De Joik: Het grote zingen - Sjosjana Esther Roozendaal

Boek details:
Auteur: Sjosjana Esther Roozendaal
Titel: De Joik: Het grote zingen
Jaartal: 2012
Bladzijden: 213
Uitgeverij: Brave New Books
ISBN: 9789402169218
Coverontwerp: Sjosjana Esther Roozendaal

Flaptekst:
De Joik is een fantasyroman over een oeroude verbinding tussen walvis en mens. Via een sprookjesachtige vertelling wordt de lezer geconfronteerd met de harde realiteit van de illegale walvisvangst via het leven van een Noors kind dat door toedoen van zijn vader is verbonden met een dwergvinvis door middel van een levensdraad en een kleine Japanner maakt ons bewust van de jaarlijkse slachting op dolfijnen. De lezer krijgt een genuanceerd beeld van uiteenlopende manieren van denken binnen verschillende culturen. Het klanklied van de Samen speelt een cruciale rol door een "tapijt van inkeer' voor de mensheid en alle walvissen te zingen en attendeert de lezer op de ethisch onverantwoorde explosieve harpoenpunt die bij de sinds 1986 verboden walvisjacht wordt gebruikt. Door deze prachtige, meeslepende en humorvolle fabel maakt de schrijfster ons bewust van de intelligentie van deze sociale dieren en ons eigen falende respect voor het leven. Het mythische verhaal over de draad, zon en aarde, doorweeft het boek. 

'Talent om te schrijven wordt een gave op het moment dat het gedeeld wordt met de wereld en anderen inspireert.' - Drs. Geert Vons, Algemeen directeur Sea Shepherd Nederland.

Het boek:

Ik kwam het boek bij toeval tegen. Ik had nog nooit eerder van de schrijfster gehoord. De flaptekst was voldoende om het boek te gaan lezen. Sjosjana Esther Roozendaal heeft een eigen website waar veel informatie over haar te vinden is. Het boek De Joik is oorspronkelijk in 2012 uitgebracht en in 2017 weer opnieuw uitgegeven. De nieuwe uitgave heb ik gelezen. Het boek begint met:

"Voor jullie, walvissen die zijn omgekomen. Ook al kunnen jullie niet naar de wereld terugkeren, toch zullen wij de herinnering aan jullie in ons hart blijven koesteren."

Tekst op één van de gedenkstenen die uitkijken over de zee in de Koganji Tempel in de provincie Yamaguchi, Japan.

Kapitein Paul Watson (Sea Shepherd): 'Ik meet intelligentie aan het vermogen om in harmonie te leven met de omgeving. Volgens dit criterium zijn walvissen veel intelligenter dan wij.'

Het voorwoord is van Drs Geert Vons, General Director Sea Shepherd Netherlands.

Het verhaal begint dan met een proloog over de Spoel. Het is 31 december 1899 en gaat over de drieëndertigjarige Nils-Atli Logje. Zijn vader wilde modern zijn, assimileren. Hij wilde niet langer als een echte Sámi leven in het altijd terugkerende ritme van de rendiertrek. Zijn vader gaat op vinvissen jagen. Nils-Atli vind om die reden zijn vader een moordenaar. Nils-Atli was voor die tijd een vreemde gast met zo’n mening. Daarna gaat het over de dertienjarige Mikkel-Aslak. Het is dan 3 januari 1947. Nils-Atli was de grootvader van Mikkel-Aslak en hij leerde de joik en het weven van zijn grootvader.

In het heden bevalt Kirsten van Hjalmar. Vidkun is de vader van Hjalmar. Op hetzelfde moment bevalt de dwergvinvis Nanna van een kalf die ze Olaf noemt. De vader Aeger helpt Nanna met de bevalling wat zeer uitzonderlijk is voor de dwergvinvis.

Later blijkt dat Vidkun Sturlasson een harpoenier is en de vijand en grote doder van de vinvissen. Door het lot zijn Hjalmar en Olaf aan elkaar verbonden. Zo kan Hjalmar op latere leeftijd communiceren met de dwergvinvissen. Gro-Marit Eira is de tante van Hjalmar en zorgt voor Hjalmar. Gro is half Samisch. Haar moeder was Noors. Daarnaast hebben Vidkun en Kirsten een tweede huis in Snåsa. De omgeving rond Snåsa was het centrum van de Samicultuur. Daar komt Hjalmar professor Tanaka Minamoto en Lady Charlotte Eddington tegen, die een grote impact hebben op het leven van Hjalmar

Naast het verhaal in het heden, die Inslag wordt genoemd, is er een subverhaal die over Kai en Bel gaan. Dit verhaal wordt Schering genoemd. Kai en Bel waren tweelingen. Kai gaat leven op het land en Bel in de zee. Kai ontsnapte in een ark. Dit komt allemaal bekend voor als je de christelijke bijbel kent. Kain, Abel en de ark van Noach. In De Joik is het Schering verhaal de oorsprong van het leven. De walvis speelt hier een prominente rol in. De vraag is hoe de walvis in het hedendaagse plaatje past. Het hedendaagse plaatje waarin het de mensheid is gelukt om het leven van de walvis bijna te vernietigen. Lukt het om dit te voorkomen?

