Ik heb je zien verdwijnen - Christian Jungersen

Boek details:
Auteur: Christian Jungersen
Titel: Ik heb je zien verdwijnen

Originele titel: Du forsvinder

Vertaling: Femke Blekking-Muller
Verschijningsdatum: 2013
Bladzijde: 412
Uitgeverij: De Geus
ISBN: 9789044526455

Flaptekst:
Frederik, rector van een privéschool, is met zijn familie voor vakantie op Mallorca. Door zijn roekeloze rijgedrag breekt er ruzie uit in de auto, waarbij Frederik onverwachts instort. In het ziekenhuis blijkt hij al lange tijd een hersentumor te hebben, die persoonlijkheidsveranderingen veroorzaakt. Langzaamaan blijken deze veranderingen ook buiten het gezin gevolgen te hebben: Frederik heeft voor miljoenen kronen gefraudeerd op zijn school. Dit is het begin van een spel van schuld en verantwoordelijkheid. Want wie treft blaam: Frederik of de hersentumor?

De auteur:

Ik had nog niet eerder van de naam Christian Jungersen gehoord. Ik heb je zien verdwijnen is het derde boek van de Deense schrijver en pas geleden verfilmd. De trailer van de film is hieronder te bekijken. Meer informatie over de film is te lezen op de website van Stralend Schrijven.

Meer weten over Christian Jungersen? Bekijk zijn website en lees het interview op de website van 8weekly.

Ik mocht het boek voor Hebban lezen als buddyread. Het resultaat met buddy Annick is hier te lezen. Het was een leuke en interessante ervaring.

Het boek:
Het verhaal begint op een vakantie in Mallorca. Mia Halling, haar man Frederik en hun zestienjarige zoon Niklas zitten in een huurauto. Frederik rijdt roekeloos. Tijdens de rit gaat Mia in gedachten terug naar vijf dagen eerder. De dag dat ze naar Mallorca gaan vliegen. Ze wonen in het dorp Farum vlakbij Kopenhagen. Mia is van de architectenopleiding overgestapt naar de lerarenopleiding en is lerares geworden. Frederik was leraar en is directeur geworden. Uitspraak van Frederik: Als je een kind kunt helpen dat in de problemen zit, is dat het meest zinvolle wat je met je leven kunt doen. Nadat de autorit is gestrand slaat Mia Frederik voor het eerst in twintig jaar. Vervolgens valt Frederik plotseling. In het ziekenhuis wordt het duidelijk dat het leven niet meer wordt zoals het was. Er is een hersentumor bij Frederik geconstateerd. Door de druk kreeg hij een epileptische aanval. Het is het begin van een rondreis door de wereld van mensen met een hersenbeschadiging. Het heden wordt afgewisseld met hoe het leven eerder was. Mia en Frederik hebben elkaar twintig jaar geleden ontmoet. Mia was toen 22. Mia heeft Frederik leren kennen op haar stage bij de Trørødschool in Søllerød. Frederik was daar leraar en 28. Op 35-jarige leeftijd werd Frederik directeur van Saxtorphs Privatskole in Fredriksberg in Kopenhagen en is dit op het moment dat het verhaal begint nog steeds.

Frederik veranderd en dat komt door de druk in het orbitofrontale gebied van de hersenen. Mia moet hiermee omgaan en heeft het hier niet makkelijk mee. Het wordt er allemaal niet eenvoudiger op als blijkt dat er 12 miljoen kronen zijn verduisterd door Frederik en daarmee Saxtorphs Privatskole op de rand van een faillissement brengt.

In deze ellende moet het gezin Halling zien te overleven. Ten eerste met de hersenbeschadiging van Frederik die vooral na het verwijderen van de tumor totaal veranderd is en ten tweede de rechtszaak tegen Frederik en eventueel ook Mia. De ouders van Frederik, Thorkild en Vibeke, proberen op hun manier te helpen, maar de relatie tussen Vibeke en Mia is op zijn zachtst gezegd niet best. Vibeke was verpleegkundige en toen ze met pensioen ging is ze begonnen met de opleiding tot psychotherapeut. Mia heeft zich na de diagnose van de tumor volledig op de werking van de hersenen gestort. Ze heeft een totaal andere mening dan Vibeke gekregen waardoor hun relatie eigenlijk nog meer verslechtert. Mia besluit om zich aan te sluiten bij een steungroep van partners van mensen met een hersenbeschadiging.

