De Noorse liefde van W.F. Hermans - Karin Anema

Boek details:
Auteur: Karin Anema
Titel: De Noorse liefde van W.F. Hermans (2e druk)
Jaartal: 2005
Bladzijde: 117 blz
Uitgeverij: Atlas
ISBN: 9789045013329 

Voorkant boek

Achterkant boek

In het boek De Noorse liefde van W.F. Hermans volgt Karin Anema het pad wat W.F. Hermans Alfred heeft laten volgen in het boek Nooit meer slapen. Van Karin Anema heb ik eerder het boek De laatste grens gelezen. Een verslag daarover is hier te lezen. De schrijfstijl van Karin Anema is zeer prettig om te lezen. Aangezien ik het boek Nooit meer slapen pas geleden gelezen heb (verslag ervan is hier te vinden), leek me dit boek van Karin Anema ontzettend interessant. Helaas was het boek niet 2e hands te verkrijgen en de nieuwprijs is 16 EUR. Dit is echt veel te veel voor een 117 bladzijdes tellend boekje. Ondanks de prijs toch gehaald omdat het echt een aanvulling is op het boek Nooit meer slapen. Helaas was het de 2e druk en het blijkt dat de kleurenfoto's in de 2e druk niet aanwezig waren. Ik kan de foto's ook niet vinden op internet. Het boek De laatste grens had ook kleurenfoto's en dit zorgt voor een meerwaarde van het boek.

Een afbeelding uit het boek? (Bron: Cultuurbewust.nl)

Het boek Nooit meer slapen is in 1996 in Noorwegen uitgegeven met de titel Aldri sove mer. Aldri sove mer betekent Nooit meer slapen in het Noors. Een zeer interessant interview over de Noorse uitgave is te vinden op de website wfhermans.net.

In het boek is Ida Johansen de gids van Karin Anema. Ida is een Same en de dochter van rendierhouder Alf Johansen. Leuk feit uit het boek is dat het woord Finn een oud Noord woord voor Lap is. Een denigrerende naam net als Lap. Het feit kwam voort uit de betekenis van Finnmark / Finnmarksvidda. Een ander interessant feit is dat men in september de mannetjes rendieren slacht. Het slachten moet eind september gebeurd zijn voordat de paartijd aanbreekt. Het vlees is dan anders oneetbaar omdat de urine in het vlees trekt.

In het boek komt historicus Arvid Petterson (Helligskogen (het heilige woud)) aan bod.

Arvid Petterson

Volgens Arvid is Aldri sove mer voor weinig Noren interessant. Nederlandse toeristen hebben geen reden om in het noorden onderweg te stoppen volgens Arvid. Hij denkt dat veel toeristen niet echt de natuur intrekken. Ik kan niet oordelen over anderen, maar als ik naar ons zelf kijk dan klopt dit wel. We zijn afgelopen zomer 3 dagen rond de poolcirkel geweest en hebben in die 3 dagen best wel veel gezien. Dingen die je niet ziet als je heen en terug naar de Noordkaap gaat. Die 3 dagen zijn nog te kort om een goede indruk van een gebied te krijgen. Wat me bij is gebleven is de paar uur lange wandeling Flottarleden in Trollforsen. Het was best wel een heftige wandeling, maar als ik de foto's weer bekijk, was het dubbel en dwars de moeite waard. De natuur is schitterend. Een blogpost over Flottarleden volgt nog een keer.

Trollforsen

Hieronder volgen nog een aantal opmerkelijke feiten uit het boek van Karin Anema.

Uit het boek blijkt dat de Sami geen kompas hebben, maar de vader van Ida had wel luchtfoto's. Hij heeft als journalist bij de krant en radio in Oslo gewerkt en krijgt elk jaar een nieuwe set. Hij kan dan zien waar voedsel voor de rendieren is en kan zijn kudde daar naar toe dirigeren. De luchtfoto's waren een belangrijk onderwerp in Nooit meer slapen.

De kalveren worden gemerkt met zendertjes zodat de doodsoorzaak achterhaalt kan worden. Zo'n toepassing had ik ook gelezen op het blog van Laplander's Natural Lore blog.

Het verhaal over de Sami messen was erg interessant. Ik heb het eerder gehad over de messen in de blogpost over Arvidsjaur. Het Noorse liefde boek geeft weer wat meer inzicht over de Sami messen. Iedere Same krijgt zijn eerste mes als ze 2,5 jaar zijn. Op 7 / 8 jarige leeftijd krijgt ie zijn 2e grotere mes om mee te oefenen zoals het snijden van het familieteken in de oren van zijn rendieren. Met 13 jaar krijgen ze een 7 inch lange mes waarmee zelfs hout gekapt kan worden. Het handvat is van berkenhout, een onbreekbaar stalen blad en tussen handvat en blad een stukje brons. Brons is volgens de Sami een heilig materiaal. Het beschermt tegen kwade geesten.

In het boek wordt het Sápmi Thema park genoemd en daar zou de eerste snowscooter, de Artic Cat type 170 D 1964, staan. Veel info is hier te vinden.

