Als ik het zo teruglees, komt het hyper bij me over. Dat heb ik als ik te enthousiast wordt :-). Tijdens het maken van die blogpost kwam ik er namelijk achter dat Ruändan, Evagraven en Fiskhålsgraven in de buurt van de Flatruet ligt. Op zulke momenten heb ik dan ontzettend veel zin om er heen te gaan. Over een aantal maanden mogen we gelukkig weer.
Klekkendehøj is een grafheuvel uit 3300-3200 voor Christus tussen Tostenæs en Røddinge 10 km ten zuidwesten van Stege op het eiland Møn. Het graf is opgegraven doorCalmette in de late jaren 1700. De grafheuvel is verdeeld in twee kamers die je via een 8 meter lange gang bereikt. (Bron: Wikipedia).
Er is maar een kamer te bekijken. De andere kamer is afgesloten met een stalen deur. Hierachter liggen schatten en skeletten. Via een raampje kun je de kamer toch bekijken. Mooie grafheuvel en vooral de omgeving is prachtig.
Gisteren zijn we naar de outdoor editie van Scandinavië-XL op Kasteel Groeneveld in Baarn geweest. Dit is de eerste outdoor editie van Scandinavië-XL. De blogposten van de indoor editie van 2013 is hier terug te vinden en die van 2014 hier.
Het Kasteel Groeneveld.
Het was deze keer interessant om kaarten vooraf te bestellen. Je kon onder andere boeken van Camilla Läckberg, Samuel Bjørk en fotograaf Theo Bosboom winnen. Helaas niet gewonnen. Het fotoboek over IJsland van Theo Bosboom leek me erg interessant. Het was de bedoeling om de schrijver Samuel Bjørk naar Baarn te halen, maar dat is helaas niet gelukt. Wel waren er workshops en lezingen. De fotolezing IJsland van Tineke Jorissen-Wedzinga hebben we helaas gemist. Die begon al om 10:00 uur. We hebben nog wel een stukje meegepikt van de documentaire The spoon, the bowl and the knife over de Zweedse ambachtsman Wille Sundqvist. Deze documentaire is via een Kickstarter project tot stand gekomen. Meer info is te vinden op deze Facebook pagina.
Muziek was er van het Scandinavisch Koor. In dit koor zingen onder andere Tineke Jorissen-Wedzinga en haar man Marcel Jorissen. Na vandaag ben ik eigenlijk wel benieuwd naar meer informatie over Tineke. Op de website van Misdaadromans is een interview met Tineke te lezen.
Het Scandinavisch Koor.
Het Scandinavisch Koor.
De lezing over Skansen, weer van Tineke, hebben we wel gevolgd. Leuk om haar verhaal te horen en de foto's van Tineke en Marcel te zien. Leuk feit was dat ze er al vijftien keer zijn geweest, maar nog geen één keer in het Akvariet gedeelte. Leuke lezing. Vooral omdat we er de afgelopen zomer er zelf zijn geweest.
Blind vertrouwen is het vijfde boek van Elly Koster. De blogposten van de vorige vier boeken zijn hieronder terug te vinden. In de blogpost van Julie's liefde is meer over Elly te lezen.
Het vijfde boek was volgens mij een zware beproeving. In de blogpost van 2 september 2013 bleek dat de echtgenoot van Elly kanker had. Op het moment dat haar man goed nieuws had, kreeg Elly zelf in januari 2015 te horen dat ze kanker heeft. Ongelooflijk hoe je in die omstandigheden nog een boek kunt schrijven en publiceren en daarnaast ook nog eens positief te blijven. Respect !!!
De foto's:
De foto's in deze blogpost zijn afkomstig van de website van Elly Koster. Ze zijn met toestemming in deze blogpost opgenomen. Helaas had ik zelf geen foto's van de omgeving in Telemark.
Samenvatting boek:
Joanne, erfgename van een bekende hotelketen, heeft alles wat haar hartje begeert. Tijdens een verblijf in Noorwegen beseft ze dat ze haar luxueuze maar drukke leven drastisch wil veranderen. Een schokkende ontdekking zorgt ervoor dat dit veel eerder gebeurt dan ze kon vermoeden. Joanne vertrouwt geen mens meer en trekt zich diep gekwetst terug in een verlaten Noors dorp. Daar probeert iemand haar op een bijzondere manier uit haar isolement te halen...