Deze ingrediënten vormen een verhaal die een inkijk geven in de wereld waar partners van mensen met een hersenbeschadiging in terecht komen en die is best wel confronterend en deprimerend. In het geval van Mia is het extremer door de verduistering van veel geld. De vraag is nu in welke toestand Frederik zich bevond op het moment dat de verduistering heeft plaatsgevonden. Was hij nog bij zijn volledige verstand of had de tumor al invloed op zijn handelen? Probeer dat maar eens te bewijzen. Daarnaast spelen de problemen zich af in de relatiesfeer. Blijf je bij je partner? Hoe verlopen de andere relaties zoals met andere familieleden?

Conclusie:
In juli 2017 had ik het boek Je onvervangbare hersenen van Kaja Nordengen gelezen. Ik heb je zien verdwijnen is hierop een perfecte aanvulling. Laat het ene boek zien hoe de hersenen werken, Ik heb je zien verdwijnen laat zien wat de impact is van een beschadiging aan de hersenen in een gezinsleven. De impact is zo groot dat iemand zoals Frederik veel geld verduisterd. En hoe was Frederik in de jaren voor de val in Mallorca? In de drie jaren voor de val was Frederik de droomman van Mia. Kwam dat door de tumor en was Frederik toen al iemand anders? Op dit soort vragen zoekt Mia antwoorden die weer gebruikt kunnen worden in de rechtszaak. Het verhaal is verder voorzien van tekeningen en artikelen over beschadigde hersenen. Het geeft het verhaal een echtheid mee en je wordt er zeker wijzer van. Ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en sommige feiten zijn zelfs toe te passen in het dagelijks leven. Eigenlijk net als Mia doet. Het einde vond ik zeer verrassend (de ontdekking van Mia over Bernard Berman, de advocaat van Frederik) en zag die niet aankomen. De afsluiting tussen Frederik en Mia is heel mooi en waardig en geeft een draai aan de titel van het boek.

Wetenswaardigheden:

• In het boek een uitgebreide beschrijving over beschadiging aan de orbitofrontale cortex.
• Het verhaal van zakenman Elliot die op zijn vijfendertigste geopereerd werd aan tumor. Zijn verhaal is ook te lezen in het document De neuropsychologie van emoties.
• Een partner van iemand in de steungroep heeft neglect. De partner ziet van alles de linkerhelft niet meer. In het boek is een figuur opgenomen van een klok, die duidelijk neglect aantoont.
• In het boek worden een aantal websites genoemd die in het echt niet bestaan. Het forum hersenbeschadiging.dk en het artikel over de Iowa gambling task op website van http://www.hersendokter.dk/iowagamblingtask. De werking van Iowa gambling task is te lezen in het document Stress en Keuzegedrag. De naam van Antoine Bechara wordt genoemd in het kader van de Iowa gambling task. Resultaat van een test heeft geleid tot Antonio Damasio’s ‘somatische stempelhypothese’, die hij in zijn boek De vergissing van Descartes uiteenzet.
• Persevereren, de handeling waar je mee bezig bent steeds herhalen, veel langer dan nodig is.
• Echolalie, iemand met een hersenbeschadiging die zichzelf er niet van kan weerhouden om te herhalen wat een ander zegt.
• Echopraxie, het onwillekeurig nadoen of herhalen van bewegingen die men bij een ander waarneemt.
• Bernard heeft een boek van de Franse fotograaf Denis Darzacq.
• Neurofilosofie.
• Namen die genoemd worden in het boek: Patricia Churchland, Daniel Dennett, Daniel Wegner en Benjamin Libet.
• Artikel: Kroniek 4 april 2011. Welke alcoholist wilt u het liefst als schoonzoon? van Tom Buchmann. Wat op internet gezocht en ik kwam deze website van Tom Buchmann tegen. 
• Confabuleren, iemand met een hersenbeschadiging probeert de gaten in zijn gedachtereeksen op te vullen met fantasieën waarin hij zelf werkelijk gelooft.
• Artikel: Heeft de mens een vrije wil?
• Gedachtenexperiment: De demon van Laplace. Franse astronoom Pierre-Simon Laplace.
• In Farum Midtpunkt wonen Mia, Frederik en Niklas nadat ze hun huis moesten verkopen.
• Artikel: Veel mensen hebben verborgen hersenbeschadigingen van New England Journal of Medicine.
• Artikel: De poten zijn onder het verhaal weggezaagd. Door Signe Riis Gormsen voor het tijdschrift Robitnik.
• Discomuziek van Boney M. en oude talkshows van Jarl Friis-Mikkelsen. Hierop reageerde Lærke, de vrouw van Bernard goed.
• Er wordt gekeken naar een Deense misdaadserie met Lars Brygmann.
• Syndroom van Capgras, een syndroom waarbij iemand ervan overtuigd is dat zijn naasten, familie en vrienden niet meer zichzelf zijn, maar dat hun plaats is ingenomen door dubbelgangers.
• Peter Mansfield, Nobelprijs MRI-scantechniek.
• Tamil-kwestie die de conservatieve regering in 1993 ten val heeft gebracht. 
• Bladzijde 350. Andrea: Vierhonderd jaar geleden geloofden ze dat veel mensen die psychisch ziek waren een pact met de duivel hadden gesloten - dat ze heksen waren dus - en ze werden levend verbrand terwijl het hele dorp toekeek. Dat deel van ons verleden is altijd heel confronterend voor ons moderne mensen, want nu is het vanzelfsprekend dat die arme zielepoten niet moeten verbrand - of in de gevangenis gestopt - omdat ze psychisch niet in orde zijn. Maar over niet al te lange tijd zal men terugkijken op onze tijd en precies hetzelfde denken over de manier waarop wij mensen straffen die wreed en gewelddadig zijn en domme keuzes maken in het leven die uitdraaien op criminaliteit. Het is middeleeuws om te denken dat die mensen zelf zo willen worden. Hun hersenen functioneren gewoon niet goed en natuurlijk moeten ze worden behandeld. Natuurlijk moeten ze niet gewoon jarenlang worden opgesloten als een soort Natascha Kampusch.
• Artikel: Kennis: Gen maakt muizen trouw. Gaat over het vasopressinereceptor gen.
• Op bladzijde 383 staat een interessante mail van Solveig Jansen naar Mia.

Recensies:

- 8Weekly

- Medisch contact

Galleri N. Bergslien, Eidfjord

In het leuke plaatsje Eidfjord staat Galleri N.B. oftewel Galleri Nils Bergslein. Ik had nog niet eerder van hem gehoord of zijn werk gezien. Nils Bergslien (geboren op 26 februari 1853 te Voss, overleden in 1928) was een Noorse schilder en kunstenaar. Hij studeerde af aan de school van oom Knud Bergslien en Morten Müller in Kristiania (tegenwoordig Oslo) en aan de Akademie der Bildenden Künste München. Hij trouwde in Eidfjord en is daar het grootste gedeelte van zijn leven gebleven op Bergsliskorane.

In 2001 werd de galerij geopend. Naast de werken van Nils Bergslien is er ook een ruimte aanwezig waar tijdelijk exposities aanwezig zijn.

De tijdelijke expositieruimte was deze keer voor de Zweedse Lisa Him-Jensen die in Bergen woont. Haar werk is te zien op de Lisahimjensen website. Sommige schilderijen waren leuk andere weer niet. Ik heb haar blog in ieder geval op mijn leeslijst gezet.

Het werk van Nils Bergslien is volop aanwezig. Een genot om er naar te kijken. Ik heb een aantal van zijn werken eruit gehaald.

Dovregubben.

Hijakt.

Rembedalsfossen / Frå Hardangervidda / Vøringsfossen

Ein bjørnekamp.

Båtane på Vangsvatnet.

Nils Bergslien.

De galerij is vrij toegankelijk. Bij de entree lagen een aantal interessante boeken zoals deze hieronder.

Reinen på Hardangervidda.

Er worden ook uitvoeringen gegeven in de galerij.

