De omweg naar Paaseiland - Gerrit Jan Zwier

Boek details:
Auteur: Gerrit Jan Zwier
Titel: De omweg naar Paaseiland
Verschijningsdatum: 2016
Bladzijde: 191
Uitgeverij: Atlas Connect
ISBN: 9789045030869

Flaptekst:
In eerder werk schetste Gerrit Jan Zwier een beeld van Patagonië en een hele reeks spectaculaire eilanden in diep zuidelijke wateren, zoals Zuid-Georgië, Bouvetøya en Tristan da Cunha. In 'De omweg naar Paaseiland' daalt hij af naar het Chileense deel van Patagonië, en hij waagt de stap naar het legendarische Paaseiland, dat sinds 1888 eveneens bij Chili hoort.

Het onherbergzame uiteinde van Zuid-Amerika was lange tijd een pioniersgebied, waar ruig volk de lakens uitdeelde. Zwier volgt bijvoorbeeld het spoor van Hermann Eberhard, de ontdekker van de reuzenluiaard, die een rol speelt in Bruce Chatwins befaamde In Patagonië. Hij vertelt ook over de avonturen van de allereerste Britse toeristen in het land van de pampa’s.

Dankzij ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen heeft Paaseiland nog altijd een Nederlands tintje. Toch is het op-en-top een Polynesisch eiland, waar menige westerse bezoeker in de ban raakt van de oude mythe over het Zuidzeeparadijs.

De auteur:
Boek nummer vijf van Gerrit Jan Zwier. Dat zegt genoeg, ik ben een fan van zijn werk. Hieronder de blogposten over zijn andere vier boeken.

- Een vlek op de toendra - Reisnotities over Lapland - Gerrit Jan Zwier
- Het noordelijk gevoel - Gerrit Jan Zwier
- Altijd Noorwegen - Gerrit Jan Zwier
- Er gaat niets boven Zweden - Gerrit Jan Zwier

Het boek:

De omweg naar Paaseiland is op dit moment het laatste boek van Gerrit Jan Zwier. Ik kwam hierachter toen we op Scandinavië-XL 2016 waren. Hier stond Gerrit Jan Zwier onder andere met zijn Paaseiland boek. Op het moment van het schrijven van de Scandinavië-XL 2016 blogpost leek me het geen boek om zelf te lezen. Het had volgens mij weinig met Scandinavië te maken. Achteraf bleek dat Thor Heyerdahl een van de gidsen van Gerrit Jan Zwier is. Dit maakt het boek interessant. Ik wil wel wat meer over Thor Heyerdahl te weten komen.

Het boek begint met twee quotes:

De kans dat een Paaseilander je iets over de geschiedenis van de grootse beelden kan vertellen is even groot als de kans dat een oude vrouw die bij Westminster schoenveters verkoopt iets zinnigs over het leven van Cromwell heeft te zeggen. Katherine Routledge in The mystery of Easter Island.

Eilanders zijn namelijk speciale mensen: eenkennig, trots en berekenend. Boudewijn Büch in Eilanden.

In het hoofdstuk Naar de staart van Zuid-Amerika gaat Gerrit Jan samen met Lampe (Marcel Schaap), een liefhebber van de reisboeken van Gerrit Jan, naar Paaseiland. Vaste reisgezel fotograaf Blom moest op het laatst afzeggen vanwege ziekte in zijn familie.

Kaart van Paaseiland.

Paaseiland dus, het eiland in de buurt van Chili dat ontdekt is door Jacob Roggeveen. Jacob Roggeveen deed er in 1721 acht maanden over om Paaseiland te bereiken. Katherine Routledge deed dertien maanden over de reis naar Paaseiland op het zeilschip Mana die op 28 februari 1913 uit de haven van Southampton vertrok. Tegenwoordig duurt de reis nog geen etmaal. Routledge had zich verdiept in avonturiers A.C. Haddon en W.H.R. Rivers. De man van Katherine, William Scoresby Routledge, was mee op de tocht. Zijn tweede naam dankte hij aan dominee en walvisvaarder kapitein William Scoresby. Scoresbysund is naar hem genoemd.

De Moai's, de vermaarde beelden op Paaseiland, hebben in menig stripverhaal een rol gespeeld,

Evil Bert

zoals Condorito, de 'kleine condor' uit Chili, in Condorito at Easter Island, De Windbrekers van Suske en Wiske, Oom Dagobert en het mysterie van het Paaseiland, De wens van Amma-Moai Jommeke en zelfs Evil Bert wist Paaseiland te vinden.

Niet alleen stripboeken, maar ook gewone boeken zoals Aku-Aku van Thor Heyerdahl. Thor Heyerdahl is sinds oktober 2016 geen onbekende meer voor mij. De film Kon-Tiki en de gelijknamige documentaire gaven wat meer inzicht in zijn leven. Leuk is dat ik vlak na het lezen van De omweg naar Paaseiland in een kringloop nog twee boeken van hem heb gescoord: Tussen de continenten en Tigris.