Conclusie:
Een geweldig verhaal over de oorsprong van het leven en welke invloed de mens heeft op de natuur en in dit verhaal specifiek de dolfijnen en de walvissen. Japan, Sami en Inuit, ze hebben allemaal te maken met het verhaal. Alles klopt en elk draadje wordt goed afgehandeld. Ik was verrast over de goede kwaliteit van de schrijfstijl. Het was een genot om te lezen. Het verhaal laat een diepe indruk achter.

Wetenswaardigheden:

• Vader en zoon vinvis waren bezig een net van luchtbellen te vormen om in een perfecte cirkel van zuurstof kleine visjes en krill bijeen en naar boven naar het wateroppervlak te drijven.
• Inuit. Chukchi-volk uit Noordwest-Siberië.
• De betekenis van het Sjintô.
• Mikkel-Aslak: Gelukkig heeft die ouwe zot (Nils-Atli Logje) niet hoeven meemaken dat zijn zo gekoesterde manier van leven nu als een toneelstukje wordt opgevoerd voor de toeristen.
• Seppuku.
• Rosswell. Juli 1947. UFO crash.

Doelgericht - Louise Boije Af Gennäs

Boek details:
Auteur: Louise Boije Af Gennäs
Titel: Doelgericht 
Originele titel: Verkanseld
Vertaling: Corry van Bree
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 479
Uitgeverij: Karakter Uitgevers B.V.
ISBN: 9789045212906

Flaptekst:
Sara’s leven is in één jaar compleet veranderd. Veel mensen uit haar naaste omgeving zijn onder vreemde omstandigheden om het leven gekomen. Tegelijkertijd proberen de politie en het ziekenhuis uit alle macht Sara te overtuigen dat alles te wijten is aan ongelukkige toevalligheden.

Sara legt zich hier niet bij neer en komt in opstand, ondanks het naderende gevaar voor haar eigen leven. In het laatste deel van de Resistance-trilogie levert Louise Boije af Gennäs een overtuigende thriller af die zowel ijzingwekkend is als ongemakkelijk. De grootste samenzwering van de eeuw staat op het punt te worden ontrafeld.

Het boek:

Doelgericht is het derde en laatste deel in de Resistance-trilogie. Het tweede deel, Schijndood, had ik in maart 2019 gelezen. Nu dus het laatste deel. Ik moest er even weer inkomen, maar had de draad zo weer opgepakt. Net zoals Sara na de gebeurtenissen in het tweede deel. Ze probeert haar leven weer op de rit te krijgen en denkt nog steeds dat alles wat er gebeurd is verbeelding was. Natuurlijk is dit niet zo en al gauw beginnen de vreemde gebeurtenissen weer. Deze keer volgen de voorvallen elkaar sneller op. De vraag is hoe dit gaat aflopen want Sara en haar vrienden zitten volledig in de tang bij de BSV aan de ene kant en de Verzetsbeweging aan de andere kant. Wie is er te vertrouwen en wie hoort aan welke kant?

Conclusie:
Het verhaal van Sara is opgehangen rondom echte documenten. De documenten die de vader van Sara verzameld heeft komen elke keer weer terug in het boek. Zo wordt er elke keer een onderwerp behandeld waar de vader van Sara wat achter zocht. Niet alleen de documenten zijn te lezen, maar ook de persoonlijke mening van haar vader en dit zorgt ervoor dat alles een grote samenzwering is van wat er allemaal gebeurd en gebeurd is in Zweden en hun plek in de wereld. Deze documenten en de persoonlijke mening maakt het verhaal levensecht en natuurlijk is het niet te geloven wat Sara en haar vrienden allemaal moeten doorstaan, maar door de documenten zou het zo maar realiteit kunnen zijn. Als je een beetje in de IT zit dan is het niet zo heel moeilijk om het verhaal te geloven want daar kan in principe alles. Doordat bijna alles digitaal is, kan er door hoge instanties invloed op uitgeoefend worden en is het mogelijk om het leven van iemand tot een hel te maken. De wereld heeft met deze praktijken kennis gemaakt via Edward Snowden. Edward Snowden is een naam die vaak genoemd wordt in het boek.