Petronella: Een legende in Lapland - Mauno J. Pyhtilä

Boek details:
Auteur: Mauno J. Pyhtilä
Titel: Petronella: Een legende in Lapland
Originele titel: Balladi kauniista Petronellasta, Lemmenjoen legenda
Vertaling: Arnold H. Pieterse
Verschijningsdatum: 2002
Bladzijde: 155
Uitgeverij: Hollandia BV
ISBN: 9064103844

Flaptekst:
Een Nederlandse vrouw werd een legende in Finland. Sylvia Petronella van der Moer werkte in 1949 een paar maanden als hulp in de huishouding bij een groep goudzoekers in Lapland. Daarna is Finland haar nooit meer vergeten. Overal in het land komt men haar naam tegen. Er zijn heuvels, restaurants en boten naar haar genoemd en er is zelfs een lied over haar geschreven. Jaarlijks worden Petronella-verkiezingen gehouden onder de plaatselijke schoonheden en op de etiketten van een bekend Fins biermerk prijkt een lofzang op deze prachtige vrouw.

De auteur:
Over de auteur Mauno J. Pyhtilä is weinig informatie te vinden. Over de vertaler Arnold H. Pieterse des te meer. Op de Finlandsite.nl website was vrij veel informatie over hem te vinden. Helaas is deze website uit de lucht gehaald. Op de website van de Nederlandse Vereniging Finland is wel wat over Arnold Pieterse te vinden in dit artikel en in dit document.

Het boek:
Ik had dit boek al een tijdje in de kast staan en na een aantal jaren eindelijk gelezen. We zijn wel eens in het noorden van Finland geweest, maar dan ten hoogte van Rovaniemi. Ik had nog nooit van Petronella gehoord totdat ik dit boekje tegenkwam. Het boek is vertaald door Arnold Pieterse en in de inleiding is te lezen waarom hij het boek vertaald heeft. In de inleiding is tevens zijn eigen beleving over Petronella te lezen.

Petronella was 25 jaar en verbleef zo'n vier maanden in Finland in de zomer van 1949. Haar naam in haar pas was Sylvia Petronella Antoinette van der Moer. In haar pas stond ook dat haar beroep journaliste was. Ze is geboren en opgegroeid in Den Haag, getrouwd geweest met de Amerikaan Arthur William McCormick en ze hebben het eerste jaar van hun huwelijk in Tunis gewoond.

Ze is gescheiden en besloot om naar Finland te gaan. Na aankomst in Turku verbleef ze anderhalve week in Helsinki. Petronella vertelde in Finland onder andere dat ze in het verzet had gezeten en was opgepakt. Na de oorlog had ze een interview met de Siciliaanse roverhoofdman Giuliano. Door haar charmes kreeg ze een korte vakantie aangeboden naar Aulanko door de onderburgemeester Von Frenckell. Verder had ze een interview met de schrijfster Helen af Enehjelm en had ze de popzanger Olavi Virta ontmoet. Terwijl Petronella zich vermaakt en haar leven mooier maakt dan het in werkelijkheid is, loopt haar rekening in het Domus hotel op tot 12882 Finse mark. Na drie weken Domus hotel vlucht ze voor de politie met McWilliams en Savolainen naar Lapland. Later kwam ze Klaus Säynäjärvi tegen. Met hem zou ze lange tijd optrekken en beland ze bij een oud goudzoekershuis Hirvasvuopio. De schilderachtige directeur van de Lapin Kulta-vennootschap, Heikki Kivekäs, heeft het uit twee kamers bestaande tuinhuis weer opgebouwd.

De tijd van Petronella bij de goudzoekers geeft weer hoe het er in die tijd aan toe ging. De schrijver Ensio Rislakki schreef in een krantenartikel over de maatschappij die was opgericht om de gouddromen te realiseren: het goud stroomde uit de zakken van de mensen naar de grond, maar stroomde niet van de grond in hun zakken.