Het boek:
Het boek is opgedragen aan Bob. Bob is de campingeigenaar van een camping in Dalen en speelt een rol in het Blind vertrouwen verhaal als Rob, de campingeigenaar. Hoe Elly Bob heeft ontmoet is te lezen in de blogpost Afkicken.
Het verhaal begint in mei 2013 en introduceert de kleine (1,63 meter lang) 36-jarige Joanne de With-van Bergem. Ze is de dochter van Joachim van Bergem, een zakenman die de leiding had over de Van Bergem-keten. De Van Bergem-keten is een keten van hotels verspreid over de hele wereld. Joanne heeft de leiding gekregen sinds haar vader tijdens een vistochtje in Maine, Amerika spoorloos is verdwenen. Haar moeder is tien jaar geleden overleden. Joanne is getrouwd met Ralph de With, een wereldberoemde fotograaf.
Joanne last een korte periode van rust in om over bepaalde zaken na te denken. De aankondiging vindt plaats in de laatste aanwinst van de Van Bergem-keten, hotel Noardewyn (Fries voor noordenwind). Ze vertrekt richting het dorpje Dalen in Telemark, Noorwegen. De enige die weten waar ze verblijft is Ralph en Manfred de Regte, de vertrouwenspersoon van Joanne en haar vader. Wat volgt is een avontuur met de eerder genoemde personen en met fotomodel Naomi Grooteveld, chauffeur Leo, motorrijder Timo en natuurlijk Rob, de Nederlandse campingeigenaar.
Het verhaal bestaat uit twee delen. Het eerste deel vindt zoals gezegd plaats in mei 2013 en het tweede deel in juni 2014 en als mooie afsluiting de epiloog.
Muziek:
In het verhaal komt muziek van Dotan voor en wel het nummer Hopes and Dreams.
Conclusie:
De omslag van het boek verdient een compliment. Het is tot nu toe de beste omslag van een boek van Elly Koster. Het past goed bij het verhaal wat zich voor een groot gedeelte in Noorwegen afspeelt. Ik had het boek binnen drie dagen uit en dat is sneller dan normaal. Dat komt vooral doordat de schrijfstijl erg prettig is om te lezen en dat de sfeer van Noorwegen duidelijk te voelen is. Het komt bij mij zeer herkenbaar over zoals de drukte in Nederland, de rust in Bandaksli, de natuur in Noorwegen en de keuzes van Joanne. De andere reden is dat het geen ingewikkeld verhaal is waar je van alles moet onthouden om het verhaal te snappen. Een heerlijk boek met prachtige beschrijvingen over plekken in Noorwegen. We gaan komende zomer eindelijk weer eens naar Noorwegen. Dit was een mooi voorproefje.
Deze keer een gastblog van Arianne Bergman. Arianne heeft sinds een paar maanden een blogsite waarmee ze je meeneemt in haar persoonlijke blog op haar ontdekkingstocht door Jämtland. Dit gebied net boven het midden van Zweden is niet erg bekend. En dat is jammer, want het is in elk seizoen een fantastische bestemming voor je vakantie. Haar verhalen zijn terug te vinden op www.banjeren.eu.
Het leek ons wel een leuk idee om een blog uit te wisselen. Hieronder is het resultaat van Arianne.
Joik: een lied uit het hart
Het zingen van de Sami klinkt magisch. De klanken nodigen
uit om je ogen dicht te doen en je helemaal over te geven aan het lied dat vol
overgave wordt gezongen. Je voelt je helemaal één met de mensen en de natuur om
je heen. Dat is de joik, de unieke en eeuwenoude muziekcultuur van de Sami in het noorden van
Scandinavië.
Iedereen heeft zijn eigen joik en die is heel persoonlijk.
Je maakt hem niet zelf, je krijgt hem van de mensen om je heen. "In our tradition it was very important for the personal identity to get
a yoik. It was like getting a name if you got your own yoik," zegt Ánde Somby. Je joik groeit vervolgens
je hele leven met je mee, te vergelijken met een fotoalbum. Of beter nog: een
hologram. Levensecht. En net als op spontane foto's, laat je joik je zien zoals
je bent: je karakter, de hoogte- en dieptepunten, wat je betekent voor de
mensen om je heen. Maar pas op: ook coupletten met je minder leuke eigenschappen en bijvoorbeeld jouw rol in een conflict kunnen aan je joik
worden toegevoegd!
Sta er eens even bij stil wat dat het betekent als iemand
jouw joik zingt: die persoon kent je door en door! En na afloop kennen de
anderen in het gezelschap jouw levensverhaal dus ook. Klinkt een beetje
bedreigend hè? Wij hebben liever niet dat bijvoorbeeld de NSA ons levenslied
zingt, ook al hebben we niets te verbergen. Maar zo ervaren de Sami dat niet.
Zodra je ergens begroet wordt met je eigen joik, weet je dat je bij mensen bent
die je goed kennen. Het is een erkenning van je bestaan, je mag er zijn, het
fotoalbum van je leven mag op tafel. Je bent thuis.
Een joik is ook een bron van troost en herinnering na het
overlijden van een dierbare. Het zingen helpt om de emotionele verbinding met
de overledene te beleven. En dat is wat Jon Henrik Fjällgren in dit filmpje
doet, hij zingt zijn vriend Daniël als het ware weer tot leven. De woorden
komen zo diep uit zijn hart (zoals joiken bedoeld is!) dat het lied de
juryleden diep ontroert, ook al verstaan ze er niets van.
Een joik is dan ook niet een lied óver iemand, het ís die
persoon, het is als het ware zijn portret. En net zoals er geen publiek nodig
is om naar iemands portret te kijken, is er ook niet persé publiek nodig om
iemands joik te zingen. Dat kan ook als je helemaal alleen bent.
Is zo'n lied dan iets magisch of spiritueels? Misschien wel. Het joiken speelt
in elk geval een belangrijke rol in het traditionele sjamanisme van de Sami. De
kerk vond deze volkszang daarom maar gevaarlijk en stuurde missionarissen naar
het noorden om de heidense Samen, die toen nog neerbuigend 'Lappen' werden
genoemd, tot het christendom te bekeren. Joiken werd streng verboden en het
heeft maar een haartje gescheeld of deze muzikale folklore, een van de oudste
in Europa, was voorgoed verloren gegaan.
Dat had echt niet iedereen jammer gevonden. Joiken lijkt
namelijk totaal niet op ritmische muziek die wij kennen en heeft geen duidelijk
begin en einde. De heel eigen structuur is zo persoonlijk voor de zanger, dat
het bijna niet mogelijk is om een joik met muziekinstrumenten te begeleiden. Er
wordt dan ook meestal a capella of hooguit met wat begeleiding van een trommel
gezongen. De recensie van een Italiaanse ontdekkingsreiziger in 1799 loog er
niet om: "Hun gezang bestaat uit
afschuwelijke kreten. Ik heb mijn vingers in mijn oren gestopt. Ze hebben in
dit wanhopige gebied geen idee van harmonie en de kunst van muziek."
Maar tegenwoordig mag het gelukkig weer. En het oordeel van
de jury is heel wat positiever, aan de gezichten te zien. Durf jij het ook aan?
Maak je eigen joik en experimenteer maar
eens met de klanken. De link naar dit grappige programma kreeg ik van AnaMaria
Fjällgren van het Samiskt informationscentrum, met deze kanttekening: "the function where you can send it in a
email does not work". Je kunt ons dus helaas niet laten meegenieten
van je creatie. Maar ach, het is tenslotte niet de joik van jouw leven. Die
klinkt vast veel spannender.
Deze blogpost over Jarŋŋa heb ik eerder gepost op 12 november 2013. Na die blogpost is er wat meer informatie beschikbaar over Jarŋŋa.
In het boek Lieber in Schweden van Hiltrud Baier (ook bekend als Klara Nordin) is een interview met Mandy Senger opgenomen. Een gedeelte van dat interview heb ik hieronder opgenomen.
Jarŋŋa heeft ondertussen een eigen Facebook pagina. Het laatste bericht van 3 februari 2015 afkomstig van hun Facebook pagina heb ik hieronder opgenomen.
Als laatste is hun CD ook verkrijgbaar via de Duitse webshop van Toni Geiling. De verzendkosten zijn twee Euro voor Europa. Ik heb de CD via de webshop gehaald. De muziek van Jarŋŋa beluister ik bijna elke dag en ik hoop dat de volgende CD dan gauw uitgebracht wordt. Hieronder de blogpost zoals deze gepubliceerd is op 13 november 2013.
Deze keer een blogpost over muziek en dan wel de muziek van Jarŋŋa. Jarŋŋa komt uit Zweeds Lapland omgeving Jokkmokk.
Jarŋŋa (foto van Carl Johan Utsi)
Jarŋŋa is een project van tekstschrijver Mandy Senger en joikster Katarina Rimpi. Katarina is de lead zangeres. Mandy schrijft de teksten en is de producer. Het project is gestart in 2008. Ze werken met verschillende muzikanten en met verschillende instrumenten. Jarŋŋa haalt de inspiratie uit de Arctische natuur met zijn landschap, sneeuw en het noorderlicht. De teksten zijn Samisch. Het is de taal die wordt gesproken in de omgeving van de Lule älv, ook wel Lule Samisch genoemd. Deze taal wordt bedreigd met uitsterven. De taal wordt enkel nog gesproken door een klein aantal mensen. Jarŋŋa is een benaming in Sami taal voor de diepste en breedste deel van een meer of rivier.
Brita-Stina Sjaggo, Katarina Rimpi en Mandy Senger (foto Lena Kuoljok Lind)
Mendy Senger (geboren in Duitsland op 23 maart 1977) verhuisde in 2002 naar Zweeds Lapland. Katarina Rimpi (geboren in Jokkmokk op 26 april 1978) groeide op in Ålloluokta en woont tegenwoordig in Jokkmokk.
Mandy Senger
Katarina Rimpi
De bovenstaande informatie had ik al eerder opgezocht en veel informatie van hun website http://jarnna.com gehaald. Ik wilde de afgelopen dagen de blogpost afmaken, maar nu blijkt dat de website van Jarŋŋa niet meer bestaat. Heel vreemd. Bestaat Jarŋŋa nu ook niet meer? Geprobeerd de website via de Wayback Machine te bekijken. Het resultaat was niet echt geweldig. Ik herken de foto wel, maar er was geen tekst aanwezig. De pagina was van 4 juni 2013. Een Whois uitgevoerd op de jarnna.com website en het resultaat is hier te bekijken. De website is voor het laatst geüpdatet op 26 augustus 2013. Expiratiedatum is 11 september 2014. De website is blijkbaar nog wel in hun bezit. Erg jammer, de site zag er goed uit en er stonden een aantal nummers van hun op.
Katarina en Mandy (foto van Carl Johan Utsi)
Toch maar weer opnieuw zoek gegaan naar informatie over Jarŋŋa en er is nog een derde zangeres en wel Brita-Stina Maria Sjaggo, geboren 25 september 1982. Ze is een Zweeds-Sami zangeres en was voorzitter van Sáminuorra van 2004 t/m 2006. Ze woont in het dorp Seidegava in de gemeente Arjeplog en is met een aantal nummers te horen op de CD Jukkaslatar. Via Spotify zijn de 8 nummers te horen.
In 2011 heeft Jarŋŋa de CD Jarŋŋa uitgebracht. Andreas Uhlmann speelde trombone op de CD (dit is te zien op de discografie pagina van Andreas). Op de MySpace pagina van Jarŋŋa zijn de onderstaande nummers te horen:
De zoektocht bracht me tevens bij de MySpace pagina van Mandy Senger en hier staan 9 nummers van haar op. Het nummer Guovsagisá is ook op Vimeo te beluisteren en te bekijken. Ik kan helaas deze video niet opnemen in de blogpost. De video is hier te bekijken. De muziek wordt ondersteund met Noorderlicht beelden en dit 10 minuten lang. Helemaal geweldig. Hetzelfde nummer op de MySpace pagina duurt 15 minuten. De onderstaande nummers zijn te beluisteren op de MySpace pagina van Mandy:
Guavsagisá
Njäjgas váren
Iellem le
Merraniejdda
Jiega
Dållårátte
Ájges Ájggáj
Adams Calendar
Deswitch
Nog verder geprobeerd om nog wat meer informatie over Jarŋŋa gezocht en dan via Facebook. Ik kon Britt Stina Sjaggo en Katarina Rimpi vinden, maar ze vertoonden weinig teken van leven. Ik zag wel dat Michiel van Nimwegen vriend was van Katarina Rimpi. Michiel ken ik weer van de blogpost Women of the Polar circle. Van Michiel het e-mailadres van Mandy gekregen en ja, we hebben contact :-).
Volgens Mandy klopt het dat de website www.jarnna.com eruit ligt. Ze gaan een nieuwe website maken en daardoor ligt de oude eruit. Wanneer de nieuwe website online komt, is niet bekend. Wel komt er zo snel mogelijk een Facebook site van Jarŋŋa.
In 2008 deden ze mee met de Sami Grand Prix in Kautokeino en werden derde met het nummer Julevädno. Elin Kåven werd toen eerste. In 2011 werden ze genomineerd voor de Europese volksmuziek prijs "Eiserner Eversteiner". In 2012 zijn ze tweede geworden bij de Sapmi Awards in de categorie muziek.