Ik merk dat ik nu net als Gerrit Jan Zwier afdwaal van het verhaal. Grappig is dat Gerrit Jan dit zelf ook bemerkt, zie onderstaande tekst uit het boek waarin Gerrit Jan het over zichzelf en over zijn reisgenoot Lampe heeft:

Iemand als ik, die gauw geneigd is dwars- en zijwegen in te slaan, en zich verliezen in romans en stripverhalen - misschien omdat die meer kader lijken te bieden dan het echte leven - is zeer gediend bij een reisgenoot die onverstoorbaar, doelgericht, degelijk en praktisch van aard is.

In de daaropvolgende hoofdstukken worden er veel boeken en schrijvers aangehaald door Gerrit Jan Zwier. De boeken hebben op de een of andere manier te maken hebben met Paaseiland. In de wetenswaardigheden staan veel verwijzingen naar de boeken.

Conclusie:
Weer een heerlijk boek, met een aantal foto's, om te lezen in de Gerrit Jan Zwier stijl. Ik mag zijn stijl erg graag en ben wat meer te weten te komen over Paaseiland en Thor Heyerdahl. Wil je meer informatie over het boek luister dan naar de onderstaande Podcast met Gerrit Jan Zwier over het Paaseiland boek.



Wetenswaardigheden:

• Uit Filosofie van het landschap: Lemaire breekt de staf over de almaar fotograferende toerist: 'De wereld, en daarmee de mens, schijnt gerechtvaardigd door een foto. Door foto's te maken van landschappen en mensen proberen we het vermoeden niet op te laten komen dat deze wereld ons niet toebehoort, maar ons ontsnapt en haar eigen loop vervolgt'.
• R.R. Marett.
• E.B. Tylor.
• Biografie van Roelof van Gelder: Naar het aards paradijs. Het rusteloze leven van Jacob Roggeveen, ontdekker van Paaseiland (1659-1729).
• Dichter Remco Ekkers.
• Puerto Montt. Op het plaatsnaambord is de P vervangen door een M, Muerto Montt.
• Leonard van Veldhoven, Naar het verre zuiden van Amerika (1999).
• Het boek: Met de Mercator naar de Stille Zuidzee  van Albert de Bock.
• Het boek Typee van Herman Melville.
• Legendarische hol van de Milodon. Beroemd geworden door Bruce Chatwins In Paragonia.
• Hermann Eberhard.
• De Zweedse etnoloog Erland Nordenskiöld. Erland was de zoon van Adolf Erik Nordenskiöld.
• Standbeeld van admiraal Maximilian Graf von Spee.
• Easter Island (2003) Jennifer Vanderbes.
• Twitcher, iemand die een lijstje bijhoudt van de vogelsoorten die hij gezien heeft.
• Het Paascheiland van Alphonse Pinart.
• Easter Island. The mystery solved (1989) van Thor Heyerdahl.
• Beelden van Paaseiland (2011) van Jan J. Boersema.
• Heyerdahl markeerde voor Zwier de overgang van Erik de Noorman, Kuifje en Arendsoog naar de wereld van ontdekkingsreizen, reisliteratuur en antropologie.
• Aku-Aku van Heyerdahl is eveneens een mengeling van een expeditieverslag en een avontuurlijk reisboek.
• Zuidland (1991) van P.F. Thomése.
• Navel der aarde (1987) van Henk de Velde.
• Eenzaam (1992) van Boudewijn Büch.
• Naar het Verre Zuiden van Amerika van Leonard van Veldhoven.
• In het kielzog mijner voorvaderen van Ton Pronker.
• De veerkracht van Paaseiland (2014) van Sebastiaan Roeling.
• De andere kant van de wereld (2008) van Rudi Rotthier.
• Lampe heeft New Wave muziek op zijn koptelefoon. Voor Zwiers een onbekend genre en associeert het met de gruwelijke punkmuziek van Johnny Rotten en The Sex Pistols.

• Het verhaal van de Kort Oren en Lang Oren en kannibalen. Dit verhaal is onder andere te lezen op de website van Oldworld.
• De speelfilm Rapa Nui.

• Berg Rano Raraku.
• Make Make rotstekening, de mythologische Schepper van de Paaseilanders.
• Beelden van Tongariki.
• Bene Aukara Tuki Pate. De man die Texel van een eigen moai heeft voorzien.
• Texel beeld. De dromer van Rapa Nui. 
• Kunstenaar Niek Welboren. Welboren was al vanaf zijn jeugd al fan van Aku-Aku van Thor Heyerdahl. 
• In 1962 spoelde een beeld van Paaseiland aan de Nederlandse kust aan. 1 april grap van beeldhouwer Edo van Tetterode. Het beeld had de naam Loeres
• Broeder Eugène Eyraud.
• John Williams.
• Priester Sebastián Englert.
• Leo Frobenius.
• Antropoloog Bengt Danielsson, die zich na afloop van zijn Kon Tiki-avontuur vestigde op de Tuamotu-archipel, waar zijn vlot was gestrand.

Recensies:
- Volkskrant
- Alles over boeken en schrijvers
- NRC Webwinkel
- De Boekensalon