Artic Cat type 170 D 1965

Inga was de beheerder in 1961 ten tijde van Hermans. Nu is haar zoon Oscar de beheerder van Statens fjellstue oftewel Ravnastua. Voor die tijd woonde er een zekere Ravna naar wie de Ravnastua is genoemd. In 1947 werd Inga op haar 27e de beheerder van de hut.

Ravnastua

Oskar Eriksen

Een Noaidi is een soort heks of sjamaan.De noaidi gebruiken een Sami drum. Over de Sami drum heb ik het gehad in de blogpost over de Anna-Lisas souvenir butik in Arvidsjaur.

De Sami drinken hun koffie met rendiervet. Had ik nog niet van gehoord.

Karasjok rotstekeningen in 1972 te Alta op Unesco Werelderfgoedlijst. Deze hebben we ook gezien in Högsbyn. Info over rotstekeningen in Scandinavië is te vinden op de website van Scandinavian Rock Art. Een blogpost over Högsbyn volgt later.

Rots tekeningen te Alta

Torbjørn Fjellang, Harald Skålvoll en Per Akselsen waren de expeditieleden van Hermans. Deze expeditieleden hebben model gestaan voor Arne, Qvigstad en Mikkelsen. Het lukt Karin niet echt om informatie te verkrijgen van de toenmalige expeditieleden. Of ze zijn overleden, of ze zijn erg oud en veel vergeten.

Twinotters, watervliegtuig waar Alfred mee vloog.

DHC-6 Twin Otter

Inger Marie Kasbohm, in 1961 Inger Marie Pedersen, met man Per uit Asker. Inger Marie was een 15 jarig meisje die Hermans ontmoet heeft en een rol speelde in het boek Nooit meer slapen toen Alfred Inger Marie in de bus ontmoette. Inger Marie is de Noorse liefde van W.F. Hermans. 31 jaar na 1961 zocht Hermans weer contact met Inger Marie (augustus 1992). Ze hebben elkaar in 1992 niet meer ontmoet, wel geschreven. Het contact kwam weer tot stand door een oproep van Hermans in de krant Finnmark Dagblad. Inger Marie had ook brieven van Hermans. Deze heeft Karin Anema niet kunnen inkijken. Karin heeft er wel naar gevraagd maar geen toestemming van Inger Marie gekregen. Inger Marie neemt ze mee het graf in. Inger Marie was in 1961 15 jaar. Hermans 40 jaar.

Volgens het boek hield Hermans niet van openbaarheid. Een zin uit het boek is opvallend: Een Hermansiaanse voorzorgsmaatregel was: niets in de openbaarheid, maar wel een oproep in de Finnmark Dagblad krant.

Judith van Raalte Nestaas (oorspronkelijk uit Groningen) is de buurvrouw van Inger Marie in Asker.

Een gedeelte van het boek is hier te lezen. Dit geeft een goede indruk van het boek.

Natuurlijk zijn er recensies over het boek geschreven en ze zijn over het algemeen niet best. Degene waar het boek niet al te best beoordeeld wordt, zijn de meer literaire websites zoals NRCBoeken en Cultuurbewust. Die kijken er op een andere manier naar en zullen vast wel weten waar ze het over hebben. De laatste regels van de recensie van NRCboeken zijn wel mooi geschreven:

De brieven zelf krijgt Anema niet te lezen, Inger Marie wil de inhoud ervan meenemen in haar graf. Het levert wel een tragisch beeld van Hermans op: de man die altijd zoveel mensen op afstand hield, aan het eind van zijn leven, hunkerend naar contact.

De recensie van de Cultuurbewust website is nog harder:

De Noorse liefde van W.F. Hermans biedt duidelijk geen verlenging van het genot dat Nooit meer slapen ooit teweegbracht. Eigenlijk heeft het juist een destructieve werking op iedere magie die Hermans of zijn roman ooit over zich hadden.

De recensie van Boekgrrls is veel realistischer en positiever. De recensie geeft goed weer hoe je het boek eigenlijk moet zien:


Het bijzondere van dit boek is dat de personages en beschrijvingen in Nooit meer slapen nog meer gaan leven. Karin kent het boek bijna uit haar hoofd. Waar ze ook loopt, elke keer schieten haar zinnen uit het boek te binnen die slaan op wat zij ziet en op de mensen die zij ontmoet.

Ikzelf vind het boek een mooi verhaal over hoe een roman zoals Nooit meer slapen geschreven is en gaat leven zoals Hermans het zelf beleefd heeft. De zijstap naar de Sami vind ik zelf erg interessant. Het begin is wel beter dan de zoektocht naar de expeditieleden. De tocht door Finnmarksvidda had van mij veel meer aandacht mogen krijgen. Dit had ervoor gezorgd dat het boekje zijn geld wat meer waard was. De foto's hadden er bij de 2e druk er wel in mogen blijven. Ik baalde er best wel van dat de foto's niet meer waren opgenomen in de 2e druk. Voor de rest een mooi boekje. Het boek De laatste grens is leuker om te lezen. Karin Anema schrijft lekker en ik zit er zelfs over te denken om wat andere reisverslagen van haar aan te schaffen.