Bij de zoektocht naar informatie kwam ik op de website van Tor Lundberg (Tor werkt vaak samen met Jarŋŋa) deze blogpost tegen van Mandy en Elina Israelsson. Ik heb Mandy daarover wat meer informatie gevraagd.
Mandy is tekstschrijfster / producer en werkt samen met Elina. Dit project heeft niets met Jarnna te maken. Elina was een van de eerste waar Mandy mee samen heeft gewerkt. Het was tijdens het project Buoremus ájjgge. Volgens de website is “Buoremus ájgge” (De beste tijd van het jaar) een CD voor kinderen in de Sami taal die wordt gesproken in het gebied rond de rivier Luleå. De Sami zijn een minderheid in Zweden en zoals eerder gezegd dreigt de taal uit te sterven. Sara Aira Fjällström is een lerares in Sami taal en enthousiast om de taal te behouden. In juni 2005 woonde Mandy een Sami taalcursus bij waar Sara de lerares was. Beiden werden geïnspireerd en het idee werd geboren om nieuwe liedjes voor kinderen te schrijven en hiervan een CD te produceren. Op 18 juni 2007 vond de release van de CD Buoremus ájgge plaats en werd gevierd met een concert in het museum Ajtte te Jokkmokk.
Nu weer terug naar het Buoremus ájgge project. Tijdens dit project kwam Mandy in aanraking met Elina en ook met Katarina Rimpi. Sofia Jannok deed ook nog mee zoals te zien is op de onderstaande foto's, afkomstig van het fotoalbum van de Buoremus ájgge website. Het vervolg met Katarina heeft geresulteerd in het project Jarŋŋa.
Elina was toen 19 jaar oud en heeft een zang en performance opleiding gevolgd in Stockholm en Göteborg. Toen ze hiermee klaar was en terugkeerde naar Lapland is Mandy met haar gaan samenwerken. De muziek van Elina is volgens Mandy meer pop soul. Hieronder is de inzending van Elina en Mandy te horen op de Sami Grand Prix 2013. Ze behaalden een tweede plaats.
Aankomende wintermarkt in Jokkmokk treedt Jarŋŋa weer op met Elina als gastartiest. Dit is wel makkelijk omdat de muzikanten van Jarŋŋa en het project Elina in principe dezelfde zijn.
Interessant is dat Mandy op dit moment aan een dubbel album werkt met sfeervolle vrij rustige muziek met een mix van akoestische en electronnische muziek. Elina, Katarina, Brita-Stina en Mandy zijn de zangeressen en er is geen lead zangeres. Volgens Mandy klinkt het erg mooi omdat ze allemaal een verschillende zang hebben. Ik ben erg benieuwd. Ik heb een aantal Youtube video's van Jarŋŋa opgenomen. De eerste vond ik zelf erg mooi. De muziek begint op 3 minuut 30. Katarina zingt een gedeelte in het Engels. Met weinig middelen in een soort kraampje zulke muziek maken. Geweldig.
Jarŋŋa - Gammlia Folkmusik - och Visfest 2011
Jarŋŋa - Äno Jiedna
De derde video geeft in bijna 9 minuten goed weer welke muziek Jarŋŋa maakt.
Leuk om te vermelden is dat het nummer Äno jiedna als achtergrondmuziek is opgenomen op het ontzettend informatieve Saamiblog. Via de Facebook pagina van Elin Kåven erachter gekomen dat Anja Tiller het Saamiblog beheert.
Midden in Kopenhagen tegenover het mooie Centraal Station ligt het attractiepark Tivoli. Van het Centraal Station heb ik helaas geen foto's. Die zijn namelijk niet gelukt. We hebben aan het einde van de dag Tivoli kort bezocht. De toegang is gratis met de Kopenhagen kaart. Zoals gebruikelijk in Scandinavië moet voor de attracties apart betaald worden. Meer informatie over de prijzen en attracties is te vinden op de website van Tivoli.
We hebben een beetje rondgeslenterd en zijn in geen enkele attractie geweest. We waren redelijk op na een bloedhete dag Kopenhagen. Het is wel leuk om een beeld te hebben bij de Tivoli scenes uit het boek Chatprinses van Sara Blædel. Mooi park.
De achtbaan hierboven ging vlak over me heen. Hieronder een filmpje van de achtbaan.