Het Thule-incident - Frank van Zwol

Boek details:
Auteur: Frank van Zwol
Titel: Het Thule-incident
Verschijningsdatum: 2009
Bladzijde:320
Uitgeverij: Karakter Uitgevers
ISBN: 9789061126096

Flaptekst:
In 1968 crasht een Amerikaanse B-52 bommenwerper met kernwapens aan boord nabij de luchtmachtbasis Thule op Groenland. Het vliegtuig wordt uit elkaar gescheurd en de nucleaire lading veroorzaakt een enorme milieuramp. Een van de vier waterstofbommen is nog altijd spoorloos en omgeven met militair geheim en bron van speculaties.

In 2006 lanceert Al Gore zijn verontrustende boodschap over klimaatsverandering, smeltend poolijs en enorme zeespiegelstijgingen. Een rampscenario dreigt zich de komende decennia te voltrekken. Onbedoeld brengt hij hiermee een stroom mondiaal klimaattoerisme op gang. Journaliste Heike Ditrich en milieuactivist Nico Holman melden zich aan bij een internationale expeditie over de Groenlandse ijskap.

De expeditie van de Deense gids Lars Olsen nadert het verlaten radarstation DYE-2. Met behulp van Heike wordt duidelijk dat de gebeurtenissen uit 1968 geen voltooid verleden tijd zijn. De radioactieve straling vreet aan ooggetuigen van de crash en de verdwenen kernbom houdt de wereld tot vandaag in een wurggreep. Het door Al Gore voorspelde scenario zal zich niet in decennia voltrekken, maar in enkele dagen...

De auteur:
Na het lezen van het laatste boek Schokgolf van Frank van Zwol ben ik eindelijk voor de tweede keer begonnen in Het Thule-incident. Meer informatie over Frank van Zwol is te vinden in de blogpost over Niemandsland. Het Thule-incident is het debuut van Frank van Zwol.

Het boek:

Zoals net al geschreven ben ik voor de tweede keer begonnen in dit boek. De eerste keer ging niet helemaal goed. Ik kwam niet door het eerste hoofdstuk heen en heb het boek zo'n twee jaar laten liggen. Bij de tweede keer kwam ik wel door het eerste hoofdstuk heen en het zeer boeiende verhaal uitgelezen. Het verhaal speelt zich af op Groenland en hoewel ik er zelf nooit geweest ben, heb ik al wel een aantal boeken gelezen en films gezien die te maken hadden met Groenland.

- Het noordelijk gevoel - Gerrit Jan Zwier
- Chasing Ice
- Tegenpolen - Bernice Nootenboom
- Inuk

Het boek is opgedragen aan Jolanda. Als herinnering aan hun oversteek van de Groenlandse ijskap.

Het eerste hoofdstuk begint 8500 meter boven de Baffin Baai. Het is 21 januari 1968 en de B-52G Stratofortress is bezig met een geheime operatie: Butterknife V. In het bommenruim van het vliegtuig zijn vier B28 cilinders aanwezig. Elke cilinder was goed voor 984 kg thermonucleaire explosiekracht. Duizend keer krachtiger dan de atoombom op Hirosjima. Het vliegtuig krijgt problemen en stort neer in de nabijheid van de luchtmachtbasis Thule, de meest noordelijke luchtmachtbasis van de Verenigde Staten. Hieronder een foto van de basis.

By http://www.thule.af.mil/images/baseshot.jpg,

Het verhaal uit 1968 wordt afgewisseld met het heden. In het heden is het 3 september 2006 en in Hamburg woont zesentwintig jarige Heike Ditrich, een blonde journaliste die bij Der Spiegel werkt. Ze heeft de film An inconvenient truth van Al Gore gezien en wil de klimaatverandering op Groenland van dichtbij bekijken. De quote 'Je kunt veldstudies lezen, praten met wetenschappers en je over grafieken buigen, maar iets met eigen ogen zien zegt toch het meest' heeft haar samen met de uitspraak Als de ijslaag op Groenland smolt, steeg het water met zes meter van Al Gore overtuigd. Ze maakt een plan om haar baas Gunther Schmidt, hoofdredacteur Buitenland te overtuigen en komt via internet terecht op de website van de Deense organisatie Grønlandix, die tochten op Groenland organiseert. Grønlandix bestaat eigenlijk uit Lars Olsen. Lars was pelotonscommandant geweest bij de mariniers en heeft een tour gedraaid met de Sirius-patrouille. Dit is een Deense militaire elite-eenheid die met sledehonden langs de kust van Noordoost-Groenland patrouilleert. Lars krijgt hulp van de Groenlander Tobias Mathiassen, een Inuit. Tobias was met zijn ouders op jonge leeftijd vanuit West-Groenland naar Tasiilaq gekomen, wat voor een Inuit ongeveer gelijkstond aan emigratie. Lars kan eigenlijk niet leven van Grønlandix en werkt in het geheim voor de Deense overheid als luitenant. Dankzij de overeenkomst heeft Lars zijn vergunning voor Grønlandix verkregen. Lars is in de zomer vier maanden in Groenland voor zijn bedrijf.

