Blog Zweden: Uiterste dagen - Ferdinand Lankamp

zondag 6 juni 2021

Uiterste dagen - Ferdinand Lankamp

Boek details:
Auteur: Ferdinand Lankamp
Titel: Uiterste dagen
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 224
Uitgeverij: Atlas Contact, Amsterdam
ISBN: 9789025449179

Flaptekst:

Een schrijver overweegt hoe hij zijn roman wil vertellen; dat wordt een verhaal over zijn overgrootvader die als Finse boer in 1940 in de Fins-Russische Oorlog een paardentransport naar het front moet begeleiden.

Het boek:

Het boek begint met:

Een jonge historicus komt tot de conclusie dat de universiteit geen plek voor hem is. In zijn hoofd krijgt een geschiedenis uit de familie vorm: zijn overgrootvader Edvard werd voor de keuze gesteld om al dan niet zijn land te dienen tijdens het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Finland.

De historicus zet de gebeurtenissen op papier en bereist het gebied waar zijn familie nog altijd woont. Maar in welke mate houdt hij zich aan de historische feiten? Wat verzint hij erbij, wat is geoorloofd, wat gaat te ver - en waarom?

Het verhaal wordt afgewisseld tussen het verleden en het heden. Het verleden vindt plaats in 1940 en gaat over boer Edvard Haga, zijn vrouw Elsa en hun twee dochters Cecilia en Birgitta. Birgitta woont in Duitsland. Cecilia wil zich aanmelden bij Lotta Svärd, een Fins vrijwillig paramilitaire organisatie voor vrouwen. De Finse krijgsmacht, in de vorm van kapitein Alex Falander, vordert Ida, zijn merrie van zeventien jaar, de lieveling van het gezin en vooral van zijn dochter Cecilia. Ook probeert Falander om Edvard te mobiliseren om voor zijn vaderland te dienen. Het gesprek tussen Edvard en Falander is boeiend en geeft redelijk wat informatie over de geschiedenis van Finland.

De delen 1940 worden afgewisseld met de delen Later. In het heden is te lezen hoe de ik-persoon, Ferdinand Lankamp zelf, zijn zoektocht naar zijn Finse verleden start. De zoektocht die begint bij zijn oma die niet Nederlands was. De Finse boer Edvard en echtgenote Elsa waren de ouders van zijn oma. Edvard had zijn eigen boerderij in de kuststreek van Österbotten. De voertaal in dat gebied was Zweeds. Edvard had in de Finse Burgeroorlog van 1918, in de familie consequent de ‘Vrijheidsoorlog’ genoemd, als lid van de skyddskår, het Schutkorps, tegen de communisten gevochten; later, tijdens de Winteroorlog van 1939-1940, toen de Russen het land waren binnengevallen, had hij achter de linies het Finse leger geholpen. Oma was het enige overlevende lid van haar gezin. De familie in Finland was er niet meer. Ferdinand is veertien jaar geleden in 2004 met zijn vader naar Finland geweest. Het leverde niet veel op omdat hij toen nog niet de kennis van de geschiedenis en omgeving had. Na twee jaar lang af en aan te hebben gelezen over de streek waar Edvard woonde ging hij pas weer naar Finland met Julian. Deze keer met veel meer informatie over het gebied waar Edvard heeft gewoond, Österbotten.

Conclusie:

Een geweldig verhaal over de zoektocht naar Finse voorouders. De zoektocht is gedaan door een historicus en die heeft er een mooi verhaal van gemaakt waarin fictief en waarheid door elkaar lopen. Het boek geeft een zeer goed beeld hoe het met Finland is gegaan in de periode 1918 - 1940 door Edvard centraal te stellen. Ook de periode voor 1918 wordt aangehaald. Het heeft mij in ieder geval weer meer inzicht gegeven hoe het Finland is afgegaan in het verleden.

Wetenswaardigheden:

Het plaatsje Vikby.
1918, de stormloop op Tammersfors.
De Vrijheidsoorlog in 1918. Een goede beschrijving van die oorlog is te vinden op de Doorbraak website.
Finnen in Duitse dienst werden later Jagers genoemd.
Dokter Anders Fagerström, een neef van Edvard. Hij houdt zich sinds kort bezig met ras. Hij heeft een paar boeken aangeschaft over dat onderwerp, onder andere van de Zweedse professor Lundborg. Interessant omdat ik net de publicatie Lapponensis gelezen heb.
Het verdwenen dorpje Kalmaby. De nederzetting was in april van het jaar 1714 helemaal platgebrand door de Russen. Dat was kort na de slag bij Storkyro.
Helsingby, de naam van de verzameling wegen en boerderijen waar Edvard woont.
Witte Terreur, een dekterm voor de represaillemaatregelen tegen de communisten en hun bondgenoten aan het einde van de Finse Burgeroorlog, waaronder standrechtelijke executies en deportaties naar concentratiekampen.
Oma had een paar oude boeken in het Zweeds in huis liggen die bij haar verhuizing tevoorschijn kwamen: een vertaling van de Kalevala, een geïllustreerde editie van het dichtwerk Fänrik Ståls sägner en een uitgave van de historische verhalencyclus Fältskärns berättelser.
Het lied O Finland, se, din morgonljusning randas….
Blood Meridian van Cormac McCarthy.
Vår Gud är Oss en väldig borg.
Grote online database Suomen sotasurmat 1914-1922. Finse oorlogsslachtoffers tussen 1914 en 1922.
Boekje met de titel Vasabygdens insats i frihetskriget, oftewel De verrichtingen van de streek van Vasa tijdens de Vrijheidsoorlog.
Beeld van de vrijheidsstrijder op het Vasa marktplein.
August Malmström en zijn schilderij The Swedish retreat from Åland.
Het openluchtmuseum Stundars in het plaatsje Solf.
Het omslagbeeld van het boek is van SA-kuva. Finnish Wartime Photograph Archive.