Alle bessen kun je eten, alleen sommige maar één keer - Gemma Venhuizen

Boek details:
Auteur: Gemma Venhuizen
Titel: Alle bessen kun je eten, alleen sommige maar één keer
Jaartal: 2013
Bladzijde: 240 blz
Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar
ISBN: 9038896336

Gemma Venhuizen

Eindelijk het boek van Gemma Venhuizen gelezen. Het boek hadden we aangeschaft op de Scandinavië-XL beurs in Haarlem. Voor een verslag van die dag, zie deze blogpost. Die dag was Gemma aanwezig om haar boek te verkopen en te signeren.

Gemma aan het signeren

Samenvatting boek:
‘Een veelbelovende student’ is ze. Zeggen haar vader, haar moeder en haar docenten. Wanneer ze voor een fotografieproject naar Spitsbergen vertrekt, wordt het tijd dat Jasmijn haar talent waarmaakt.

Met trots presenteren wij een nieuwe, jonge schrijver die het unieke talent bezit de lezer meteen vanaf de openingszin in haar greep te hebben – en niet meer los te laten. Oordeel zelf!

De eerste keer dat ik hem zag stond ik met een dubbelloops geweer in handen. Ik had net met bevroren vingers twintig kogels afgeschoten op de ijsbeer tegenover me. Negentien kogels waren in het niets verdwenen, één had de rechtervoorpoot geraakt.
Terwijl ik het resultaat bestudeerde, kwam hij naast me staan. Zijn kartonnen beer zag er heel wat doorzeefder uit dan de mijne. Hij lachte. Zei iets tegen me. Het zag eruit als ‘I love you too.' ‘I love to shoot,' herhaalde hij toen ik mijn oorbeschermers af had. ‘Dat komt goed uit,' zei ik en liet mijn geweer zakken. ‘Als we worden aangevallen mag jij ons verdedigen.’

Een inkijk gedeelte van het boek is beschikbaar op deze plek.

Dit is het eerste boek van Gemma Venhuizen. Gemma heeft een eigen website op www.gemmavenhuizen.nl. Op haar website is onder andere haar CV op het gebied van schrijven te lezen. Ze schreef ongeveer 27 recensies op Recensieweb. 

Om maar gelijk met het boek te beginnen, de recensies zijn over het algemeen positief over de schrijfstijl, maar negatief over het verhaal zelf. Dit had ik zelf ook wel een beetje. Er zijn drie verhaallijnen aanwezig, namelijk het verleden, Spitsbergen en de reis in Dovrefjell. Dit maakt het verhaal wel lastig te volgen omdat om de paar pagina's de verhaallijn onderbroken wordt en er naar een andere verhaallijn wordt gegaan. Het einde is apart. Het boek geeft wel een zeer realistische kijk op Spitsbergen. Alleen het verblijf in Spitsbergen en de reis in Dovrefjell is al de moeite waard om het boek te lezen. Enkele gedeeltes uit de jeugd van de hoofdrolspeelster deed me aan mijn eigen jeugd denken. Wat volgt is een lijstje met recensies over het boek.

Recensies boek:

• 8Weekly
• Passionate Platform 
• Vrouwenbibliotheek
• Ranking the books
• Literair weblog De Contrabas
• Literair Nederland
• Interview Vu.nl
• Pink bullets
• Leestafel
• De Leesfabriek
• Interview Eline van Leeuwe met Gemma

Het verhaal in Spitsbergen was, zoals eerder gezegd, reëel beschreven. Dit kan bijna niet allemaal bedacht zijn en tijdens de zoektocht kwam ik op de website waarbenjij.nu terecht. Hier is een klein weblog van Gemma Venhuizen uit begin 2009 aanwezig over haar verblijf in Spitsbergen. De zes weblogs zijn hieronder te lezen. Als je het boek hebt gelezen en vervolgens de weblogs komen er een aantal dingen bekend voor. De namen Inooraq en Bjarki, de plaatsen die voorkomen in het boek en een aantal voorvallen die op de weblogs staan, komen weer terug in het boek.

• Viersterrenveldwerk
• Vrolijk Pasen
• Sneeuwscooteravonturen en ijsberenplas
• Sipje en Sopje
• Ik ga naar Spitsbergen en neem mee een griepvirus
• Spitsbergen in een spijkerbroek

Leuk om te zien hoe van de weblogs een boek ontstaat en waar de inspiratie vandaan komt. Het lijkt erop dat Gemma de belevenissen op Spitsbergen verwerkt heeft in het boek en daar een verhaal om heen heeft bedacht. Gemma heeft foto's gemaakt tijdens haar verblijf op Spitsbergen. De foto's zijn te zien op de waarbenjij.nu, IJslandkiekjes en de Buzzboeken websites. Van een aantal foto's heb ik een collage gemaakt.

