Njupeskär, een plek waar we proberen even heen te gaan als we in de buurt zijn. De posten uit 2011 en 2013 laten zien hoe het er toen uitzag. In 2017 waren we er weer en deze keer opnieuw de route naar de waterval genomen. Benieuwd of er na vier jaar nog wat veranderd is.
Op de route bleek er toch iets nieuws aanwezig te zijn en wel het onderstaande pad naar een vuurplaats. Hebben ze weer mooi gedaan.
Er bleek ook nog wat afgesloten te zijn,
In het naturum stonden weer veel interessante dingen. Onder andere het onderstaande boek Gräddkusken van Björn Fontander over Mors lilla Olle. Mors lilla Olle kwam ook al er sprake in deze gelijknamige post.
In het naturum ook een expositie van Anna Spånberg uit Särna met haar Into the wilderness kledingcollectie. Foto's van haar collectie zijn onder andere in Njupeskär gemaakt. Meer weten over Anna, lees dan dit artikel.
Boek details:
Auteur: Simon Stranger
Titel: Blijf hun namen noemen
Oorspronkelijke titel: Leksikon om lys og mørke
Vertaling: Neeltje Wiersma
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 366
Uitgeverij: HarperCollins
ISBN: 9789402702583
Flaptekst Het is 1941. Een doodgewone woning in Trondheim, Noorwegen, wordt in beslag genomen door de nazi's en omgedoopt tot hoofdkwartier van de gehate Gestapo-agent Henry Oliver Rinnan. Het huis met de bijnaam 'Het bendeklooster' wordt bezet door de Rinnan gang, die in de kelder honderden gevangenen op gruwelijke wijze verhoort, martelt en vermoordt.
Vijf jaar na de oorlog, krijgt het huis nieuwe bewoners: een jong, Joods stel met hun kinderen, die al zingend en verstoppertje spelend opgroeien in dezelfde kamers waarin slechts enkele jaren daarvoor nog gruwelijke taferelen plaatsvonden.
Waarom betrok dit gezin een huis dat symbool stond voor het kwaad? Hoe groeide de rustige en bescheiden schoenmakerszoon Henry Rinnan uit tot een van de grootste criminelen uit de Noorse geschiedenis?
Blijf hun namen noemen is een op waarheid gebaseerde roman, die tachtig jaar geschiedenis en vier generaties beslaat. Een verhaal over de Holocaust, familiegeheimen en de verhalen die we kiezen om aan onze kinderen door te geven.
De auteur:
Ik had nog niet eerder van Simon Stranger gehoord. Hij schreef eerder voornamelijk jeugdboeken. Hij heeft een eigen website, Facebook en Twitter. Een interview met hem is hier te vinden.
Struikelstenen:
De aanleiding voor Simon Stranger om dit boek te schrijven zijn de struikelstenen (stolpersteine). Tot een paar jaar geleden had ik nog niet van deze stenen gehoord en zijn ze mij ook niet opgevallen totdat ik in Zwolle de onderstaande stenen zag. Toen viel het mij pas op. Sinds die tijd heb ik ze wel vaker gezien. Op de twee stenen staan de namen van David Bilderbeek en Flora Bilderbeek-Denneboom.
In Zwolle liggen veel meer struikelstenen en wel op de volgende plekken:
De introductie van de struikelstenen van Simon Stranger is als volgt:
In de Joodse traditie wordt gezegd dat een mens twee keer sterft. De eerste keer als het hart stopt met slaan. De tweede keer is als de naam van de dode voor de laatste keer gezegd, gelezen of gedacht wordt. Want dan pas is diegene echt weg, weggestreept uit het leven op aarde. Deze tweede dood was het uitgangspunt van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig toen hij het idee kreeg om straatkeien in messing te gieten, daar de namen van Joden in te graveren die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s werden vermoord, en ze in het trottoir te plaatsen voor de huizen waar de gezinnen woonden. Hij noemt ze ‘struikelstenen’. Tot nu toe zijn er zevenenzestigduizend struikelstenen geplaatst in verschillende Europese steden. Een ervan is van jou. In het midden van Trondheim. Op de steen staat: Hier woonde Hirsch Kommisar Geboortejaar 1887 Gearresteerd 12-1-1942 Falstad Gedood 7-10-42
Het blog Koukleum heeft naar aanleiding van het lezen van het boek een post speciaal aan de struikelstenen gewijd.