Een waardige afsluiter van een ongelooflijk verhaal. Een verhaal met vele wendingen en complotten. Tot aan het einde spannend. Daarnaast geeft de trilogie een verdomd goed beeld over de schandalen van Zweden. Ik ben weer veel te weten gekomen over Zweden en dat is niet erg positief.

Wetenswaardigheden:
Ook in dit deel veel wetenswaardigheden.

• De enige betrouwbare en duurzame verdediging is die welke berust op jezelf en je eigen bekwaamheid. Uit: De vorst van Niccolò Machiavelli (1469-1527).
• Opperbevelhebber Owe Wiktorin. Men heeft de belangrijkste taak van het leger, de verdediging van Zweden, volkomen losgelaten.
• De illusie van vrede: De ondergang en val van het Zweedse nationale leger van Wilhelm Agrell (1988-2009).
• Sverker Göranson.
• Het NK warenhuis in Stockholm.
• Verwijzing naar superdetective Kalle Blomkvist.
• Ebbe Carlsson en Anna-Greta Leijon veroorzaakten een enorme ruzie tussen Göran en Lennart, Sara’s vader.
• Geijer-affaire. Ziekenhuisspion in het Sahlgrenska-ziekenhuis.
• www.politiskamord.com.
• Bo Balderson, schrijverspseudoniem van Ebbe. 
• Uitspraak Ebbe: De werkelijkheid overtreft alle fictie.
• Brett Kavanaugh.
• Siegfried Hausner.
• Urban Deli Nytorget.
• Osseus, Latijns voor skelet.
• KSI, Säpo, MUST.
• Stig Bergling.
• Peter Hultqvist, was minister van Defensie voordat er een nieuwe regering gekozen moest worden. 
• Volgens een van de documenten die Snowden op de kop heeft getikt: Het FRA, het Zweeds Nationaal Radio-Instituut, heeft het Russische bestuur bespioneerd en is de verkregen informatie gedeeld met de VS.
• FRA-wet. Bewaakt al het verkeer dat via Zweden loopt.
• GTRI-programma. Zweden heeft 3,3 kilo plutonium naar de VS gestuurd.
• Aluhoedje. 
• Het verhaal van koning Tereus en Philomela.
• Nieuwsbericht dat Lisbeth Palme was overleden.
• Schrijfster Katerina Janouch en haar interview op de Tsjechische televisie over de vluchtelingenpolitiek.
• Skull and Bones,Yale genootschap. 
• Bij SVT een discussie over Jamal Khashoggi.
• De Britse journalist Duncan Campbell.
• Sara en Andreas gaan het The Wire TV-programma nadoen.
• Maart 2012. Saoedi-affaire. Twee journalisten van Ekot, Bo-Göran Bodin en Daniel Öhman. 
• Marcus Wallenberg.
• FOI. Totalförsvarets forskninginstitut.
• Bewakingssyteem Erieye ontwikkeld door Saab en Ericsson.
• Global Eye systeem.
• Kannonnendeal Bofors Olof Palme en Rajiv Gandhi.
• Reportagewebsite Blank Spot Project.
• JAS Gripen deal.
• Doris Hopps.
• Vakbond Kommunal.
• Minister van Buitenlandse Zaken Margot Wallström. Ze heeft een appartement van Kommunal gekregen.
• Onopgeloste sterfgevallen Cats Falck, Algernon, Winberg, Ingvar Heimer.
• Map Mysterieuze sterfgevallen na de moord op Olof Palme: Hans Holmér, Craig Williamson, Bertil Wedin, Peter Casselton, Gunnarsson, Lamont C. Underwood.
• Verwijzing naar een nummer van Ebba Grön.

• 1973 Lillehammer-affaire. Mossad die een onschuldige ober voor de ogen van zijn zwangere vrouw vermoord.
• Lena Sundström, interview met Snowden.
• Carin Rosén en Stig Wennerström.
• Björn Kumms en Ingrid Windahl.
• Fritz Kolbe.

Recensies:

- In de boekenkast

- Thrillers and more

Scandinavië-XL 2019

Dit weekend is het Scandinavië-XL event in Hoevelaken. Altijd weer leuk om te bezoeken. Deze keer was er op de zaterdag weer een Zweedse schrijver, Mattias Edvardsson en ook Nathalie Pagie, schrijfster van het boek IJsengel, was van 11:00 uur t/m 16:00 uur aanwezig voor signeren.

Lezing Åland van Jaap Noordsij

Tourlou

Interview Mattias Edvardsson.