Collage van de Spitsbergen foto's

Nu naar het boek zelf. Het boek is onderverdeeld in een aantal delen die weer onderverdeeld zijn in een aantal hoofdstukken. De delen van het boek zijn titels van albums van Pink Floyd.

De titels van de delen hieronder opgenomen met een Youtube filmpje naar het volledige album van Pink Floyd.

Animals

Atom Heart Mother

Obscured by Clouds

Wish you were here

The dark side of the moon

The final cut

Ik had vroeger en nog steeds een aantal albums van Pink Floyd en wel de albums Dark side of the moon, Meddle, The Wall en The Final Cut. Jammer dat Meddle niet is opgenomen in het lijstje van Gemma. De nummers One of these days en Echoes zijn nog steeds erg goed.

Het verhaal gaat over de bijna 24 roodharige Jasmijn de Bruijne. Ze studeert fotografie op de kunstacademie. Haar docent Van Asschen stuurt zijn vijf studenten naar verschillende plekken in de wereld voor een foto opdracht. Dit gebeurd met behulp van enveloppen en Jasmijn trekt de envelop naar het koude Spitsbergen.

Scarlett Johansson

Van Asschen verwacht van Jasmijn een lustopwekkend landschap met soft-erotische rotsen, rivieren om bij klaar te komen en bergen die hem net zo geil maken als de borsten van Scarlett Johansson. Kortom, er ligt nogal een druk op Jasmijn. Jasmijn komt op Spitsbergen terecht in het plaatsje Longyearbyen en woont samen met geoloog Lars uit Oslo, promotieonderzoeker Bjarki uit Denemarken en bioloog Inooraq die woonde op Groenland. Later komt de Griekse Elena er nog bij.
Leuke anekdote is dat Inooraq zijn grote teen mist. Die is er een keer afgevroren en heeft de teen toen in een veldfles met een laagje wodka gestopt in de hoop dat die er later weer aangezet kon worden. De teen was bij aankomst in de bewoonde wereld al zwart geworden. Uit frustratie heeft hij alle wodka opgedronken en de teen weer in de gestopt. Nooit een drankje van hem aannemen. 
Dit stukje geeft een beetje aan wat de schrijfstijl van Gemma is. Ze schrijft vlot en het leest lekker. Tijdens het verblijf in Spitsbergen geeft Michiel, de vriend van Jasmijn, aan dat hij vreemd is gegaan. Het is de start van een bewogen periode uit het leven van Jasmijn. Zoals gezegd zijn er drie verhaallijnen in het boek aanwezig. De tijd op Spitsbergen, de reis in Dovrefjell en het verleden van Jasmijn. Het verleden van Jasmijn vind ik wel op de schrijfstijl van Karl Ove Knausgård lijken. Ik ben op dit moment het eerste boek Vader van hem aan het lezen. Vandaar misschien de vergelijking. Via het verhaallijn uit Jasmijns jeugd komen we te weet dat de naam van Jasmijn is afgeleid van jasmijnthee. Jasmijnthee was volgens de moeder van Jasmijn, die tandarts is, de enige zonde in haar leven.

Dit brengt ons dan naar de dummies en de Sun-maid rozijnen doosjes. De dummies ontlokken de uitspraak:

Van dummies wordt je dom, van smarties slim.

Ik ga het verder niet meer in op het verhaal. Wel komen er nog aantal dingen aan bod die ik tegenkwam in het boek.

Er worden in het boek vaak Kvikk Lunsj (soort KitKat) repen gegeten. Zoals hiernaast te zien is, lijkt het inderdaad op KitKat. Ik kende ze nog niet. De officiële website van Kvikk Lunsj is www.kvikklunsj.no.

Tijdens de Dovrefjell verhaallijn leest iemand de Cosmopolitan in de trein. Gemma Venhuizen heeft volgens mij wel eens voor de Cosmopolitan geschreven. Jasmijn zit in die trein en heeft een enkele reis van Oslo naar Kongsvoll. Kongsvoll is het beginpunt als je in Dovrefjell wilt wandelen. Op de ramen van het bijgebouw van het station Kongsvoll is een sticker geplakt met: MAKE WAFFLES, NOT WAR.

Maken waffles not war sticker

Station Kongsvoll

Over Dovrefjell heb ik eerder wat gelezen in het boek Noorderlicht van Suzanne Vermeer. De blogpost met informatie over Dovrefjell is hier terug te vinden. Station Ringebu komt ook nog even ter sprake. Ringebu staat bekend om de staafkerk die er staat. Meer over de staafkerk van Ringebu is te lezen op deze blogpost.