Het Lapland gedeelte van Petronella is het meest interessante gedeelte van het boek. Deze periode heeft ervoor gezorgd dat ze een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten. Ze werd ten tijde van haar verblijf in Lapland zesentwintig jaar. Ze heeft geen relaties gehad met de goudzoekers die haar als een goddelijke prinses behandelde. Toen de politie erachter kwam dat ze in Lapland verbleef, konden ze haar oppakken. Omdat het net na de oorlog was zag de politie Petronella als een hedendaagse Mata Hari. De Finse kranten demoniseerden haar. Ondanks dat bleef ze mateloos populair onder de goudzoekers. Ze werd op 22 oktober Finland uitgezet en ze ging terug naar Nederland. Anderhalf jaar heeft ze erover gedaan om de in Finland achtergebleven schulden te vereffenen. De uitzetting en onrechtvaardige behandeling hadden van haar een martelares en uiteindelijk bijna een heilige gemaakt. De goudzoekers hebben ervoor gezorgd dat de heuvels Petronellan kukkulat werd genoemd. De boten die het vervoer verzorgden over water van Njurgalahti naar Hamina hadden de namen Petronella I, Petronella II, Sylvia I en Sylvia II. Natuurlijk hebben de goudzoekers geprobeerd om Petronella weer terug te halen naar Lapland, maar Petronella was niet zo gecharmeerd van de goudzoekers als andersom. Er is een poging gedaan om een tweede Petronella naar Lapland te halen. Ze was drieëntwintig jaar en haar naam was Cornelie Marie Elisabeth Gallois, ook wel Lily genoemd. In het voorjaar van 1952 kwam ze in Inari aan. De leider van de goudzoekers, Korhonen, kwam haar tegen en zo werd ze de nieuwe Petronella. Maar dit bleek niet zo te werken. Ze vertrok snel weer.

Midden in het boek zijn 24 pagina's met zwart-wit foto's te bekijken die te maken hebben met Petronella. Ik heb hieronder een foto van Petronella uit het boek opgenomen.

Conclusie:
Ik had nog niet eerder van Petronella gehoord, maar dankzij dit boek is haar verhaal nu ook bij mij bekend. Een geweldig verhaal over een jonge vrouw die door haar verschijning een onuitwisbare indruk bij de goudzoekers heeft achtergelaten. Het begin van het verhaal als Petronella in Finland aankomt is er een die van leugens aan elkaar hangt. Waarschijnlijk had ze er zelf totaal geen erg in dat ze de verhalen wat aandikte. De vlucht naar Lapland met Klaus Säynäjärvi is geweldig. Het verblijf bij de goudzoekers ook. De periode tijdens en na de arrestatie is weer wat minder en de leegte die ze bij de goudzoekers achterlaat zelfs tragisch. Het verhaal over de goudzoekers was zeker interessant vooral ook omdat ik even later de Lapland aflevering van Pluijms Eetbare wereld zag met daarin goudzoekers uit Fins Lapland. Het bestaat dus nog steeds. Verder wordt de natuur mooi beschreven en deed me denken aan Tytti Bräysy die regelmatig de mooiste foto's van Fins Lapland op Instagram plaatst. Daarnaast is het leuk om te weten waar de naam Petronella en Sylvia vandaan komt als ze genoemd worden in Finland.

Wetenswaardigheden:

