Pagina's

zondag 4 februari 2018

Tot as - Lisa Bjurwald

Boek details:
Auteur: Lisa Bjurwald
Titel: Tot as
Originele titel: Tills bara aska återstår
Vertaling: Neeltje Wiersma
Verschijningsdatum: 2017
Bladzijde: 302
Uitgeverij: Karakter Uitgevers
ISBN: 9789045213637


Flaptekst:
Stockholm, Zweden. Agente Rebecka Born heeft eindelijk de kans gekregen waar ze al jaren op wacht: ze is gevraagd om lid te worden van een elite-eenheid binnen de politie die zich richt op het bestrijden van terrorisme en georganiseerde misdaad.

Haar eerste zaak: het onderzoek naar de mysterieuze moord op twee vrouwen die gruwelijk verminkt en verbrand zijn gevonden bij de Klarälven-rivier. Wanneer ze aankomt in het pittoreske maar zeer geïsoleerde Värmland, wordt ze geconfronteerd met een dreiging die ze nog niet eerder is tegengekomen. Een dreiging die niet met doorsnee-politiemethoden bestreden kan worden en die haar oorsprong vindt in eeuwenoude rituelen, op een ander continent.

Wat is de anonieme slachtoffers overkomen? Zijn ze doelwit geworden van racistisch geweld dat recent opgelaaid is vanwege de plaatsing van vluchtelingen in een oud landhuis? Of zijn er misschien dingen gaande die te maken hebben met schimmige mensensmokkelaars en criminele netwerken die alles en iedereen vanuit de schaduwen in de gaten houden? Naarmate het onderzoek vordert, ontdekt Rebecka een onheilspellende connectie tussen het landhuis en haar eigen verleden.


De auteur:
Lisa Bjurwald (geboren op 24 december 1978) is een Zweedse journalist, columnist en auteur van
onderzoekende non-fictie boeken over het onderwerp van de rechts-extremisme en rechts populisme in Zweden en andere Europese landen. Op haar website zijn een aantal van haar artikelen te lezen. Ze heeft er in ieder geval ontzettend veel kennis van. Ik kwam haar naam al tegen in de documentaire The Antifascist en was erg benieuwd naar haar eerste boek. Het onderwerp was na het lezen van de informatie over Lisa al snel duidelijk.

- Interview met Lisa Bjurwald (Duits).
- Artikel van Lisa Bjurwald.

Het boek:

‘...want degene met de mooiste droom,
en met de zachtste, wreedste en wildste blik,
wordt ter aarde geworpen en bezoedeld met stof. ‘
Het moeten sterren zijn geweest - Gustaf Fröding

Het boek bestaat uit zevenentachtig korte hoofdstukken. Deze indeling zorgt voor snelheid in het verhaal. Het eerste hoofdstuk begint op het platteland in Zuid-Nigeria. In een familiedorp mijlenver van de megastad Lagos met moeder Isohe en dochter Blessing. De oudere zus van Isohe, Joy, was opgehaald door Hen en nu Isohe ook. Niet erg duidelijk maar zeker een goede aanzet voor het verhaal. Het hoofdstuk erna speelt zich af aan de rand van Karlstad. In april wordt er een verkoolde klomp lichaam in de rivier Klarälven gevonden. Er lag een Mjölnir hamer van Thor op zijn borst. Het was een klein lichaam en de borstkas leek opengebroken. Er zaten gapende gaten in de oogkassen.

Na deze twee inleidende hoofdstukken maak je kennis met Rebecka Born, ex-man Henrik en hun zoons Sebbe (Sebastian) en Gabbe (Gabriel), respectievelijk acht en tien jaar oud. Er zijn zes maanden verstreken sinds haar scheiding met Henrik. Het motto van Rebecka is een Springsteen-citaat. Die had ze gezien tijdens een rondje hardlopen toen ze boven op de heuvel met het observatorium stond. Beneden tussen de glijbanen had een graffiti-artiest het dak van een kinderspeelhuis met metershoge letters versierd:

They said sit down

I stood up


Het citaat staat boven haar stuitje. Rebecka werkt voor de elite-eenheid Sektionen för Särskilda Hot (SSH) oftewel de dienst bijzondere dreiging. De elite-eenheid SSH viel onder de voormalige landelijke recherche - tegenwoordig NOA - en hield zich bezig met zware georganiseerde misdaad, terrorisme en wat in de statuten stond beschreven als onconventionele bedreiging van staatsveiligheid. Twee jaar geleden had Rebecka na vele jaren haar baan als rechercheur van misdrijven tegen kinderen opgezegd en was ze overgestapt naar de SSH.

Rebecka woont in Gamla Stan. Haar woning staat in Gåsgränd. Al gauw kom je erachter dat er iets is met Rebecka. Ze heeft een dwangmatige zelfstandigheid wat slechts het symptoom is van haar echte fobie, een pantser dat ze om zich heen had gebouwd om het beest in toom te houden. De angst was ontstaan in dezelfde zomer dat Rebecka zestien zou worden in juni 1995 op midzomerdag. Er is toen blijkbaar iets gebeurd in de stal van het familielandgoed, maar ze werd niet geloofd. De gebeurtenis uit het verleden is een belangrijke verhaallijn. 