Signeersessie Mattias Edvardsson en op de achtergrond Nathalie Pagie.

Mattias Edvardsson

Signeersessie Nathalie Pagie.

Nordic Living

Lezing Het noordelijk gevoel van Gerrit Jan Zwier.

Natuurlijk was Gerrit Jan Zwier ook aanwezig met zijn boeken en hij had weer een nieuw boek. Deze keer weer een roman over IJsland, De Elfenburcht. Naast dit boek nog een paar andere boeken weten te scoren, waaronder die van Mattias Edvardsson.

De boeken.

Vandaag, 27 oktober 2019, is de tweede en laatste dag van Scandinavië-XL. Het was voor ons volgens mij de zesde keer en ook deze keer weer vermaakt van 10 uur 's morgens tot vijf uur 's middags. Het was deze keer weer drukker dan anders. Meer informatie is te vinden op de Facebook pagina van Scandinavië-XL.

Ikea: Svanesund Museum Art

Pas geleden waren er bij Ikea een negental posters beschikbaar die in de Svanesund Museum Art collectie zaten. Het was een tijdelijke actie en op dit moment is de collectie niet meer bij Ikea beschikbaar. Omdat ik van de collectie een aantal foto's had gemaakt, leek het me wel leuk om een post erover te maken. Het gaat om de onderstaande negen posters van de kunstenaars Hilma van Klint, Anders Zorn, Carl Larsson, Sigrid Hjertén, Olle Bærtling en Nils von Dardel.

Kyrkviken vid Lidingö van Anders Zorn (1883)

Lisbeth vid Björkstammen van Carl Larsson (1910)

Denu van Olle Bærtling (1960)

Suzanne och en annan van Carl Larsson (1901)

Hamnbild van Sigrid Hjertén (1914)

Youth van Hilma af Klint (1907)

Skammerens datter

Filmdetails:
Titel: Skammerens datter

Regisseur: Kenneth Kainz
Verhaal: Anders Thomas Jensen, Lene Kaaberbøl (boek)
Jaar: 2015
Acteurs: Roland Møller, Søren Malling, Jakob Oftebro
Duur: 96 minuten
IMDB cijfer: 6,0

Samenvatting:
Dina heeft ongewild het bovennatuurlijke vermogen van haar moeder geërfd. Ze kunnen recht in de ziel van anderen kijken, waardoor ze zich schamen voor zichzelf. Als de enige erfgenaam van de troon ten onrechte wordt beschuldigd van de gruwelijke moord op zijn familie, wordt Dina's moeder onder valse voorwendselen naar Dunark gelokt om hem te laten bekennen. Wanneer ze weigert haar gaven te gebruiken voor de verkeerde doeleinden wordt ze gevangen genomen. Het is nu aan Dina om de waarheid achter de moorden te achterhalen.

De film:
Skammerens datter is een Deense film gebaseerd op een jeugdboek van schrijfster Lene Kaaberbøl. Een verrassing voor mij want ik wist niet dat Lene Kaaberbøl jeugdboeken schreef. Ik dacht dat ze alleen thrillers schreef. Helaas heb ik tot nu toe nog geen enkel boek van haar gelezen. Skammerens datter is gebaseerd op haar gelijknamige boek uit 2000. Het boek is in 2002 vertaald als De dochter van de waarzienster en in 2007 nogmaals verschenen met de titel De gave van Dina. Daarna zijn er nog drie delen verschenen.

Het verhaal speelt zich af in de Middeleeuwen en gaat over Dina, een dochter van een zieneres. Dina heeft de gave van haar moeder geërfd en is daar niet blij mee omdat niemand haar meer aankijkt. Zodra mensen Dina aankijken schamen ze zich voor zichzelf. De titel Skammerens datter geeft dat duidelijk aan. Het verhaal begint direct met een moord op de familie die de baas is in Dunark. De enige erfgenaam Nicodemus wordt beschuldigd van de moorden. De moeder van Dina moet uitzoeken of Nicodemus daadwerkelijk de moorden heeft gepleegd. Dit lijkt niet te lukken en Dina wordt gehaald om uitsluitsel te geven of Nicodemus de moordenaar is. Of dit gaat lukken is de vraag in deze film met tovenarij en draken.

Conclusie:
Een erg leuke jeugdfilm die het ook bij volwassenen goed doet. Ik heb in ieder geval genoten van het verhaal. Het is zelfs spannend en moorden worden niet geschuwd. De natuur is goed voor elkaar in het middeleeuws verhaal. De film is opgenomen in Denemarken, IJsland en Tsjechië. De moeder van Dina wordt gespeeld door Maria Bonnevie. Ze speelde de rol van Dina in de film I am Dina. Toeval?