• Lapin Kulta (Laps Goud) moest stoppen vanwege de grote verliezen en werd op papier in bezit genomen door de staat, totdat de bier en frisdrankenfabriek uit Tornio, de Tornio Bier Vennootschap en de Lapse Bier Vennootschap uit Rovaniemi, fuseerden en de naam voor eigen gebruik hadden gekocht. Tegenwoordig is het de grootste bierbrouwerij van het land.
• Klaus en Petronella gingen naar De parel van Ivalo, Kultala. De Kehäpää-berg en de Kuusikko-Pata-berg waren Petronella's eerste kennismaking met het Lapse berglandschap.
• Ze gingen via het Lappendorp Kuttura naar Lemmenjoki. Kuttura heeft zijn naam te danken aan de eerste bewoners. Veel Lappen in Finland zijn afkomstig uit Noord-Noorwegen en zijn vroeger om verschillende redenen naar Finland getrokken; onder andere zijn ze gevlucht vanwege pogingen om ze tot echte Noren om te vormen. De achternaam van de eerste familie die Kuttura als woonplaats had uitgekozen was Guttorm-Magga. Het eerste deel van deze naam is, na een klein beetje te zijn veranderd, de naam van het dorp geworden, terwijl de inwoners de achternaam Magga hebben aangehouden.
• Vaara, een niet zo hoge berg met een platte top. Tunturi, een hogere berg met steilere hellingen en een ronde top.
• Hazenkoppen (Jänispäät) bergen. Morgam-Viibus berg.
• Klaus en Petronella dreigden te worden aangevallen door het mannetjes rendier van goudzoeker Jalmari Hepo-oja.
• In het boek namen van de Lap Antti Jomppanen, de broers Veikko en Frans Kangasniemi, de leider van de groep goudzoekers Kullervo Korhonen. Andere goudzoekers naast Korhonen, Jukka Pellinen, Jaakko Isola en Heikki Koko. De vijfde persoon was Tyyne Tähti, kokkin en huishoudelijke hulp van de goudzoekers.
• Heikki Koko heeft een autobiografie uitgebracht, Heittiön vaellus (Trektocht van een verstoteling) waarvan Raimo Kojo een taalkundig verbeterde versie heeft gemaakt.
• Het Kopsus-meer is een van de mooiste meren van Lapland.
• Sompia Natas bergen. In de omgeving van de Sompio-berg is veel te zien van de Duitsers. Bruggen, wegen, wapentuig maar ook mijnen.
• Petronella mag blijven als hulp bij de goudzoekers. Ze krijgt hetzelfde salaris als Tyyne, één gram goud per dag. Petronella kon niet goed overweg met Tyyne. Ze begrepen elkaar niet. Tyyne sprak alleen Fins en Petronella mocht haar niet zo.
• Heikki Kokko over de Molukkers problematiek in Nederland: Zouden ze daar in Nederland, potverdorie, die Molukkers, die geregeld voor problemen zorgen, niet beter met voldoende proviand in boten kunnen zetten om een nieuw land te gaan zoeken. Op deze manier zou er wel een eind komen aan het kapen van treinen en het bezetten van scholen. Heikki maakte zich ongerust over de toekomst van Petronella's vaderland. De schrijver en vertaler van het boek ondersteunen deze emigratiepolitiek niet.
• Schrijvers die over de goudvelden hebben geschreven: Mäkipuro, Partas, Stigzelius, Ruonaniemi, Kangasniemi, Kokko, Kojo en nog vele anderen.
• Zanger Reino Helismaa heeft een lied over Petronella geschreven. De ballade van de mooie Sylvia. De tekst is opgenomen in het boek: Synkkänä nyt Lemmenjoki Inarissa kiertää, jätkä jokeen tuiijotta ja kyynelhelmen hiertää...  (Het was somber geworden in het Lemmenjokigebied in Inari en het gaf te denken waarom de kerels nu in de rivier turen en een traantje plenken...) 
• De onderstaande boeken zijn geraadpleegd:
• Satakunnan kulkurista kullankaivajiksi (Uit Satakunta vertrokken om goudzoeker te worden) - Veikko Kangasniemi
• Pyhä Petronella (De heilige Petronella) - Annikki Kariniemi
• Heittiön vaellus (Trektocht van een verstoteling) - Raimo Kojo
• Lemmenjoen kultasatu (Een sprookje over het goud van Lemmenjoki) - Viljo Mäkipuro
• Kullan ja luonnon kutsu (Uitgenodigd door het goud en de natuur) - Seppo Partanen
• Hikihippuja kultamailta (Zweetdruppels van de gouddelvers) - Arvo Ruonaniemi
• Kultakuume (Goudkoorts) - Herman Stigzelius

Het boek bevat veel informatie. Meer informatie is te vinden op internet. Ik noem ze hieronder:

• Een artikel in het vierde nummer van Aviisi uit 2010.
• Een artikel in het vierde nummer van Aviisi uit 2012.
• Een artikel in het derde nummer van Aviisi uit 2001.
• Petronella, een Nederlandse vrouw die een legende werd in Finland.
• VPRO: Het Spoor en de Rivier deel 2: De Lemmenjoki.

Als laatste noem ik het Finding Petronella project van Jenny O'Connell. Het project is begonnen als een Kickstarter project.

Långholmen museum

Tijdens ons bezoek aan Stockholm hebben we het eiland Långholmen bezocht. Op dat eiland is het Långholmen museum aanwezig. Het museum stelt niet zo heel veel voor. Het is namelijk maar één gang van het gehele hotel. Het hotel was vroeger een gevangenis en over die periode gaat het museum.