De titel van het boek komt aan het begin van het boek in hoofdstuk 8 aan de orde. Het is een opmerking van een docente naar Jasmijn toe tijdens ecologieveldwerk. De werktitel van het boek was 'Ik heb een mug vermoord', de uitgever heeft deze veranderd naar Alle bessen... De Alle bessen titel is net als Ik heb een mug vermoord een opmerking uit het boek, maar staat ook voor de zoektocht die Jasmijn doorloopt (Bron: Dromen vs. werkelijkheid).

Spitsbergen staat bekend om de aanwezigheid van ijsberen en die mogen natuurlijk niet ontbreken in het verhaal. Verder worden tijdens het verblijf op Spitsbergen Adventfjord, Tempelfjorden, Smeerenburg, Barentsburg en Svalbardbutikken aangedaan. Svalbardbutikken staat bekend om het walvisvlees. 

Jasmijn doet naast de bovenstaande plaatsen ook nog Endalen, een vallei vlak bij Longyearbyen en Reindalen, de vallei van de rendieren, aan als assistent-kuilengraver van Lars. Ook een bergrichel te Sarkofagen wordt aangedaan. Sarkofagen was vorig seizoen een onderdeel van het programma Expeditie Poolcirkel. De beklimming van de Sarkofagen is hieronder te zien.

Heuvels oftewel pingo's zijn op Spitsbergen aanwezig. Pingo's zijn heuvels met een kern van ijs. Op Spitsbergen zijn pingo's nog intact. Pingo's kwam ik ook al eens tegen in het boek van Tillu - vrouw van de toendra. In het nieuwe boek van Gemma wordt een pingo beschreven.

Tijdens het verblijf op Spitsbergen wordt er vaak gekeken naar het programma Ut i naturen. Dit is een Noorse versie van Bear Grylls. Verder is Rangifer tarandus platyrhynchus een speciale ondersoort van rendieren. Ze hebben kortere poten dan soortgenoten op het Noorse vasteland.

Pink Floyd was al vaak aanwezig in het verhaal, het roze varken van het album Animals heeft nog een klein rolletje in het verhaal.

De poster van Pink Floyd met zes gebodypainte vrouwenruggen hangt op de kamer van Pink Floyd fan Lars. Deze poster bestaat echt. Er is op internet zelfs uitleg over de poster beschikbaar.

Pink Floyd poster

Snus van het merk General en Noorse vodka van Vikingfjord mag niet ontbreken in een Scandinavische verhaal.

Snus

Vikingfjord whiskey

Opmerkelijk is de uitspraak van Sven uit de bergen van Dovrefjell: Nederland heeft een facelift gehad, rechte horizon en strakgetrokken weilanden. Too much botox.

Verder is er in het boek sprake van de Facebook valkuil en bevat zeker een kern van waarheid:
Er is teveel te zien op Facebook. Je ontdekt dat de geniale ideeën die je ooit had al lang zijn uitgevoerd door iemand anders. Dat je vroegere klasgenootjes veel mooier en succesvoller zijn geworden dan jij. Dat er miljarden mooie mannen zijn die je nooit zult trouwen; dat je ex niet aan het rouwen is, maar al lang in bed ligt met een ander. Gezichtsbeperking zorgt ervoor dat je niet overweldigd wordt - dat je vooral dankbaar bent voor wat je wel kunt zien.

Als laatste noem ik de rendierscene. Ik vertel hier niet teveel over, maar toen ik het boek uit had, keken we 's avonds de film The Long kiss goodnight. In deze film zit een scene met een hert die eigenlijk moest plaatsvinden in het Alle bessen boek. Ik heb helaas de scene niet gevonden op Youtube, daarom maar een verwijzing naar een website met voorbeelden die plaatsvinden in de film. De scene staat onder het kopje Neck Snap. Wel heel toevallig dat ik deze scene vlak na het lezen van het boek zag.

Wat volgt zijn een aantal interessante links over Spitsbergen en Gemma Venhuizen:

• Jenni on Spitsbergen
• Filmpje: Literatuur Late Night met Remco Campert en Gemma Venhuizen
• Het nieuwe boek van Gemma: De aarde voor in bed, op het toilet of in bad
• Youtube: De onbetrouwbare verteller: Gemma Venhuizen, 'Barboesjka'

Als laatste nog een paar vragen aan Gemma gesteld waarop ze antwoorden heeft gegeven:

Vragen:

1. Het boek is over het algemeen niet erg positief ontvangen. Is je dit bekend en hoe sta je er tegenover?
2. Is het boek "De aarde voor in bed, op het toilet of in bad" je tweede roman of is het meer een boek voor geologen?
3. Ik las ergens dat je naar Australië / Nieuw Zeeland bent geweest en daar een volgende roman over wilt schrijven. Is dit nog steeds de bedoeling?
4. Komt Scandinavië in toekomstige romans nog voorbij of was dit eenmalige setting?
5. Persoonlijk vind ik "Alle bessen" een vreemd einde hebben. Na onderzoek op internet zijn er meer die dit zeggen. Hoe sta je er een jaar later zelf tegenover?
6. In hoeverre is het boek en de verhalen Spitsbergen, Dovrefjell en de jeugd gebaseerd op je eigen ervaringen? Het verhaal Spitsbergen is duidelijk gebaseerd op de 7 weken Spitsbergen in 2009.
7. Ben je Scandinavië fan? 