Er spelen naast Maria Bonnevie nog meer bekende Scandinavische acteurs mee. Samen maken ze er een mooie film van. De film was blijkbaar succesvol want deel twee, Slangens gave, is in 2019 uitgekomen.

Recensies:
- Moviemeter
- Cinemagazine
- Nordic Fantasy

Gloppedalsura

Gloppedalsura is een grote steile helling met rotsblokken en puin in Gloppedalen, Rogaland, in de Gjesdal en Bjerkreim gemeenten. Het is een van de grootste steile hellingen in Scandinavië en Noord-Europa. Het landschap onderging grote veranderingen meer dan 10.000 jaar geleden toen de gletsjers smolten van Gloppedalen. Bevriezings- en ontdooiprocessen zorgden plotseling voor een enorme hoeveelheid rotsen en keien die langs de zuidelijke helling van de berg naar beneden gleden en een 100 meter dik puin vormden.

Oorlogsactiviteiten in Gloppedalsura in april 1940
Gloppedalsura was de plaats van zware gevechten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Twee Duitse compagnies vielen Gloppedalen aan vanuit Veen op 22 april. Het puin, met zijn keien en doorgangen. diende als een bolwerk voor de Noorse troepen. Het bood ook een goede dekking tijdens luchtaanvallen. De Noorse soldaten sliepen in de nacht voor 22 april in de ijskou. Ze hadden eerder de weg opgeblazen bij Vinjevatnet op verschillende plaatsen en een bres geslagen over het bevroren meer. Duitse vliegtuigen vlogen regelmatig missies over het puin. Aan de vooravond van 22 april lanceerden de Duitsers een grote aanval, maar ze kwamen niet dichterbij dan 25 meter van de Noorse posities. De bevoorrading van de Noren werd verstoord door de luchtaanvallen. Die nacht daalden de Duitse troepen in stilte de berghelling van Dirdal af, verrasten de Noorse troepen en verwondden majoor Fredrik Brandt. De majoor en zijn hele macht in Dirdal capituleerde. Kolonel Gunnar Spørck besefte toen de nutteloosheid om de campagne tegen de Duitsers in Gloppedalsura voort te zetten. De Noren verloren een man. De Duitsers verloren tussen 12 en 44 soldaten. (Bron: Dreamlike Norway).

We zijn een aantal keren door het dal gereden en toen we op weg waren naar Preikestolen gestopt op de parkeerplaats en wat foto's gemaakt.

The Ritual

Filmdetails:
Titel: The Ritual
Regisseur: David Bruckner
Jaar: 2017
Verhaal: Joe Barton, Adam Nevill (boek)
Acteurs: Rafe Spall, Arsher Ali, Robert James-Collier
Duur: 94 minuten
IMDB cijfer: 6,3

Samenvatting:
Nadat hun vriend is omgekomen tijdens een overval, komt een groep vrienden van de universiteit weer bij elkaar. Ze besluiten samen te gaan hiken door de Scandinavische bossen. Daar stuiten ze echter op een bedreigende aanwezigheid die hen begint te stalken.

De film:
The Ritual, een Netflix horrorfilm. Geen Scandinavische film, maar het verhaal speelt zich wel af in Noord Zweden en wel in het Sarek nationaal park in Zweeds Lapland. Na een noodlottig incident in Engeland wordt een van de vijf vrienden vermoord. Degene die vermoord is, had voorgesteld om samen een hike te doen in Zweden. Zes maanden na zijn dood gaan de overgebleven vrienden naar Zweden om hun vermoorde vriend te eren. Na de plechtigheid maakt een van de vrienden een misstap en raakt geblesseerd. Ze nemen daardoor een beslissing om een korte route te volgen door het bos in plaats van het pad terug. Na de schitterende beelden van de bergen komen ze in het dichte bos terecht. In het bos is de spanning voelbaar. Het bos is zo dicht en uitgestrekt dat het claustrofobisch overkomt. Ondertussen zit er iets in het bos die de vrienden de stuipen op het lijf jagen. Dit is gelijk het spannendste gedeelte van de film. In de conclusie ga ik verder in op de film en het vervolg. Wil je de film bekijken, stop dan met verder lezen.

