Blog Zweden

zaterdag 8 november 2025

Vargasommar - Cry Wolf

Seriedetails:

Titel: Vargasommar - Cry Wolf
Jaar: 2024

Regisseur: Jesper Ganslandt
Schrijvers: Oskar Söderlund en Hans Rosenfeldt

Acteurs: Eva Melander, Eliot Sumner, Henrik Dorsin

Duur: 6 afleveringen van 45 minuten
IMDB cijfer: 6,0

Verhaal:

Politieagente Hannah Wester uit Haparanda doet een macabere ontdekking als er een dode wolf wordt gevonden met menselijke resten in zijn maag. De vondst blijkt al snel de eerste in een reeks brute gebeurtenissen die het kleine grensstadje op zijn grondvesten doen schudden.

De serie:

Bij de KRO/NCRV was de Zweedse serie Vargasommar / Cry Wolf te zien. De serie is gebaseerd op het boek Wolfzomer van Hans Rosenfeldt. Ik ben toen wel begonnen met het boek te lezen maar ben ergens halverwege blijven steken. Nu is er dus een serie van gemaakt en veel situaties kwamen mij zeer bekend voor en het mooiste is dat ik nu ook weet hoe het af is gelopen.

Het verhaal speelt zich af in het Zweedse Haparanda vlakbij de Finse grens. Hier zijn we een keer doorheen gekomen toen we in Fins Lapland waren. Leuk om nu weer wat van de omgeving te zien. Hannah Wester is politieagent in Haparanda en samen met haar leidinggevende moeten ze uitzoeken aan welk lichaam een dode wolf heeft gegeten. Wat er dan allemaal gebeurd zou je niet verwachten in Haparanda, drugs, moorden en Kat. Hoe gaat dat allemaal aflopen?

Conclusie:

Geweldige serie met een aantal verhaallijnen die aan het einde bij elkaar komen. Hannah en haar man Thomas die nog steeds te maken hebben met de verdwijning van hun dochter in het verleden. Kenneth en Sandra, de armoedige sloebers die ineens tegen hun geluk aanbotsen en dan de mysterieuze Kat. Kat maakt de serie duister, donker en gewelddadig en ik was zwaar onder de indruk van haar of toch hem. Kat is de rode draad in het verhaal en het einde is verrassend. Mooie serie. Natuurlijk was ik benieuwd wie de rol van Kat speelde en dat blijkt Eliot Sumner te zijn. Ik had nog nooit van Eliot Sumner gehoord. Eliot blijkt ook in de Netflix serie Ripley te spelen maar die serie ken ik niet. Tevens blijkt Eliot muziek te maken en is Sting de vader. Dat had ik totaal niet verwacht. Hieronder is een muzieksessie van Eliot te zien en te horen en in dit interview kom je meer te weten over Eliot en over de periode van Eliot in Zweden.

In de serie krijg je een beetje mee hoe het leven er in Haparanda eruit kan zien en dat is sober en eenvoudig. Geen poespas maar direct en recht voor de raap.

Toen ik in het boek begonnen was met lezen had ik het idee dat het een verhaal was en dat er niet meer delen zouden volgen. Toch wat verder gezocht en het blijkt dat Hans Rosenfeldt toch nog een tweede deel, Skördebarn, heeft uitgebracht dit jaar met opnieuw Hannah Wester in de hoofdrol. Of er hier ook een serie van gemaakt wordt is nog niet bekend. Hoeft eigenlijk ook niet omdat het verhaal een goed einde heeft gekregen. Een recensie over dit deel is hier te lezen. Verder zijn in dit artikel de vier vragen gesteld aan Eva Melander, die de rol van Hannah Wester speelt, te lezen.

Recensies:

- BNNVara

Overweging

Op 31 oktober 2025 is mijn vader overleden en een week later is hij begraven. Het heeft meer impact op mij gehad dan ik had verwacht. Ik heb een overweging geschreven die is voorgelezen tijdens de dienst. Omdat het over dementie en mantelzorgers gaat heb ik de overweging op mijn blog gezet. Dementie komt steeds vaker voor en in mijn geval heeft de dementie vreemd genoeg goed uitgepakt. Iets wat ik niet verwacht had.

