergte, hfdst. 2)
13	Laxbäcken	Hier werd Lars Pålsson geboren. De hoofdpersoon in bovengenoemde roman. Zijn vader gaf zijn naam aan een kleine heuvel bij de beek. Op die heuvel staat nu een gedenksteen	13
1	Blajkfjäll	Deze berg ligt tussen Djupdal en Avaträsk. Hier heeft Bernhard Nordh geprobeerd te leven als berenjager. Hij was toen negentien jaar. Dit avontuur kostte hem bijna zijn leven. Deze episode uit zijn leven heeft Nordh beschreven in zijn autobiografische roman “I mina gröna ungdom”	14
1	Malgovik	Hier kwam Lars Pålssons vrouw, Britta, vandaan. Ook zijn neef Hans woonde in Malgovik, voordat hij zich als tweede bewoner op Marsliden zou vestigen.	15
36	Fjällboberg	Lars Pålsson is na zijn trouwen met Britta in Fjällboberg gaan wonen. Toen er na verloop van tijd te weinig ruimte was, vertrok hij in 1856 met zijn gezin naar Marsliden. De dorpen Fjällboberg en Kroksjö staan centraal in de roman  Als de vorst haar geesel zwaait  (Undan Frostpiskan) Vanuit deze dorpen emigreerden  in het begin van de 20e eeuw  55 van de 60 inwoners naar de VS.	51
23	Dorris	Bij de trek van Fjällboberg naar Marsliden kon het gezin Pålsson hier een nacht slapen en rusten (zie in de schaduw van het Marsgebergte, hfdst. 6) Ook de geschiedenis van deze nederzetting is beschreven. In het boek Nybyggarnas dagliga leverne, geschreven door O.P. Petterson.	74
24	Grytsjö	In Grytsjö woonden de naaste buren van de familie Pålsson. Olof Olofsson en zijn vrouw.	98
17	Vallen	Lars’zoon Jonas heeft met zijn vrouw Stina deze nederzetting opgezet. In de vervolgroman Rendiervolk in leven en dood komt deze episode uitgebreid aan bod.	115

4	Marsliden	De nieuwe nederzetting, oorspronkelijk door Lars en Britta Pålsson gesticht. Tegenwoordig staat er een replika van oorspronkelijke Pålsson-stuga, aangevuld met bewaarde werktuigen en gerredschap.	119
18	Saxnäs	De dichtstbijgelegen boerennederzetting. Hier ging Lars enige malen heen om hulp. Met verschillend resultaat.	137
26	Fatmomakke	Het kerkdorp waar alle inwoners van het gebied twee maal per jaar aan de kerkelijke plechtigheden konden deelnemen  De kerkdiensten met de bijhorende plechtigheden van begraven, dopen en huwelijksinzegening waren bestemd voor zowel de Samen als de boeren als de settlers. De jongste dochter van Nordh, Solveig, is hier in het huwelijk getreden. Ondanks dat ze niet in dit gebied woonde. Dit feit kan worden  gezien als bewijs voor de hoogachting voor Bernard Nordh.	163
22	Klimpfjäll	De knecht Abraham Jacobsson had zich in Klimpfjäll gevestigd en verkreeg in 1853 de rechten op Marsliden. De rechten verkocht hij in 1856 aan Lars Pålsson. Vanuit Klimpfjäll voerden handelswegen naar Noorwegen.	185
40	Kroken	In dit Noorse dorp eindigden de handelsreizen van de bergbewoners uit Noordwest Zweden. Hier werd handelswaar als hoenders en huiden geruild tegen koffie, zout, meel en andere levensbenodigdheden.	225

De reis geeft goed aan hoe groot de afstanden tussen de dorpen waren. Alles werd lopend gedaan. De tabel geeft wel een mooi overzicht van de dorpen die een rol hebben gespeeld in de Marsgebergte verhalen. Leuk om de tabel erbij te hebben als men in de buurt is. Het bergdorp Marsliden bestaat vandaag de dag nog. Een kopie van de hut van Pålsson is ook nog steeds te bewonderen. De blogposten van Gonny laten dit goed zien. Er zijn ook andere websites die dit laten zien. Aan het einde van deze blogpost een overzicht van de websites met informatie over het Marsgebergte en Bernard Nordh.

Het verhaal zelf is best wel spannend. Gelukkig was de omnibus van een latere druk dan de originele boeken met prenten van Anton Pieck. Die zijn namelijk geschreven met een oude spelling.

Wil Vening heeft in 1988 de 2 boeken van het Marsgebergte bijgeschaafd tot een meer leesbaar verhaal aangepast aan de eind jaren 80. De boeken zijn uitgegeven als grootletterboek. Beide boeken heb ik gehaald. De tekst is inderdaad wat aangepast. Ik heb de boeken nog niet gelezen omdat ik net de originele versies heb gelezen. Misschien lees ik ze volgend jaar wel. Het voorwoord is denk ik wel het leukste van het boek. Het voorwoord is hier te lezen. De boeken hebben de onderstaande titels:

• Het Marsgebergte als buurman
• In het spoor van de rendieren

Wat volgt zijn een aantal andere nog niet genoemde websites die over Bernard Nordh en/of het Marsliden verhaal gaat.

• Website Fotosidan 
• Svenska Fjällklubben 
• Om böcker med mera 
• Marsliden en fjällby i södra Lappland 
• Marsliden Fjällby 
• Plaatsen uit het Marsgebergte verhaal 
• Bernard Nordh  
• Naamgenoot Bernard Nordh

Marsliden

Ik ben nog op zoek naar het boek "De zon gaat op in Gulbrandstal". Als iemand weet waar ik die kan vinden, hoor ik het graag.