Blog Zweden: Met de zon als kompas

zaterdag 31 augustus 2019

Met de zon als kompas - Caroline van Hemert

Boek details:
Auteur: Caroline van Hemert
Titel: Met de zon als kompas
Originele titel: The Sun is a Compass. A 4,000-mile Journey into the Alaskan Wilds
Vertaling: Hanneke Bos
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 352
Uitgeverij: Atlas Contact
ISBN: 9789045038704

Flaptekst:

In ‘Met de zon als kompas’ volgen we de avontuurlijke reis van ornithologe Caroline Van Hemert door de wildernis van Alaska. Op de universiteit, waar ze onderzoek doet naar zeldzame snavelmisvormingen bij mezen, doet niets Van Hemert nog denken aan waarom ze ooit biologie is gaan studeren. Ze voelt zich opgesloten tussen de steriele muren van het laboratorium. Om haar liefde voor de natuurwetenschap te hervinden, zit er maar één ding op: ze moet weer naar buiten, de natuur ondergaan. Ze besluit met haar man een tocht van 6500 kilometer naar de diepste wildernis van Alaska te ondernemen. Vanuit Washington reizen ze, afwisselend op ski’s, in een kano en te voet, via de oerbossen van Brits Columbia, tot ver boven de Arctische grens. Ze doorstaan grote gevaren en ondergaan grootse ervaringen – van ontmoetingen met walvissen op zee, tot lang gedroomde waarnemingen van de meest zeldzame vogels van Noord-Amerika. Caroline Van Hemert beschikt over het grote talent om te beschrijven wat het precies is, dat overweldigende geluk van buiten zijn en de natuur écht te beleven.

De auteur:

Caroline van Hemert. Ik dacht eerst een Nederlandse die een tocht door Alaska maakt, maar ze blijkt toch uit Alaska zelf te komen. Ze is als bioloog verbonden aan het Alaska Science Centre. Ze publiceert regelmatig in wetenschappelijke tijdschriften over natuur, in het bijzonder over vogels. Haar avontuurlijke aard bracht haar niet alleen naar het pakijs van het Arctisch gebied, maar ook naar de moerassen in de delta van Botswana. Van Hemert woont in Alaska met haar man.

Over Caroline van Hemert is best wel wat te vinden online en vooral interviews en podcasts. Op Youtube is deze podcast te horen en op Soundcloud is deze podcast te beluisteren en hieronder is een interview te zien en te horen.

Verder heeft Caroline nog een eigen website. Een oude op Wordpress en een nieuwe die regelmatig bijgewerkt wordt en waar veel foto's te zien zijn.

Het boek:

Het boek begint met een kaart van Alaska waar de route op staat die Caroline en haar man Patrick Farell afgelegd hebben.

Vervolgens begint het verhaal met een proloog: Naar de overkant van de Chandalar. Het is 5 augustus 2012 en Caroline en Patrick (Pat) hebben de afgelopen 139 dagen ongeveer 5000 kilometer afgelegd. Ze leerden elkaar kennen in 2001. Toen ontdekten ze dat ze het volledigst zichzelf waren in woeste oorden. De eerste zomer samen hadden ze twee maanden op de oever van een afgelegen rivier in het noordpoolgebied gekampeerd. Caroline heeft vijf jaar lang onderzoek naar snavelvergroeiingen bij Amerikaanse matkoppen gedaan.