Mijn vader was een van de directeuren van een bouwbedrijf. Daardoor was hij weinig thuis en kon ik voor mijn gevoel niet echt een goede band met hem opbouwen. Na zijn pensioen was hij meer thuis en werd dat beter. De band veranderde pas echt toen hij dementie kreeg. Het is altijd de vraag hoe iemand dan gaat worden. In het geval van mijn vader werd hij een ontzettende lieve man.

We werden ineens mantelzorger en dan moet je voor je vader gaan zorgen en uitzoeken wat het beste voor hem is en dat is ontzettend lastig. Hoe lang kon hij bijvoorbeeld nog thuis wonen. Wanneer besluiten we dat het niet meer kan of verantwoord is. Heeft hij zelf nog plezier in het leven. De laatste jaren ben je hier constant mee bezig. Met zijn allen konden we ervoor zorgen dat hij zo lang mogelijk in zijn vertrouwde omgeving kon blijven en bezoek kon ontvangen. Hij had namelijk naast dementie ook hartfalen en werd regelmatig met een ambulance weggebracht naar het ziekenhuis en kwam daar ook weer uit maar leverde elke keer iets in. Vorig jaar was hij uitbehandeld en dan ga je de laatste fase in. Door de dementie vergat hij dat hij ziek en dement was en was er heilig van overtuigd dat hij totaal niets mankeerde. Ik vermoed dat hij het hierdoor in combinatie met zijn dagelijkse structuur nog een jaar zelfstandig thuis kon blijven wonen. Thuis was namelijk zijn alles en we wisten dat als hij uit huis moest en zijn structuur moest loslaten het niet goed zou gaan.

In die periode van bijna twee jaar heb ik geprobeerd om elke donderdagmiddag te gaan biljarten met hem. Dat is aardig gelukt en bij het hotel in zijn straat waren we wekelijks aan het biljarten. Na ruim vijftig jaar, biljarten vader en zoon. Dat had ik zelf nooit kunnen denken. Vader opgegroeid met biljarten in zijn jeugd in het café en zijn zoon die nog nooit gebiljart had. Een vreemde combinatie van twee stugge mensen. Hij was bloedfanatiek en vond het elke keer weer geweldig. Het resultaat was dat ik maar twee keer van hem heb gewonnen.

Helaas ging het exact na een jaar na de uitbehandeling weer mis met zijn hartfalen eind juli dit jaar. Hij krabbelde er toch weer bovenop maar op 28 augustus dit jaar ging het weer mis. Bij het schrijven van deze overweging kwam ik zijn ingesproken voicemail op mijn telefoon weer tegen van die nacht. Daaruit bleek al dat het na deze keer definitief anders zou zijn. De spoedhulparts gaf aan dat we ons moesten voorbereiden op zijn einde. Wonder boven wonder kwam hij er weer goed uit maar deze keer had hij alles ingeleverd. Het besluit was om hem in een hospice op te nemen. De verhuizing naar het hospice was erg spannend. Kon hij de verandering aan en hoelang had hij nog. Maar weer kwam hij er bovenop dankzij de vele bezoeken per dag die hij kreeg en had het daar op zijn manier naar zijn zin. De zeven weken in het hospice heeft de band nog sterker gemaakt en we hebben veel schik gehad met hem totdat hij moest verhuizen naar een verpleeghuis. Zijn laatste week in het verpleeghuis heeft er bij ons enorm ingehakt. Van een man die kon lopen, zingen en grapjes maken naar een man die niet meer kon lopen vanwege de pijn. Hij heeft nog wel een liedje gezongen met ons maar het was schrijnend om te zien. Op dat moment is het moeilijk om te geloven in een God. Een paar dagen later verliet hij rustig en zonder pijn het aardse leven.

De periode met mijn vader heeft mij veel geleerd over mantelzorg en dementie. Mijn vrouw kon het heel simpel uitleggen met behulp van laatjes. In zijn laatjes zaten zijn herinneringen en die werden willekeurig geopend. Sommige laatjes gingen niet meer open. Het verklaarde een hoop voor mij. Ook kwam ik een artikel tegen met de titel ‘Zie iemand met dementie niet als patiënt maar als mens’. Die titel ben ik blijven onthouden. Hij was een hartfalen patiënt, geen dementie patiënt maar een mens die anders was dan in zijn normale leven. De laatjes zijn definitief gesloten, nu kunnen we onze eigen laatjes vullen. Ik ben blij dat ik dit mee mocht maken. We gaan je missen.

zaterdag 25 oktober 2025

Beren koken - Mikael Niemi

Boek details:
Auteur: Mikael Niemi
Titel: Beren koken
Oorspronkelijke titel: Koka björn
Vertaling: Geri de Boer
Verschijningsdatum: 2019
Bladzijde: 448
Uitgeverij: Atlas Contact
ISBN: 9789025453220

Flaptekst:
‘Beren koken’ van Mikael Niemi speelt zich af in het uiterste noorden van Zweden in 1852. De religieuze beweging van dominee Lars Levi Læstadius vindt ongekend veel weerklank bij de inwoners. Dan verdwijnt er in de dichte bossen een veehoedster. De mensen gaan op jacht naar de vleesetende beer waarvan ze denken dat die er rondwaart. De dominee vreest echter dat er een veel ergere moordenaar aan het werk is. Met hulp van zijn ‘adoptiefzoon’ Jussi vindt hij sporen van het kwaad dat steeds dichterbij komt en algauw zijn hele beweging dreigt te vernietigen.

Het boek:

Het boek heb ik een aantal jaren geleden gelezen maar er geen blogpost van gemaakt. Men heeft een serie van het boek gemaakt en deze is sinds 15 oktober 2025 te zien op Disney+. De serie heb ik nog niet gezien maar het leek mij wel leuk om alsnog de blogpost over het boek te publiceren. Ik kwam het boek een paar jaar geleden toevallig tegen op de bibliotheek website. Het verhaal speelde zich af in Lapland en dan heb ik direct interesse. Een van de hoofdrolspelers in het verhaal is dominee Lars Levi Læstadius. Vanwege mijn interesse in de Sami is dit een bekende naam. Ik wil nog altijd een keer het boek Fragments of Lappish Mythology lezen. Dat boek heb ik in het verleden aangeschaft via Dalva Lamminmäki. Het verhaal van Beren koken speelt zich af in het dorpje Kengis en bestaat uit vier delen. Het is het jaar 1852 en het verhaal wordt verteld vanuit Johan ‘Jussi’ Sieppinen. Hij is een Sami jongen die weggelopen is van zijn moeder en zusje en opgenomen is in het gezin van Lars Levi Læstadius. Lars Levi ziet hem als de zoon die overleden is en ze trekken samen veel op. Op een gegeven moment wordt veehoedster Hilda Fredriksdotter Alatalo vermist en ontpopt Lars Levi zich als een Sherlock Holmes met Jussi als assistent. De verdwijning en andere zaken die hier mee te maken hebben is de rode draad in het verhaal. Daaromheen wordt het leven van Lars Levi en zijn beweging beschreven. Welke invloed alcohol had in die tijd en hoe de Sami onderdrukt werden.

Conclusie:

Een geweldig verhaal waarin fictie en werkelijkheid door elkaar lopen. De onderzoekstechnieken van Lars Levi zijn geweldig om te lezen. Dat heeft Mikael Niemi perfect in het verhaal verweven. De geschiedenis van de Sami ten tijde van Lars Levi Læstadius zijn ook goed beschreven. Ik heb weer veel geleerd van hoe het er in die tijd aan toe ging in Lapland. In de wetenswaardigheden heb ik geprobeerd om meer informatie over de werkelijkheid te vinden. Mikael Niemi is geboren in Pajala en dat is de plaats waar het verhaal zich voornamelijk plaatsvindt. Het is ook de plaats waar Lars Levi Læstadius dominee is geweest.