Ondertussen wordt er een tweede lichaam in dezelfde staat gevonden als het eerste. Het slachtoffer was niet alleen verminkt, of gemarteld, terwijl hij of zij nog leefde. Het lichaam was ook zo erg verbrand dat het zeer twijfelachtig was of het forensisch lab het ooit zou kunnen identificeren. De lijken liggen in Värmland en Rebecka wordt vanwege haar roots in Värmland op de zaak gezet om te helpen. Het blijkt dat haar moeder Elisabeth Born haar roots in Värmland had, Rebecka had ze al op haar achttiende met wortel en tak afgesneden.

Rebecka gaat toch akkoord om naar Värmland te gaan. Vanaf dat moment wordt het grimmiger. De slachtoffers waren zwart en het blijkt dat de omgeving extreem rechts is. De opa van Rebecka, bisschop Eugen Born, stond bekend als een Nazi-zwijn. Een gevleugelde uitspraak van bisschop Born uit Arvika: ...Je mengt een emmer witte verf niet met een emmer zwarte. Dus waarom zou je mensenrassen mengen? De rechts-extremistische partij Nordisk Gryning en het Rechtse Sverigedemokraterna worden genoemd. In Grimstad zaten stickers op de achterruit van een auto met de tekst: Wermland 4-ever. Jezus was een hippie - Mohammed was een pedofiel. Geef acht! Nordisk Gryning. Journaliste Maria Ekman was een van de weinige journalisten die ondanks doodsbedreigingen verslag bleef doen van criminaliteit in Värmland. Het tijdschrift voor criminologie Expo kocht haar teksten als enige. Maria heeft een Engelstalig blog Sweden Uncut. Politiechef  Frank Richert van de plaatselijke politie blijkt ook een racist te zijn en is bijna een keer opgepakt voor groepsseks met een veertienjarig meisje.

Al snel komt het verhaal terecht op Ulfsby, het verlaten landhuis van de familie Born. Ulfsby is tegenwoordig een asielzoekerscentrum. De immigratiedienst heeft een overeenkomst met de eigenaar Robert Born. Robert Born is de buitenechtelijke neef van Rebecka. Ulfsby is de plek waar Rebecka heeft gewoond en het voorval uit 1995 in de stal op Ulfsby gebeurd.

Conclusie:
Een verhaal met een keiharde boodschap. Het zou in Zweden niet zo'n vaart lopen leek het. Wel, dit verhaal bewijst het tegendeel. De Zweedse bevolking in het zuiden is bij vlagen extreem rechts. Het onderwerp trafficking wordt uitgebreid behandeld. Goede verhaallijnen van Rebecka zelf en Isohe. Kortom, een boek waarvan ik al verwacht had dat het indruk zou maken. Ik ben heel benieuwd naar de vervolgdelen.

Wetenswaardigheden:
  • Stockholms Atletklubb, de Atlaswijk.
  • De Russische seriemoordenaar Andrej Tjikatilo stak de ogen eruit.
  • Naar mijn mening lijkt journaliste Maria Ekman op Lisa Bjurwald. Lisa Bjurwald werkt ook voor Expo net als Maria en ze schrijft ook over de rechtse bewegingen in Zweden.
  • Verwijzing naar de titel: Waarom de politie de slachtoffers laten ontdekken in plaats van ze helemaal te laten opbranden, tot er alleen nog as over was?
  • In Stockholm de kerken Storkyrkan en de Tyska Kyrkan.
  • Rebecka luistert naar klassieke muziek en ook naar The Stooges.
  • Rebecka trok een lege stoel naar zich toe en ging zitten. Ze moest de impuls bedwingen om net zo wijdbeens als Frank Richert te gaan zitten. Wat meende hij wel niet tussen zijn benen te hebben, een granaatwerper?
  • Rebecka heeft The guns of Brixton van The Clash als ringtone.
  • De Hagaman was vader van twee kinderen die onder zijn normale uiterlijk een echte Mister Hyde persoonlijkheid verborg. Hij zaaide angst in Umeå.
  • Lucifers, uitlaatgassen, gegrilde worst - en dan Mälaren. De lucht in Stockholm was wel heel wat anders dan de stank van de boerderijen en fabrieken in Värmland. Hier verrezen de gebouwen met onverbloemde ambitie in plaats van zich klein te maken voor de kleinsteedse Jantewet.
  • Outcalls, meisjes die bij je thuis komen. Incalls, de klanten worden in een eigen appartement of bordeel ontvangen.
  • De website Scandi-escorts.com.
  • Human Rights Watch
  • NOA Nationella Operativa Enheten.
  • Mami Wata, Shango, Ogun.
  • Uitverkoren tot trokosi.
  • Grote God, Ejila Asebora. Dat betekent: Wees op je hoede.
  • Rålambshovsparken Stockholm.
  • Nawoord van de auteur: Tot as is een fictief verhaal gebaseerd op diepte-interviews met Nigeriaanse slachtoffers van trafficking en bestaande Europese zaken en politieonderzoeken waar Lisa exclusief toegang tot heeft gehad. 
  • Rebecka Born is een verzonnen karakter.
  • 10% van de inkomsten van de auteur wordt geschonken aan de katholieke hulporganisatie Caritas, leidend in het werk tegen Nigeriaanse sekstrafficking. 
Recensies:

Geen opmerkingen:

Een reactie posten