Natuurlijk wordt Heike door Gunther Schmidt op pad gestuurd naar Groenland. Gunther is namelijk zelf als junior journalist in Groenland geweest en wel in 1968, Thule. Een flashback van Gunther maakt al snel duidelijk dat hij bij het ongeluk aanwezig was. Hij maakte toen kennis met majoor Karl Poulsen van de Nordøstgrønlands Slædepatrulje, de Sirius-patrouille en de Deense journalist Peter Nielsen van Jyllands Posten. Tijdens de terugblik kom je meer te weten over de luchtmachtbasis Thule. Zo was de basis gebouwd op de plaats van de oorspronkelijke Inuitnederzetting Qaanaaq. Volgens Wikipedia werd de basis geopend op 1 maart 1951, nabij de toenmalige plaatsen Pituffik en Dundas. De bewoners van deze plaatsen werden in 1953 gedwongen te verhuizen naar het noordelijker gelegen Qaanaaq. Pas in 1999 ontvingen zij hiervoor een kleine schadevergoeding van de Deense regering. Door het vliegtuigongeluk werden er drie van de vier kernbommen volledig uiteengeslagen door de ontstekers. Het radioactieve plutonium, lithium-6-deuteride en tritium werd over het ijs verspreid. De vierde kernbom was nog intact en om deze bom draait het bijzonder spannende verhaal waarin het heden verweven wordt met het verleden. Koude oorlog, kernramp, blunders, terrorisme, opbloeiende liefde en nog veel meer actie is aanwezig in het verhaal.

Conclusie:
Dit is het debuut van Frank van Zwol, maar wel een verdomd goed debuut. Een goed en geloofwaardig verhaal dat verder borduurt op het gegeven dat er tot op heden nog steeds een kernbom als vermist staat opgegeven. Hoofdpersoon Lars bevalt me ook wel. Niet zo nadrukkelijk aanwezig als Tom Brandt in de latere boeken van Frank van Zwol. De setting Groenland is wel heel nadrukkelijk aanwezig. Mooie en ijskoude sfeerbeelden van Groenland en een inkijkje in het leven van de Inuit. Naast de mooie beelden natuurlijk de keiharde werkelijkheid van de Koude Oorlog tijd. Ik heb in ieder geval weer veel bijgeleerd over de Koude Oorlog tijd in Groenland. Ontzettend interessant en het lijkt me geweldig om net zo'n tocht te maken door Groenland als Frank en Jolanda hebben gedaan.

In de epiloog wordt het fictie verhaal afgerond en gaat een gedeelte over de werkelijkheid. Het vermoeden is namelijk dat de Verenigde Staten nog altijd een kernbom kwijt zijn op Groenland.

Leuk is ook het gedeelte: Noot van de auteur: In april en mei 2007 stak Frank samen met zijn vrouw Jolanda Linschooten op ski's de Groenlandse ijskap over. Een tocht van ruim zeshonderd kilometer. Op de website van Frank van Zwol, Wilderness-Effect, is meer te lezen over het boek, de research en andere zaken die te maken hebben met het boek.

Wetenswaardigheden:
Groenland, dus veel wetenswaardigheden deze keer en ook nog eens machtig interessant.

• Kangerlussuaq.
• Radarstation DYE-2 (Distant Early Warning Station of kortweg DEW-line-station). DYE-2 was een van de achtenvijftig stations op de DEW-line.
• AN/FPS-30 radar.
• Luchtmachtbasis van Søndre Strømfjord.
• Tasiilaq,
• Hotel Ammassalik.
• Pilersuisoq.
• Pension The Red House.
• Kamp North Grip IV.
• DPC, Dansk Polarcenter.
• Camp Raven.
• M40 A3-grendelgeweer.
• Operatie Crested Ice.

• Berghotel Fagerheim aan de rand van de onherbergzame Hardangervidda. Lars en de deelnemers van de ijskap oversteek hebben hier een trainings- en kennismakingsweek. De Groenland expeditie duurt 25 dagen. Een helivlucht brengt hun vanuit Tasiilaq naar Isortoq, vervolgens een bezoek aan North Grip IV, Camp Raven en DYE-2 en de aankomst op het eindpunt Point 660 bij Kangerlussuaq.
• Heike houdt een weblog bij voor Der Spiegel via een Motorola Iridium 9505A satelliettelefoon en een Toughbook-computer.
• De Inuitnederzetting Dundas.
• De Deense pionier Knud Rasmussen bracht Noord-Groenland in kaart omstreeks 1910.
• Imaaqda, het zou kunnen, het zou niet kunnen. Het standaardantwoord van de Inuit.
• Katabatische wind, door de Inuit pitoraq genoemd.
• De Amerikaanse basis Keflavik op IJsland.
• Angmassalik Fjord.
• Tupilaq, figuurtjes om boze geesten te verdrijven.
• Het mineraal kryoliet wordt op Groenland gedolven en gebruiken de Amerikanen voor de vliegtuigindustrie.
• Operatie Iceworm (Camp Century).
• Pemmikan, eiwitrijk voedsel.
• Het radarstation DYE-2 werd op 24 augustus 1988 in twee uur ontruimd. In het filmpje aan het begin van deze blogpost kun je het goed zien dat er van alles is achtergebleven.
• Bij de ontruiming bleef de B28-waterstofbom met serienummer 78252 achter. 
• Een whiteout mag niet ontbreken in het verhaal. Deze kwam ik ook al tegen in het boek Tegenpolen van Bernice Notenboom en in de film WhiteOut.

Recensies:
- Hiking-Site
- Hebban