Het grootste voordeel van dat de blogpost nu pas uitkomt is dat Klaas-Jan de Boer in 2023 en 2025 twee documenten heeft uitgebracht voor Stichting de Gihonbron te Middelburg die over de kerkgeschiedenis gaan. Het eerste document uit 2023 heet 'De kerkgeschiedenis van Noorwegen, Lapland en Spitsbergen' en het tweede document uit 2025 heet 'Het leven en werk van Lars Levi Læstadius en de (West)Laestadianen'. Daarnaast ben ik erg benieuwd hoe de serie is. De precieze afloop weet ik niet meer dus dat zal weer een verrassing worden.

Wetenswaardigheden:

Brita Kajsa, de vrouw van Lars Levi.
Rokende boomzwam die ze branden tegen de zwermen muggen.
Carex laestadii, plant die naar Lars Levi Læstadius is genoemd.
Bisschop Juell.
Dominee Andreas Qvale.
De kerk van Skjervøy.
Aslak Haetta, Ole Somby, Rasmus Spein, Elen Skum en een paar anderen waren bij de dienst van Qvale toen de orderverstoorders eruit gezet werden. Qvale was een tegenstander van de opwekking. Bij het zoeken naar informatie over Elen Skum was ik wel benieuwd hoe ze eruit zag. Op zoek naar een foto van haar kwam ik deze foto op Facebook tegen. Het blijkt dat er van Elen Skum geen enkele foto is maar wel van haar zus Anna Skum.
Liikutuksia, in vervoering.
Nils Stockfleth. Nieuwe voorganger Kautokeino.
Lars Johan Bucht. Nieuwe drost Kautokeino.
De meest mensen gedragen zich als rendieren. Ze willen samen optrekken met anderen, zich in een kudde voortbewegen. Als er één rendierkoe begint te grommen, doen de andere dat ook. Als één ruin een waarschuwingskreet geeft, beginnen ze allemaal te rennen, ook al zien ze zelf geen gevaar. Het rendier wordt geleid door zijn angst. Zijn vijanden zijn de veelvraat, de wolf, de beer en de lynx. De mens is ook bang; zo is hij ooit door de Heer geschapen.
Bisschop Israel Bergman van Härnösand.
1717, dominee Johannes Tornberg door Russische kozakken doodgeslagen.
Löyly, de opgieting.
Vihta, saunagarde van berkentakjes.
Poronmaanjänkkä, onder aan de berg de Jupukka.
Juhani en Pekka Raattamaa en predikant Per Nutti.
1848, Antin Pieti en Mattis Siikavuopio. Verkondigden de opwekking onder de Noorse Samen.
Vissers Storfjord, Mons Monsen en Hans Heiskala.
Klenäter, in olie gebakken lekkernijen met een gat in het midden. Het recept schijnt nog uit het huishouden van Gustav Vasa te komen.
Milla Clementsdotter.
Daguerreotypie.
Fredrik Waldemar Hvoslef.
Beargalat. Duivel.
Toen Karsuando de standplaats van Levi was, heeft hij wel hoge heren hulp geboden bij het aanschaffen van lappenschedels. Op een oude begraafplaats in Markkina lijken opgegraven en de lappenschedels meegenomen voor onderzoek. Geen idee of dit op waarheid berust. Op internet kon ik hier niets over vinden. Natuurlijk is het wel waar dat lappenschedels werden gebruikt voor onderzoek. De publicatie Lapponensis van Michiel Brouwer laat dit duidelijk zien.
In hoofdstuk zestig is Levi tweeënvijftig jaar.
Het boek Het gezondheidsleerboek voor de gewone man van Carl Nordblad wordt genoemd. Op internet kon ik het boek niet vinden.
8 november 1852. Opstand van de Samen in Kautokeino. In 2012 heb ik de film Kautokeino-opprøret gezien die daarover ging.
Epiloog. Læstadius is tijdens zijn leven een paar keer geportretteerd. Een olieverfschilderij van François-Auguste Biard en een houtskooltekening van de Franse kunstenaar Charles Giraud. In Pajala in 2016 is een glasplaat gevonden met een donker geklede man gezeten voor de kerk van Kengis. Die kon ik niet vinden.
De autobiografie van Lars Levi Laestadius, Mu eallin (1890), is een van de weinige documenten die hij naliet en is een grote inspiratiebron geweest voor deze roman.