Het boek:
Het boek heeft een aparte hoofdstukindeling. De titels van de hoofdstukken zijn namelijk de letters van het alfabet. Dus hoofdstuk A, hoofdstuk B etc. Het Noorse alfabet heeft nog drie extra letters (æ, ø en å) en deze zijn ook als hoofdstuk opgenomen. In een hoofdstuk wordt elke keer de letter aangehaald zoals:
- A van de aanklacht
- A van de arrestatie
- A van de afranseling
De ene keer een aantal zinnen en andere keren langere verhalen. Dit zorgt ervoor dat het verhaal best wel lastig te volgen is.
Het verhaal gaat over de Joodse ondernemer Hirsch Komissar en wordt verteld door Simon Stranger. Simon Stranger is getrouwd met Grete Komissar's dochter Rikke en is zo dus een onderdeel geworden van de Komissar familie. Grete is weer de dochter van Gerson en Ellen Glott Komissar. Gerson is een zoon van Hirsch Komissar en Marie Wolfsohn. Een aantal generaties van Komissar komen in het boek voorbij met als verbindende factor Henry Oliver Rinnan, een van de ergste onder de ergste nazi’s in Noorwegen. Henry Rinnan, bekend van Bandeklosteret, het Bendeklooster, de beruchte villa net buiten de stadskern van Trondheim, aan de Jonsvannsveien 46. Deze villa staat ook op de cover van het boek. Toen we in Trondheim waren hebben we de villa niet gezien. Ik heb even gekeken en de villa ligt op zo'n 1,4 km van Kristiansten Festning. Mochten we ooit Trondheim weer aandoen dan gaan we zeker informatie opzoeken over de villa en Hirsch Komissar.
In de villa zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog de meest gruwelijke taferelen gebeurd. In het boek worden de gruwelijkheden beschreven. Vlak na de oorlog heeft Gerson de villa gekocht. De prijs van de villa was niet hoog. Gerson, Ellen en hun kinderen waaronder Grete hebben hier dus een tijd gewoond. Dit verbindt de Komissar familie aan Henry Rinnan. Het boek vertelt het verhaal van Henry Rinnan, zijn jeugd en zijn aandeel in de Tweede Wereldoorlog. Deze verhaallijn is duidelijk en overzichtelijk en geeft een beetje weer hoe iemand zo kan worden. De andere verhaallijn is langer en beslaat een aantal generaties van de Komissar familie.
Conclusie:
In het begin een moeilijk te volgen verhaal waarvan de Rinnan verhaallijn wel goed te volgen is. Het wordt beter verderop in het boek, maar toch duurde het vrij lang voordat ik het boek uit had. Reden hiervoor is dat er elke keer weer informatie verscheen waar ik weer naar op zoek ging om er meer over te weten te komen. Zo vlak voor de herdenking op 4 mei maakt dit boek nog meer indruk op mij. Het geeft een goede weergave over de oorlogstijd in de omgeving van Trondheim. Veel nieuwe informatie opgedaan en weer in de geschiedenis van de Joden en ook de Duitsers gedoken. Een indrukwekkend waargebeurd verhaal.
Hirsch komt oorspronkelijk uit Rusland. Spreekt vijf of zes talen. Is opgeleid tot ingenieur. Heeft in meerdere landen gestudeerd, in Engeland, Duitsland en in Wit-Rusland. Samen met zijn vrouw Marie hebben ze een eenvoudige kledingwinkel Parijs-Wenen.
Concentratiekamp Falstad. Een uur buiten Trondheim.
Henry is opgegroeid in Levanger. Zijn motto: wie niet gezien wordt, wordt ook niet geplaagd.
Dora, de naam van de haven voor onderzeeboten die Hitler van plan was aan te leggen net buiten het centrum van Trondheim. Dora 2 is nooit voltooid.
Julius Paltiel was gevangene en trouwde later met Vera Kommisar. Vera was getrouwd met Jakob Kommisar maar gingen scheiden. Hij overleefde Falstad, de treinreis door Europa, de drie jaren in Auschwitz en de dodenmars door Tsjechië naar Buchenwald.
Roar Rinnan, een zoon van Henry. Hij heeft een boek geschreven Rinnans Sønnover hoe het was om op te groeien in de naoorlogse periode als de zoon van oorlogsmisdadiger Henry Oliver Rinnan.
Lillemor of Esther Meyer Komissar. Bijna 99 jaar geworden. Rikke en Simon hebben haar op die leeftijd nog gesproken.
Ålesund werd Klein-Londen genoemd. Daar kwamen boten met wapens uit Engeland aan land en werden bootjes met vluchtelingen geregeld.
Lex Rinnan, de wet van Rinnan.
Henry Rinnan deed zich voor als een broer van Arne-Johan Fiskvik om te infiltreren in de verzetsbeweging.
De Majavatn-actie was de aanleiding om Hirsch Komissar te executeren.