Conclusie:
Zoals gezegd is de spanning in het eerste gedeelte goed aanwezig. Op een gegeven moment komen de vrienden een stel mensen tegen en hier had ik een soort Wrong Turn gevoel. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Adam Neville. Een boek die ik niet heb gelezen, maar na het lezen van recensies bleek dat de film het boek niet volledig volgt maar een compleet andere wending neemt. Vooral op het moment dat de vrienden de mensen ontmoeten. In het boek waren de mensen een black metal groep Blood Frenzy. In de film zijn het een aantal lijpe gasten. De gasten aanbidden het monster Moder de Jötunn, een kind van Loki. Hier is een duidelijke tekening van het bijzondere wezen te zien. Het wezen is dan ook op vele websites het gesprek. Omdat het verhaal zich afspeelt in Sarek had ik meer een soort Stallo verwacht. Het eerste gedeelte leek daar veel op.

Wat wel tegenviel is dat de film niet in Zweden is opgenomen, maar in een nationaal park in Roemenië. Gelukkig lijkt het wel erg op Zweden. Een leuke film met een bijzonder wezen. Als we de volgende keer weer in de bossen van Zweden lopen dan zal ik zeker terugdenken aan deze film.

Meer informatie over de film:
- Shorehalm Herald
- Vocal
- Metro
- Scream
- Collider
- Villains Wiki
- Horror Bound
- Cultural Hater
- Earn the necklace

Recensies:
- Moviemeter
- Eline schrijft hier
- De Lagarde
- Nachtvlinders
- It's only a movie
- Phantasmagoria
- Be cool, Sodapop
- Hollywood Reporter
- Newsweek
- On the edge of everything

Oskar Bergman

Gisteren lag in de brievenbus een verrassing, namelijk een kaartje met het werk Källtorp van Oskar Bergman.

Ik had nog niet eerder van de naam Oskar Bergman gehoord, dus op onderzoek :-). Hij is geboren op 18 oktober 1879 in Stockholm en stierf op 20 juli 1963 in Saltsjöbaden. Hij was een Zweedse schilder en graficus. Zijn werken zijn realistische en gedetailleerde afbeeldingen van het midden-Zweedse landschap. En laat dat nu net ook onze favorieten zijn. Als we in Zweden zijn dan zoeken we op lopissen altijd naar zulke schilderijen. In de loop van de jaren een aantal van dit soort schilderijen gevonden.

Bergman woonde lange tijd naast de boerderij van Neglinge in Saltsjöbaden en ligt begraven op de dorpsbegraafplaats op Skogsö. Een boek van Martin Strömberg getiteld Oskar Bergman werd gepubliceerd door Bonniers in 1975. Volgens deze blogpost was hij tijdens zijn leven niet bekend, maar later wel bij de veilinghuizen zoals Bukowskis, MutualArt en Artnet. Op de veilingsites zijn een aantal van zijn werken te zien. Helaas kon ik Källtorp niet vinden op internet, wel Björkar på våre die er wat op lijkt. De kaart heeft een mooi plekje gekregen. Degene die de kaart gestuurd heeft: heel erg bedankt !

Gedenksteen gevallen VN-soldaten uit Rogaland

In Vikeså, net ten zuiden van het stadscentrum, ligt een VN-park met een gedenksteen ter nagedachtenis van de eerste Noorse soldaat die tijdens een VN-operatie om het leven kwam. Het gebeurde toen Annbjørn Gjedrem uit Bjerkreim in 1957 werd neergestoken met een mes terwijl hij soldaat was in DanNor III. Voormalig VN-ambassadeur Ole Ålgård was verantwoordelijk voor de onthulling van de gedenksteen, die werd opgericht door de Rogaland UN Veterans Association, op de VN-dag in 1994. In 2005 werden acht kleinere gedenkstenen geplaatst over de anderen uit Rogaland die hun leven hebben verloren in dienst van de VN.

Meer informatie:
- Aftonbladet
- Digital museum

Koude angst - Mads Peder Nordbo

Boek details:
Auteur: Mads Peder Nordbo
Titel: Koude angst
Originele titel: Kold angst
Vertaling: Renske Wiltink
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 378
Uitgeverij: Ambo|Anthos
ISBN: 9789026345029

Samenvatting:
Tupaarnaq is teruggekeerd naar Nuuk om haar enige vriend, Matthew Cave, te helpen zijn halfzus Arnaq te vinden, die tijdens een weekendtrip naar het verlaten stadje Færingehavn is verdwenen. Wanneer Arnaqs moeder een telefoontje krijgt van een doodsbange Arnaq is het voor iedereen duidelijk dat er een vreselijke misdrijf dreigt plaats te vinden. Matthews vader, Tom, was in zijn jonge jaren op de militaire basis Thule betrokken bij een geheim experiment met dodelijke afloop en werd verdacht van een dubbele moord. De verdwijning van Arnaq blijkt samen te hangen met de oude Thule-zaak. Aan Matthew en Tupaarnaq de taak om Arnaq te redden, zonder nieuwe slachtoffers te maken.