De gevangenis, Långholmens centralfängelse, was van oudsher een van de grootste gevangenisfaciliteiten in Zweden met meer dan 500 cellen. Het werd gebouwd in de periode 1874-1880 en werd tijdelijk gesloten tussen 1972-1975. Een deel van de gevangenis werd in 1982 gesloopt. De gevangenis staat ook bekend als de locatie van de laatste executie in Zweden (Johan Alfred Ander) voorafgaand aan de afschaffing van de doodstraf in 1921.

Interessant is dat het eiland zelf oorspronkelijk rotsachtig en kaal was, maar in de negentiende eeuw werden de gevangenen gebruikt om het eiland te bedekken met modder die was gebaggerd uit de waterwegen eromheen. Na een paar jaar had de vruchtbare grond het eiland veranderd in een weelderige tuin met een enigszins exotische flora in vergelijking met de omgeving, veroorzaakt door verschillende zaden die per ongeluk gebracht en verspreid werden door de handel en koopvaardijschepen uit andere plaatsen en landen die het eiland passeerden. Deze eigenaardigheid bestaat nog steeds en vandaag de  dag staat het eiland bekend als een weelderige oase. Hier kom ik nog op terug in toekomstige blogposten. (Bron: Wikipedia).

Ondanks dat het museum maar een gang beslaat, moet ik zeggen dat het best wel interessant is. De gang bestaat uit een aantal kamers die gebruikt worden door gasten. Naast de kamers zijn er toiletten en doucheruimtes. Een kamer is ingericht zoals die er vroeger uitzag. De gang zelf is het museum gedeelte.

Op de gang hangen veel informatieborden en foto's en verder staan er een paar uitstallingen die het leven uit de gevangenistijd goed weergeven.

På spinnhuset.

Uitleg bij Spinnhuset.

Kaart van Långholmen.

Kronohäktet före renoveringen 1987. Foto uit 1986 van Lars Grönwall.

Carl Nilsson Schreib.

Carl Nilsson Schreib.

Nachtcellen van het Auburn type..

Bewaking.

Een kamer is ingericht als cel. Zo zag het er vroeger uit. Het leven van een gevangene is te horen en te lezen.

Inrichting van de cel zoals die er vroeger uitzag.

De cel.

Anton Nilsson - De Amalthea man.

Anton Nilsson.

Johan Alfred Ander.

Johan Alfred Ander.

Yngsjömordet met Anna Månsdotter.

Hieronder een filmpje van de onthoofding van Anna Månsdotter.

Per Vilhelm Lundgren, ook wel Snuffe genoemd, verbleef bijna vijftig jaar in de gevangenis van Långholmen. Op zijn vijftiende werd hij gearresteerd. Toen hij werd vrijgelaten zorgde hij er voor dat hij weer terugkwam in de gevangenis. Hij heeft een dagboek bijgehouden, die onder de naam En gammal lifstidsfånges själfbiografi als autobiografie is uitgebracht. Het ingescande boek is hier te lezen.

Snuffe.

Snuffe.

Anonymitetsmask. Gebruikt van 1840 - 1935.

Het toilet.

Bij de receptie van het hotel zijn spullen te koop die te maken hebben met het gevangenisverleden.

Receptie Långholmen.

Het museum stelt niet zo heel veel voor, maar is zeker de moeite waard. De toegangsprijs van 25 SEK per persoon stelt gelukkig ook niet veel voor. Kinderen zelfs 10 SEK en voor gasten van het hotel gratis. Ben je op Långholmen, dan is een bezoekje aan het museum en het hotel zeker de moeite waard. Ik heb weer veel bijgeleerd over de geschiedenis van Zweden.

Långholmen.

Meer informatie over de gevangenis Långholmen:

• Het museum.
• De Zweedse Wikipedia over de gevangenis met een lijst van bekende namen (met onder andere de schrijver Jan Guillou).
• Centralfängelset Långholmen Verkställda utslag 1810-1843.
• Långholmens centralfängelse.
• Een eenpersoonskamer in het hotel.

Eenpersoonskamer.