Vervolgens begint het verhaal met het eerste deel Zugunruhe (migratiedrang). Het verhaal is opgedeeld in vijf delen die weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken. In het eerste deel gaat het over het leven van Caroline. Haar ouders maakten in 1974 een roadtrip van Michigan naar Alaska en het beviel ze zo goed dat ze er niet meer weg wilden. De studie van Caroline komt aan bod en ook de ontmoeting met Pat komt ter sprake. Caroline en Pat blijken uitersten van elkaar te zijn en trekken elkaar aan. Ze gaan een eerste tocht maken op Wind River en bouwen ter plekke een kano en zakken de rivier af. Duur van de tocht: twee maanden. Tijdens dit project is de naam Trans-Noord-Amerika ontstaan. Het is de naam voor de reis die ze later samen gaan maken. Deze reis is in principe gebaseerd op de onderstaande zoektermen:

Zoektermen Migratie+endurance+noordpoolgebied. Langeafstand+steltloper. E7+Alaska. Rosse vrouwtjesgrutto non-stop van Alaska naar Nieuw- Zeeland gevlogen. 11680 km.

Caroline en Pat willen als mens ongeveer hetzelfde doen. Zonder hulp een tocht van 6500 kilometer afleggen. Bij aanvang van de reis is Caroline drieëndertig en Pat tweeëndertig. Deze leeftijd is belangrijk omdat tijdens de reis de gedachten van Caroline alle kanten opgaan. Het werk als bioloog, een eventuele verhuizing in verband met werk in een andere stad, hoe het normale leven weer op te pakken en vooral de kinderwens. Haar zus bevalt tijdens de reis van een zoon en dit werkt natuurlijk door bij Caroline. Moeten ze de reizen na het krijgen van een kind opgeven? De biologische klok tikt door en de strijd is voelbaar. Constant blijft de vraag hangen of ze wel of niet aan kinderen gaan beginnen.

Het tweede deel: De Inside passage. Interessant is de onderstaande tekst. Caroline en Pat zijn geen professionele ontdekkingsreizigers en hebben geen sponsors. Ze moeten de reis volledig op eigen kracht doen en vanwege de hoge kosten van de boten heeft Pat ze zelf gebouwd:

We beseffen inmiddels terdege dat onze beoogde reis neerkomt op wat slechts een handvol doorgewinterde avonturiers heeft klaargespeeld. Ons doel is ambitieus en overstijgt alles wat we ooit hebben aangepakt, maar we hebben niet de staat van dienst van professionele ontdekkingsreizigers. In plaats daarvan moeten we het doen met de cv’s van een timmerman en een biologiepromovenda met een burn-out. We beschikken niet over een logistiek coördinator, we hebben geen enkele sponsor en dan hebben we het er nog niet over dat we nauwelijks in wildwater hebben gevaren, praktisch geen roei-ervaring hebben en enkele van de meest onherbergzame en beerrijke landschappen op aarde zullen doorkruisen.

In het derde deel genaamd Yukon komen ze na bijna twee maanden in gezelschap van de zee aan in de bergen van Yukon. In het vierde deel, De arctische kust, komen ze aan in de MacKenzie-delta. Dit gedeelte is het zwaarste gedeelte. Caroline denkt zelfs aan opgeven. De muggen hebben hun er bijna onder gekregen. Na de ellende in de MacKenzie-delta komen ze eriophorum-wollegras in het noordpoolgebied tegen. De vloek van de Arctische trekker. Ze vormen wiebelige, enkelverzwikkende hobbels die meestal net te ver uit elkaar liggen om van de ene naar de andere te kunnen springen.

Wollegras

In het vierde deel komt ook de opwarming van de aarde ter sprake door de onstabiele kustlijn en dat de muskusossen daar zijn bevroren ten gevolge van de onstabiliteit. De opwarming wordt ook genoemd door het feit dat trekvogels niet meer feilloos kunnen aanvoelen of het slecht weer wordt tijdens de trek. Dit wordt duidelijk in het onderstaande citaat:

Het lijkt erop dat de evolutionaire wijsheid van de vogels de veranderingen in de wereld niet meer kan bijhouden.