Het boek:
Koude angst is de opvolger van het boek Meisje zonder huid, het debuut van de Deen Mads Peder Nordbo. Het eerste deel heb ik niet gelezen. Koude angst mocht ik lezen voor de Thrillzone leesclub. Het verhaal begint op 14 oktober 2014 en eindigt op 6 november 2014. Het verhaal is onderverdeeld in een aantal delen die weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken. Er zijn vijftien delen die allemaal een titel hebben in het Nederlands en in een andere taal. Welke taal dit is weet ik niet. Wel gezocht op internet maar kwam er niet achter. Hieronder de titels van de delen:

- De jager. Malersuisoq
- Het experiment. Misilut.
- De schaduwen van de tijd. Tarrat Toqqortat
- De gemaskerde danser. Uaajeertartoq
- Het gezicht van de duivel. Ajortup kiinnaa
- Tupilak
- De ondergrondsen. Nunap iluani inuusut.
- Gevangene van de demonen. Ajortunit tigusaq
- Færingehavn. Kangerluarsoruseq.
- Vlucht. Qimaaneq
- De man uit Thule. Avanersuarmiu
- Tupaarnaq
- Het zwembad des doods. Toqusut Naluttarfiat
- De jongen en de dood. Angut inuusuttoq toqulu
- Het einde van de wereld. Illoqarfik avinngarusimanerpaaq

Het verhaal begint direct met Tupaarnaq in Tasiilaq, Oost-Groenland, haar geboorteplaats. Je merkt dat Tupaarnaq een verleden heeft. Ze is mysterieus en wacht als een jager op haar prooi. Er volgt dan een flashback uit het verleden en wel naar 13 februari 1990 op Thule Air Base, Noord-Groenland. Vijf mannen, sergeant Tom Cave en zijn drie vrienden Briggs, Bradley en Reese. De vijfde persoon is Sakkak, een jonge Groenlander uit het plaatsje Moriusaq. Najârak is de 22-jarige vriendin van walvisvaarder Sakkak. Ze komt uit Savissivik. Ze zijn drie jaar bij elkaar en ze hebben een zoon, Nukannguaq. Tom heeft ook een zoon van drie jaar, Matthew. Matthew woont bij zijn moeder, Annelise, in Tommerup, Denemarken. Men is bezig met het Tupilak experiment om met behulp van pillen de kouderesistentie te verhogen.

Ondertussen in het heden gaat het over Matthew, de zoon van Tom. Er wordt in het kort geprobeerd te vertellen wat er allemaal is gebeurd met Matthew, Ulrik, Tupaarnaq etc. Tupaarnaq heeft twaalf jaar gezeten voor de moord op haar moeder en haar zusjes. Ulrik legde alle schuld bij zijn zus Tupaarnaq en Matthew heeft Ulrik uit zelfverdediging vermoord. Tine, de vrouw van Matthew, heeft een dodelijk ongeluk gehad en hierbij is ook hun ongeboren Emily overleden. Matthew werkt als journalist voor de krant Sermitsiaq en onderzoekt drie bloedige zelfmoorden in Ittoqqortoormiit, een dorp in verval. De vierde, Nukannguaq, heeft het overleefd. Volgens Nukannguaq hadden ze een zak zelfgemaakte pillen gevonden en geslikt. Daardoor werden ze gek. Matthew gaat de zaak onderzoeken.

Dan is er ook nog Else, de moeder van Matthews halfzusje Arnaq. Ze wonen in de wijk Radiofjeldet. De vader van Else is Tom Cave. Matthew heeft zijn vader na Thule niet meer gezien en weet weinig van zijn bestaan totdat Matthew van Briggs hoort dat zijn vader in Thule twee collega’s heeft vermoord en toen zelfmoord heeft gepleegd. Dat is de versie die Briggs toen te horen heeft gekregen. Matthew heeft onlangs een kaart van zijn vader gekregen en vertelt dit aan Briggs. Wat er werkelijk is gebeurd wordt verteld via flashbacks uit het verleden waarin Kjeld Abelsen een grote rol speelt. Kjeld Abelsen heeft Tupaarnaq als kind verkracht. Tevens heeft Abelsen de moeder van Tupaarnaq verkracht en het is zijn schuld dat haar vader is doorgeslagen en de zusjes heeft vermoord. De missie van Tupaarnaq is dat Abelsen dood moet. Daarnaast was Abelsen in 1990 staatssecretaris en ook betrokken bij het Tupilaq experiment. Het onderzoek van Matthew breidt zich uit om naast de gebeurtenis in Ittoqqortoormiit ook zijn vader op te zoeken en later ook nog eens zijn halfzusje Arnaq, die plotseling is verdwenen, op te sporen.

Conclusie:
Veel verhaallijnen die door het heden en verleden lopen. Een moeilijk begin van het verhaal omdat je eigenlijk het eerste deel moet lezen voordat je met dit deel begint. Na het moeizame begin zat ik goed in het verhaal en werd het spannend en luguber. Vooral Bárdur Hjaltalín en Kjeld Abelsen zijn lugubere mensen. Groenland wordt goed en realistisch beschreven door Mads Peder Nordbo. Misbruik, verkrachting, drugs, politieke en militaire belangen. Dat de politieke en militaire belangen groot zijn is in het verleden al gebleken getuige Camp Century, de stad onder het ijs.

Mads Peder Nordbo heeft een zeer goed verhaal afgeleverd waarin een aantal verhaallijnen subliem in elkaar gevlochten worden. Het eerste deel ga ik zeker nog een keer lezen om duidelijk te hebben wat er nu precies gebeurd is met onder andere de mysterieuze Tupaarnaq. 

Wetenswaardigheden:

• Hoog zelfmoordcijfer in Groenland doordat jonge vrouwen en mannen kapot zijn gemaakt.
• Færingehavn.
• Het meisje Najak komt in het boek voor. Ze zat ook in het eerste deel.
• Qeqertarsuatsiaat / Fiskenæsset.
• Bierflesje van het merk Föroya Bjór.
• Basis Mestersvig.
• Kangerlussuaq.
• Met lichtmetalen slee en parachute moet Tom de ijskap oversteken om van West naar Oost Groenland te komen. Dit doet mij denken aan het boek Het Thule incident van Frank van Zwol. In dat boek ging men ook op exact dezelfde manier de ijskap over.
• Zeer actuele tekst uit het boek: Groenland wordt nooit van zichzelf. Dit enorme eiland in het Noordpoolgebied is of wel Deens, ofwel Amerikaans. En de Verenigde Staten zullen liever willen dat Groenland Deens blijft, want het wordt politiek een enorm gedoe als Amerika om veiligheidsredenen een losgerukt Groenland moet annexeren.

Recensies:
- Hebban Spot
- Thrillzone
- Alles over boeken en schrijvers
- Hanneke Tinor-Centi
- Blue Owl Books

Månafossen

Månafossen is een waterval in de gemeente Gjesdal in de provincie Rogaland, Noorwegen. De 92 meter hoge waterval bevindt zich langs de rivier Månaåna, ongeveer 6 kilometer ten oosten van het einde van de Frafjorden waar het dorp Frafjord ligt.

De wandeling begint bij de ruime parkeerplaats. Het parkeertarief is 40 NOK. Helaas is het niet mogelijk om met creditcard te betalen. Het is mogelijk om via de mobiel te betalen of contant. Vanaf de parkeerplaats kom je via een aangelegd wandelpad naar het begin van een klimpad. Deze is voorzien van kettingen en trappen op de steilste stukken. Het is in totaal een halve kilometer totdat je bij de waterval bent.

Tip is om de wandeling hier niet te beëindigen. Een kilometer verderop ligt namelijk de gerestaureerde bergboerderij van Mån. Tot 1915 woonden hier mensen aan het beginpunt van Fidjadalen. Het is mogelijk om te overnachten in Friluftsgarden Mån, maar dit moet echter vooraf gereserveerd worden.

Onderweg naar Mån kun je de waterval nog een keer goed zien.

Na de klim kun je de bergboerderij in de verte al zien. Op deze plek, met een geweldig uitzicht over Fidjadalen, hebben we wat gegeten en gedronken.

Het pand in Mån (ongeveer: 8.000 hectare) is eigendom van Jæren friluftsråd. Het hoofdgebouw van de boerderij is volledig gerestaureerd en er is een nieuw gebouw gebouwd bovenop de oude schuurfundamenten. In deze nieuwbouw zijn er bedden voor 31 personen. Van begin april tot half oktober is het mogelijk om te overnachten. Prijs per nacht in het weekend is 650 NOK en doordeweeks 550 NOK. Het is duidelijk te zien dat de boerderij gerestaureerd is.

Een mooie plek waar je even kunt uitrusten aan het water.

Het is mogelijk om nog verder te gaan naar Månavatnet, maar dat hebben we niet gedaan en zijn dezelfde weg weer terug gegaan. Meer informatie over Månavatnet is te vinden op de websites van Piet Smulders en Ut.no.

Aangelegd wandelpad.

In totaal hebben we er ruim vier uur over gedaan. Meer informatie over Månafossen is te vinden op:

- Wikipedia

- World of waterfalls

- Visit Norway