Na het lezen van het boek en het zoeken naar informatie een tweetal filmpjes bekeken waarin de Rinnanbende martelpraktijken gedemonstreerd worden en waar Henry Rinnan en zijn bende tijdens de rechtszaak te zien zijn. De beelden bevestigen het verhaal.
Vorige week bij de Ikea geweest en mijn oog viel op een aantal foto's die verkocht worden als een grote wandafbeelding. Ik heb wel vaker foto's gezien bij Ikea en het verbaasde mij dat er geen Zweedse foto's bij zaten. Toch maar even een blik werpen op de Snöstorp serie en wat viel op? Er zat een foto bij van Jonna Jinton. Wauw, een foto van Jonna Jinton. Ikea was wel de laatste plek waar ik iets van Jonna Jinton zou verwachten, maar het is haar dan toch gelukt. En stor dag op 2 augustus 2018 :-). Ze is goed bezig getuige dit interview met haar. Haar andere artwork is hier te vinden.
In de zomer van 2017 hing de onderstaande poster bij het toeristenbureau in Eidfjord.
Skrantesjuke (CWD) i Nordfjella. De Chronic Wasting Disease (CWD). Ik had er nog niet eerder van gehoord en toen ook niet veel aandacht aan gegeven. Het is nu bijna twee jaar later en ik was benieuwd wat CWD is en wat de status in Nordfjella op dit moment is. CWD behoort tot een groep van vergelijkbare ziekten zoals BSE (gekkekoeienziekte) en scrapie bij schapen. De ziekte komt voor bij hertachtigen en voornamelijk in Noord-Amerika, maar in maart 2016 is in Noorwegen een gestorven rendier aangetroffen met CWD. Sindsdien is de ziekte in Noorwegen vier keer vastgesteld, zowel in rendieren als in elanden. In Noord-Amerika lukt het niet om de ziekte onder controle te krijgen. In Noorwegen in het Nordfjella gebied zijn een groot aantal rendieren afgemaakt om verdere besmetting te voorkomen. Voor 1 mei 2018 is de kudde afgemaakt. Er zijn volgens dit artikel zeventien CWD gevallen gevonden.
Wat is CWD precies en wat zijn de symptomen? Dit is te lezen in een Veearts artikel van Nannet Fabri van de faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht. In het onderstaande filmpje wordt in simpele beelden weergegeven hoe de ziekte werkt:
Op internet is redelijk wat informatie te vinden over CWD. Raar dat ik er nog niet eerder over gehoord heb. Het is namelijk best wel een probleem. En als je de Amerikaanse onderstaande filmpjes mag geloven dan is het een start van de zombie apocalyps.
In Zweden is in maart 2019 een eerste geval van CWD gevonden. Een zestien jaar oude eland. Informatie hierover is te vinden op de website van DWHC. Op dezelfde website is ook een overzicht van alle berichten te vinden die te maken hebben met gevallen in Noorwegen en Finland.
Politieagent Nina Kautsalo vindt bij een onderzoek naar een seriemoordenaar in een afgelegen blokhut in Fins Lapland twee dode en één nog net niet overleden prostituee. Als in haar bloed een onbekend dodelijk virus wordt aangetroffen, wordt de in Helsinki werkende Duitse viroloog Thomas Lorenz erbij gehaald. Hij moet het virus identificeren en voorkomen dat het zich verspreidt. Het wordt allemaal nog ingewikkelder als de Duitser Marcus Eiben erbij betrokken raakt. Hij is de CEO van een farmaceutisch bedrijf en een bekende van Lorenz.
De serie:
Op NPO was de Finse serie Arctic Circle / Ivalo te zien. De serie is nog te bekijken op NPO Start. De serie heet Ivalo en is ook daar op locatie opgenomen. Het plaatsje ligt in Fins Lapland en ligt zo'n driehonderd kilometer boven de poolcirkel. Helaas zijn we in Finland nog nooit zo ver in het noorden geweest. De beelden van Ivalo zijn geweldig om te zien. Het verhaal heeft ook wel wat. Het verhaal draait om hoofdpersoon Nina Kautsalo, een politieagente die meer in haar mars heeft dan bij de politie van Ivalo werken. Haar privéleven houdt haar vast in Ivalo. Haar dochter Venla heeft het downsyndroom, haar moeder heeft kanker, haar ex-man is een kleine crimineel en haar zus heeft vanwege haar losbandig seksleven een virus opgelopen. Een virus met verstrekkende gevolgen als die niet snel een halt wordt toegeroepen. Tel daarbij op twee dode Russische prostituees en Nina Kautsalo moet alle zeilen bijzetten om alles onder controle te kunnen houden. Ze krijgt hulp van de Duitse viroloog Thomas Lorenz. Thomas Lorenz heeft zelf ook privéproblemen. Genoeg stof om een spannend verhaal te maken.
Conclusie:
Lekker ongeloofwaardig dat Nina alles probeert op te lossen, maar dat maakt niet uit. De sfeer, Ivalo, sneeuw, winter en de lokale bevolking maken alles goed. Het verhaal begon in het begin wat vaag met de vier prostituees en het virus. Later in de serie wordt het allemaal duidelijk en wordt het ook nog spannend. Fins en Engels wisselen elkaar af. Het Fins blijft een aparte taal waar ik in ieder geval weinig van kan maken. Het viel mij wel op dat Nina vaak haar moeder laat oppassen op Venla. Kreeg zowat medelijden met Venla. Ik heb genoten van de serie waar de Læstadianen een kleine rol in spelen. De muziek in het intro werd bij elke aflevering indringender.
Op Youtube heb ik nog een filmpje gevonden over de locatie van de film.
Ook kwam ik het nummer Rakkaudesta laula tegen, gezongen door Iina Kuustonen (Nina Kautsalo).
Veel meer informatie over de serie is te vinden op deze website. Er zijn onder andere verhalen, foto's en video's te vinden op die site.
Samenvatting: Het had een fantastische zomer moeten worden voor de 14-jarige Edmund en Erik. Bij het zomerhuis zouden ze volop kunnen zwemmen, lezen, stiekem roken en dansen in de verboden discotheek. De vakantie lijkt alleen maar mooier te worden als hun lerares Ewa, vanwege haar adembenemende schoonheid ook wel Kim Novak genoemd, in de buurt haar zomer door komt brengen. De eerste stappen in de wereld van volwassenheid worden gezet, een wereld die zowel pijnlijk als overweldigend mooi blijkt te zijn. Maar in de schaduwen loert het duister. De zwoele zomer verandert in een ijzige nachtmerrie als er een lijk wordt gevonden…
Het boek:
De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Håkan Nesser. Het boek heb ik in september 2018 gelezen. Het verslag van het boek is hier terug te lezen. Conclusie over het boek was: Een niet al te dik boek die de sfeer van 1962 goed neerzet. Zomers loom en heerlijk Zweeds. Meer een roman dan een thriller met heel veel wetenswaardigheden. Is hetzelfde gevoel in de film ook aanwezig?
De film:
De film volgt nauwgezet het verhaal en het antwoord op de vraag of het gevoel van het boek ook in de film zit is Ja. Als ik een verfilming van een boek kijk en ik heb het boek eerder gelezen valt de verfilming mij toch vaak tegen. In dit geval is dat absoluut niet zo. In de film gaat het net als in het boek niet om het thrillerelement maar om de mensen. Erik kijkt in de film net als in het boek terug op de zomer van 1962. Een geweldige zomer volgens Edmund totdat het verschrikkelijke gebeurd. En een geweldige zomer is het als je naar de film kijkt. Helemaal in de Zweedse sfeer, de huizen, de natuur, het parkfeest, de poepbak, de kerk enzovoorts. Het is alsof je in Zweden bent. De acteurs spelen zeer goed. Vooral Edmund, Ewa en Henry spelen erg goed. Heerlijk. Van de jaren zestig sfeer was wat minder te merken dan in het boek het geval was. Tijdens het parkfeest speelde er wel een bandje (Surfin' birds) met muziek uit de jaren zestig. In het park zijn ook stands met onder andere blikgooien en volgens mij is Håkan Nesser hier te zien. Zie onderstaande scene:
Ik heb niet kunnen vinden of hij het daadwerkelijk was, maar hij lijkt er wel heel veel op. Over het verhaal heb ik niet zoveel te vertellen. De film volgt het boek en informatie over het boek is te vinden in deze boekenpost. De titel van de film wordt wel in een scene verklaard.
Conclusie:
De film is geen thriller maar een schitterend verhaal over hoe vooral Erik is gevormd door de dramatische gebeurtenis in de zomer van 1962.
In een vorige post ging het over de Vøringsfossen waterval. In deze post meer over de omgeving van de door ons gehuurde hytte en er is genoeg te zien.
Viveli - Hedlo
Het bordje verwijst naar Viveli - Hedlo. Dit is een route die vaak gebruikt wordt door hikers. Zie de websites van Wikiloc, Hikingadvisor (dag 4) en Hardangerfjord. Tijdens ons verblijf in die week zagen we een keer hikers tevoorschijn komen.
Samenvatting: Elina is een jonge vrouw die zich samen met haar moeder en jongere zus naar een blokhut begeeft. In de omgeving wil Elina de as van haar overleden vader uitstrooien. De problemen beginnen wanneer het drietal in contact komt met drie gestoorde broers, die het weekend van de dames tot een ware hel willen maken. Zullen de vrouwen erin slagen terug te vechten? De film:
Na het lezen van de filmrecensie van Filmliefhebber over Sargad was ik toch wel benieuwd naar deze Zweedse horror film. Halverwege 2018 had ik meegedaan aan een winactie van Nordic Fantasy, maar helaas toen niet gewonnen. Met een beetje zoeken op internet is de film tegenwoordig wel op verschillende plekken te vinden. Er is ook een DVD beschikbaar bij Amazon. De film is begonnen als een Kickstarter project en heeft uiteindelijk geresulteerd in een volledige film van anderhalf uur. Dat was eigenlijk mijn grootste angst, dat anderhalf uur veel te lang is voor een indie film. Ik zat meer te denken aan een film van rond de dertig minuten zoals Valdemar. Een volledige film dus die bedacht is door Sarah Giercksky. Ze speelt ook de hoofdrol (Elina) in de film. Een film met een heel dun verhaallijntje die blijkbaar wel anderhalf uur kan vullen.
Het begin is aardig. De familie komt aan op de plek waar ze vroeger vaak waren om het as van hun vader en man uit te strooien. Afgelegen in de Zweedse bossen met mooie Zweedse huisjes. Marshmallows boven het vuur houden. Gezellig praten. Lekker Zweeds. Ondertussen wordt het spannend. Elina komt een oude vriend (Oliver) in het bos tegen en er lopen een paar mensen rond met maskers.
De maskers in het begin van de film worden niet verklaard. Na wat verder zoeken blijkt dat de acteur die het clown masker op heeft Krister Twizz Forsberg is en hij gebruikt een zelfde soort masker ook in zijn eigen korte zeven minuten durende film Cunt Hunt. Krister is ook acteur en regisseur van de film Valdemar. Een kleine wereld en ik vermoed dat daar de maskers vandaan komen. Later komen de drie broers zonder maskers in beeld. Broer Alexander speelt zijn rol wel goed. Ook het zusje van Eline, Lily speelt goed. Lekker onschuldig en Zweeds. Lily wordt gespeeld door Tindra Hedlund. Ze heeft een eigen blog. De scene met de achtervolging van de masker is ook gelijk de beste van de film.
De rol van de oude vriend van Elina, Oliver, wordt gespeeld door Xander Turian. Hij is de zanger van de band Our Untold Story en dan is het handig om een tweetal nummers van deze band in de soundtrack op te nemen. Wel leuk is dat de moeder van Elina en Lily in het echt ook de moeder van Sarah is.
Conclusie:
Leuk om een low budget film te zien, maar had wel wat korter mogen duren. Natuurlijk rammelt er vrij veel aan het verhaal en is de uitvoering ook niet al te best. De scene van de maskers en Lily was wel het hoogtepunt. Echt gore details waren er niet behalve de scene waarin Elina broer Marcus te grazen neemt. Die scene kon ik echt niet aanzien. De locatie in de Zweedse bossen iets buiten Stockholm was dan wel weer goed gekozen. Inspiratie voor het verhaal heeft Sarah gehaald uit de film I Spit on your grave uit 1978. Naar aanleiding van Sargad heb ik de remake van I Spit on your grave uit 2010 gekeken op Netflix en het verhaal van die film lijkt inderdaad op die van Sargad.
Veel interessanter is het om de marketing rondom de film te onderzoeken. De film wordt vaak besproken en er zijn best wel wat interviews met Sarah Giercksky te vinden. Ik vind het daarom vreemd dat de reacties op Kickstarter niet echt positief waren. Sommige wachten namelijk nog steeds op een DVD.
In 2017 verbleven wij een week midden op de Hardangervidda zo'n vijfhonderd meter van de Vøringsfossen waterval. Het voordeel hiervan was dat we de waterval bijna elke dag konden bekijken en buiten de drukte om, want overdag is het erg druk met bezoekers die in bussen af en aan komen. Hieronder de foto's van Vøringsfossen op verschillende dagen.
Op de tweede dag zagen we beelden van de mensen die verongelukt zijn tijdens een bezoek aan de waterval.
Je kunt de waterval ook vanuit het dal zien. Wij hebben dit niet gedaan. Hoe dat eruit ziet kun je zien in deze post van Moon. Mochten wij er ooit weer terugkomen dan staat die wandeling hoog op de lijst.