Antwoorden:

1. Gemengd ontvangen, zou ik liever zeggen. Het boek heeft zowel kritische als lovende recensies gekregen (op de website van boekenketen Libris staat mijn boek bijvoorbeeld in de digitale boekenkast als een van de good reads). Ik ben blij met alle mooie recensies en met de leuke persoonlijke berichtjes die ik van lezers krijg. Minder positieve besprekingen zijn natuurlijk jammer, maar je kunt als schrijver nu eenmaal niet verwachten dat je boek alle lezers aanspreekt. Bovendien vind ik elke bespreking interessant: ik wil als schrijver toch graag weten hoe mijn boek op anderen overkomt. Welke passages pikken ze eruit, hoe interpreteren zij bepaalde dingen? Opvallend vind ik dat de kritische recensenten vaak struikelen over het karakter van Jasmijn. Ik kan wel begrijpen dat ze haar soms een drama queen vinden - dat had ik zelf tijdens het schrijven ook - maar die minder leuke trekjes maken haar ook menselijk. 
2. Het wordt een non-fictie boek, maar wel voor een breed publiek - het is bedoeld voor iedereen die wel wat meer over de aarde te weten zou willen komen. En elk hoofdstuk is voorzien van een geologische reistip.
3. Ja, daar ben ik nu druk mee bezig!
4. Lastig om nu al te voorspellen, maar het zou goed kunnen - ik houd bijzonder veel van Scandinavië en vind het leuk om erover te schrijven, zowel in fictie als in non-fictie.
5. Tja, het boek heeft inderdaad een open einde. Jasmijn is nog altijd in haar eentje in de bergen en ik kan me voorstellen dat sommige lezers willen weten: wat gebeurt er nu? Gaat ze terug naar Nederland, om het goed te maken met haar vriendin Puck? Ik heb bewust voor dit einde gekozen, omdat ik vind dat het een mooi moment symboliseert: Jasmijn heeft letterlijk en figuurlijk iets afgemaakt. Daardoor voelt ze zich sterk, ze is gegroeid - en daarom denk ik dat ze dan ook weer terug naar Nederland durft. Ik sta dus nog steeds achter het eind. En ik hoor van lezers dat ze het leuk vinden hoe. de twee verhaallijnen door elkaar heenlopen en hoe aan het eind van het boek de 'Spitsbergen-lijn' (die eindigt nadat Jasmijn uit het appartement van Lars in Oslo vertrekt) blijkt aan te sluiten op de Dovrefjell-lijn (het begin van het boek, als Jasmijn met de trein vanaf station Oslo naar Dovrefjell vertrekt). 
6. Ik heb voor Spitsbergen en Dovrefjell gekozen omdat ik die gebieden goed ken, en een boek wordt naar mijn mening geloofwaardiger als je voor een waarheidsgetrouw, goed beschreven decor kiest. Zelf ben ik inderdaad in 2009 op Spitsbergen geweest voor mijn studie aardwetenschappen, en sommige situaties en indrukken heb ik in het verhaal verwerkt. Maar Jasmijn (en de andere personages) heb ik grotendeels verzonnen. Natuurlijk, ze heeft wel wat karaktertrekjes van mezelf, maar die heb ik sterk uitvergroot. En mijn eigen ouders zijn gelukkig veel leuker dan die van Jasmijn!
7. Absoluut! Ik kwam al in Noorwegen en Zweden toen ik twee jaar oud was en ik probeer nu in ieder geval elk jaar een bezoekje aan Scandinavië te brengen. Komende zomer ga ik naar een bruiloft van twee vrienden die ik op Spitsbergen heb leren kennen.

Voor Scandinavië / Spitsbergen liefhebbers is dit boek een must. Ik heb in ieder geval veel geleerd over Spitsbergen. De schrijfster is daarbij nog eens erg vriendelijk. Geweldig is het om na het lezen van het boek het weblog van het verblijf van Gemma te lezen op gemmavenhuizen.waarbenjij.nu. De weblogs zijn samen met de foto's een mooie aanvulling op het boek. Het boek is te bestellen bij Bol.com.