In het vijfde en laatste deel, De Brooks range, gaat onder andere over de porcupine-kudde, Arctic National Wildlife Refuge en de olie in het deel dat Gebied 1002 wordt genoemd en de politieke strijd die er mee gemoeid is. Ze komen Francesco Bruti tegen in zijn blokhut in de Arrigetch, Takahula Lake. Hij is in Alaska terechtgekomen door een tragedie. In 1992 werden twee goede vrienden van hem, bekende Italiaanse alpinisten, vermist op de Cassis-graat op de Denali. Hij was gekomen om te helpen zoeken en had en passant Alaska ontdekt.

In het laatste deel komen ze ook te weten wat verhongering is. De expeditie Wrangel Island wordt aangehaald met Ada Blackjack, een kranige Inupiaq-vrouw, als enige overleefde nadat ze er getuige van was geweest dat de anderen eerst hun haren en tanden en toen hun verstand verloren. Ook de film Into the wild, waarin een jonge man intrek nam in een oude bus en er nooit meer uit kwam, wordt aangehaald. Verder komen ze middenin een kariboemigratie terecht. Dit deed mij denken aan het boek Lange dagen van Pia de Jong waarin het gezin onder de voet werd gelopen door een kudde rendieren. Hieronder een filmpje over de kariboemigratie.

Aangekomen in Noatak ontmoeten ze Ricky Ashby. Hij vertelt Caroline en Pat net als anderen weer interessante verhalen zoals over zijn grootouders die op Wrangel Island aankwamen. Wrangel Island doet mij weer denken aan een aflevering van Floortje naar het einde van de wereld en wel deze aflevering over Wrangel Island.

Na de reis verdeelt over vijf delen is er nog een epiloog met interessant nieuws als Caroline en Pat twee jaar later een reis maken aan de Lost Coast

Conclusie:

Ik mocht het boek lezen via De Club van echte lezers. Alaska heeft niets met Scandinavië te maken, maar de staat lijkt wel erg veel op het hoge noorden van Scandinavië. Dit bleek al in de film Hold the Dark. Daarnaast is het nog eens een reisverhaal en die doen het bij mij altijd goed. Dit reisverhaal is er een om in te lijsten. Een geweldig avontuur met veel realiteit. De overpeinzingen van Caroline over kinderen, werk en de ziekte van haar vader zijn geweldig om te lezen. Het zet Caroline neer als een normaal mens. Daarnaast de ontberingen en gevaren tijdens de tocht maar ook het geluk om zoiets mee te maken met als hoogtepunt middenin een kariboemigratie zitten. De schrijfstijl helpt hier ook mee. Caroline schrijft op een manier waardoor je in het avontuur wordt meegezogen. In recensies las ik dat je na het lezen van het boek zelf ook wel de reis wilt maken. Dat gevoel heb ik absoluut niet, wel ken ik het gevoel dat Caroline na de vijf maanden durende reis had. Moeite met terugkeren naar de bewoonde wereld. Dit gevoel heb ik eigenlijk na elke vakantie in Scandinavië :-). Herkenbaar dus, maar na zo'n intensieve tocht van 6500 kilometer begrijp ik het helemaal.

Veel nieuwe dingen geleerd over Alaska en vooral over vogels. Ik had er eigenlijk nooit bij stilgestaan dat trekvogels zulke enorme afstanden afleggen en dat ze een feilloze navigatie hebben om de weg te vinden. Ook het feit dat bijvoorbeeld de ingewanden van trekvogels verkleinen zodat ze langere afstanden kunnen afleggen, wist ik niet. Wat is de mens dan een beperkt wezen die zich alleen door hulpmiddelen ergens kunnen verblijven. Respect voor de natuur die door dezelfde mensheid om zeep wordt geholpen. De natuur die ook in het boek is te zien aan de hand van drieëndertig geweldige kleurenfoto's die middenin het boek staan

Caroline en Pat deden mij denken aan een Nederlands stel, namelijk Jolanda Linschooten en Frank van Zwol. Ze maken gelijksoortige avonturen mee op hun reizen. Soms alleen en soms met zijn drieën (met hond Herschel). Hieronder hun Yukon Goldrush samenvatting: