Sami - José Vercoulen (Uit de serie AO - Actuele Onderwerpen)

Boek details:
Auteur: José Vercoulen
Titel: Serie Actuele Onderwerpen - Sami
Verschijningsdatum: 2007
Bladzijde: 26 blz
Uitgeverij: IVIO-Uitgeverij

ISBN: 9789085870630

Samenvatting:

José Vercoulen (1948) zag op tv een promotiefilmpje tot behoud van de Sami cultuur. De Sami zijn de oorspronkelijke bewoners van Sápmi, een gebied in het noorden van Scandinavië wat wij Lapland noemen. Ze zocht op internet naar meer informatie over deze bevolkingsgroep en werd gegrepen door hun geschiedenis. Eeuwenlang leefden ze in vrede met elkaar en met de natuur. Ze wisten zich aan te passen aan de het barre winterse klimaat en ze ontwikkelden een eigen taal en cultuur. Ze woonden als nomaden in kleine groepen en leefden van de jacht en de visvangst. Rond 1600 kwam er abrupt een einde aan hun vreedzame manier van samenleven. Staathoofden van de omringende landen probeerden hen te onderwerpen en te kerstenen. Ze werden van hun land verjaagd, vervolgd en uitgebuit. José Vercoulen ontdekte dat niemand in haar omgeving op de hoogte was van deze tragedie. Ze reisde af naar Lapland en zocht naar de overblijfselen van de Sami cultuur, religie en tradities.

José Vercoulen

Jose Vercoulen-Peeters (1948) is zeer geïnteresseerd in volksfeesten. Ze was enkele jaren lid van een volksdansgroep waarbij ze zong in het begeleidende ensemble. Met deze groep nam ze deel aan folkloristische festivals in binnen- en buitenland. Daarnaast doorkruiste ze heel Europa op zoek naar bijzondere culturele (vaak religieuze) gebruiken, meestal omlijst met uitbundig feestgedruis. (Bron: Actuele Onderwerpen).

Het boekje is 26 pagina's dik, maar bevat veel informatie over de Sami. José vliegt na het zien van een Discovery Channel promotiefilmpje, met daarin Sami meisje Anna, naar Kiruna en daar begint de tocht door Lapland oftewel Sápmi. Het filmpje met Anna kon ik nog terugvinden op Youtube en kun je hieronder zien:

Natuurlijk ben ik benieuwd wie Anna is. Het boekje heeft het alleen over Anna. In een reactie, die bij het Discovery Channel filmpje staat, wordt er gesproken over Sofia & Anna - Du Calmmit. Dit nummer is hieronder te zien.

Degene die meezingt met Sofia Jannok is Anna Kuhmunen Kärrstedt. Ik heb het via Facebook aan haar gevraagd of ze degene was in het Discovery Channel filmpje en ze was het inderdaad. Na de tijd met Sofia heeft ze niets meer in de muziek gedaan. Ze werkt nu voor de kindertelevisie als presentatrice bij het programma Hejolojla. Erg leuk programma.

José komt dus in Kiruna aan en wordt opgevangen door de cineaste Lisbeth Blind. Over Lisbeth Blind is niet zo heel veel te vinden. Ze heeft in ieder geval in 2006 de documentaire Fru & Fru Sarri gemaakt. José verblijft in Samigarden. José wordt rondgeleid door Lisbeth. Het Sami parlement, Sámediggi met woordvoerster Marie Enoksson, komt aan de orde. Het verleden van de Sami met alle onderdrukkingen worden verteld. Ze hebben eigenlijk een zeer zwaar leven gehad met alle onderdrukkingen, waterkrachtcentrales, belastingen in Noorwegen, Zweden en Finland enz. Het verleden van de Sami komt me bekend voor. Veel kwam voor in de boeken Tillu, vrouw van de toendra en Kerlew, broeder van de wolf. Dat waren geweldige boeken trouwens. De Birkarlars kende ik trouwens niet. Interessant om te lezen. Tevens is de reden te lezen waarom de Sami genoodzaakt waren tot georganiseerde rendierteelt. De reden van de kolonisatie door de boeren (zie boeken van Bernard Nordh) wordt kort behandeld. De zilverwinning in Nasafjäll. Háldi, de onderwereld mensen uit Sájvva. De godsdienst en de goden van de Sami worden besproken tijdens een bezoek aan het handwerkcentrum Máttaráhkka. Er wordt gesproken over een Seite. Een Seite is een rots of boomstronk die door invloed van natuurelementen de vorm van een mens of een dier had gekregen. De Seite verliest zijn kracht als deze van zijn plek wordt gehaald. Een Seite kwam ook in de boeken Tillu en Kerlew voor. In dat geval was het een rots. Meer informatie over Seite is hier te vinden. Lars Levi Læstadius ontbreekt natuurlijk niet. Ik wil nog steeds het boek Fragments of Lappish mythology lezen. Ik was er al wel in begonnen. De reis wordt vervolgd met een nacht in het ijshotel in Jukkasjärvi, de wintermarkt in Jokkmokk en de kerk in Jokkmokk. Het sjamanisme wordt vertegenwoordigd door Jörgen I Eriksson. Hij doet al meer dan 20 jaar onderzoek naar sjamanisme. Hij houdt het blog Norrshaman bij. De nationale Sami dag mag niet ontbreken en toevallig is dat vandaag (6 februari) op het moment dat ik deze blogpost publiceer. Het verhaal van Elsa Laula wordt beschreven.

Elsa Laula

Tijdens het verhaal over joiken schiet het boek De Sami, een volk van zon en wind bij José binnen. Ik kan dat boek niet vinden, wel een artikel van Jean Paul Andries uit 2000. Het artikel De Sami: Volk van de wind en de zon is hier te lezen. Als klap op de vuurpijl ziet José op het einde nog het Noorderlicht.

Het is een klein boekje, maar staat propvol met informatie. Als je het zo leest heeft José een superreis gehad. Alles klopte. Ik wou nog een paar scans toevoegen uit het boek, maar heb nog geen reactie terug gekregen van de uitgeverij of ik de scans mocht publiceren. Als ik toestemming krijg, voeg ik ze nog toe aan deze blogpost. Al met al een erg leuk boekje met veel informatie. Het boekje is hier te bestellen.