Eamiritni / Rimeborn - Elin Kåven

Ik heb laatst meegedaan met een giveaway van Elin Kåven en was een van de gelukkigen die een CD mocht uitzoeken. De keuze is gevallen op haar derde album Eamiritni. De giveaway is een mooie aanleiding om een blogpost over haar te schrijven. Ik had al een paar jaar het idee om dat te doen, maar het is er nooit van gekomen. Ik heb haar wel een keer genoemd in de blogpost over Jarŋŋa en het nummer Stálu Fápmu opgenomen in de blogpost over de kerstdagen van 2016. Elin Kåven (geboren 25 oktober 1979 in Hammerfest) is een Sami artiest en danser. Ze is familie van de sjamaan Johan Kaaven en dat verklaart veel over haar. Elin Kåven staat bekend om haar fascinatie met volksverhalen, de sami-mythologie en de natuur en ze heeft haar eigen muziekgenre "Arktisk Folk Pop" gecreëerd. (Bron: Wikipedia).

Op haar website is veel informatie te vinden en ze houdt ook een eigen blog bij met vaak zeer persoonlijke verhalen. Dit jaar deed ze mee met het Melodifestivalen van Noorwegen. Helaas is ze niet de winnaar geworden. Ze deed mee onder de naam Elin & The Woods. Elin & The Woods is een samenwerking met Noorse songwriter Robin Lynch. Hieronder is de inzending First Step In Faith - Oadjebasvuhtii te horen.

Hieronder is een interview met betrekking tot de inzending in het Engels te beluisteren.

Het album Eamiritni Rimeborn is verschenen op  6 november 2015. Wat heeft Elin zelf over het album te zeggen?

Greetings
I want to show you my gratitude for you for listening to my music. I feel blessed to have been able to continue my dreams of singing, performing and recording music in Sámi for ten years now. It has been a journey that has led to this album. It is my third solo album, but for me it feels like my debut album, because why I express myself through voice has changed. In this album I am much more influenced by the traditional sami yoik. The past few years I more clearly see the uniqueness of our culture – the Sami culture, as I have travelled around the world, and seen similarities and differences compared to other cultures. This has inspired me to highlight and celebrate our uniqueness through art.

I have also understood the importance of knowing my own culture and heritage. It is easy to feel lost without roots to nurture and take knowledge and values from. The making of this album has brought me closer to my origin, and has made me feel reborn.

Three years ago I moved back to Sápmi after 16 years away. I decided to do this because I wanted to bring the experience of the arctic life with me on stage. I wanted to be and manifest the qualities that come from the arctic living and culture. I am aiming to express and share these values on stage, therefore it was important to me that I return to my roots and live my culture every day. This has resulted in tracks that are personal, and inspired by the way music is made in Sami culture.
It is common practice to yoik people, mountains, nature and animals for Sami people. On this album you will hear yoiks and songs dedicated to my cat Lynxie, my neice Enya, my grandmother Inga, trees, a dance festival – Gothla.uk – that shaped my life, and personal experiences while living in Sápmi the past few years.

My birthday is in autumn-winter, and it is the season of both green leaves and rime. It is the most beautiful season of the year to me. Enjoy!
Ává/hugs Elin Kåven (Bron: Bandcamp)

Nummers op het album:

1. Jávkan / Vanished 5:16
2. Hiras / Demure 4:11
3. Lynxie 3:30
4. Gothla 3:58
5. Gávnnahallan / Revealed 3:39
6. Muorat dánsot / Trees dance 1:58
7. Enya 5:26
8. Dohkká / Doll 1:17
9. Friddja / Free 3:11
10. Veahkkin / Help 1:20
11. Gárdin-áhkku / Grandmother Inga 3:27
12. Àlgu / Beginning 1:34

Het album is te beluisteren op Spotify. Het album vind ik persoonlijk erg goed. Het is ingetogener dan de vorige albums en dat bevalt me wel. Dichter bij de Samicultuur en de natuur. Hetzelfde geldt voor de foto's op de cover van de CD. Het zijn naaktfoto's van Elin gemaakt door June Bjørnback. Volledig terug naar de natuur. De reden is te lezen in deze post op het blog van Elin. Goede nummers waarvan vooral de joik nummers zoals Muorat dánsot, Enya, Dohkká, Veahkkin en Àlgu geweldig zijn. Kortom: een geweldig artiest en mens. Hopelijk komt er gauw weer wat nieuws van haar uit.

Recensies:
- Rootstime
- Dark Entries
- Samisk bibliotektjeneste
- Weltmusik magazin
- Nordnorsk Magasin Nordkalottforlaget
- Musikreviews