Harsprångsfallet

In de vorige blogpost het gehad over de Harsprångets samhälle. Nu dan de Harsprångsfallet. Dit is aangegeven met een bord aan de weg E45. Een uitzichtplaats en een gedenksteen (minnessten).

Utsiktplats en minnessten

Op dat moment nog geen idee wat het nu precies was. Achteraf wel natuurlijk.Harsprånget is een waterkrachtcentrale in de gemeente Jokkmokk in Zweden. Het is gelegen aan de rivier de Luleälven bij de waterval Harsprångsfallen. Met een vermogen van 977 MW is het de meest krachtige Zweedse centrale. De jaarlijkse productie van 2131 GWh is gelijk aan 1,5% van de elektriciteitsproductie in Zweden. 

In 1919 waren er de eerste plannen met een geplande capaciteit van 105 MW. Echter de eerste wereldoorlog gevolgd door een grote crisis, resulteerde in een lagere elektrische vraag, zodat de bouw werd onderbroken in mei 1922. De bouw werd hervat in 1945. De eerste turbine werd geïnstalleerd in 1951. Het jaar erop kwamen er twee turbines bij. De capaciteit was toen 330 MW (meer dan drie keer de capaciteit van de oorspronkelijke planning. De inhuldiging vond plaats in 1952 met de aanwezigheid van Koning Gustaf VI Adolf van Zweden en 1700 mensen. In 1974 werd er uitgebreid en werd de installatie van twee nieuwe turbines in 1978 en 1980 voltooid. Tijdens de bouw werd er een dorp opgericht. Hier heb ik het al over gehad in de vorige blogpost (Bron).

Harsprångsfallet

Pad naar de gedenksteen

Gedenksteen

Pad naar Harsprångsfallet

Achter de plek waar de gedenksteen stond liep een pad naar Harsprångsfallet. Aangekomen bij Harsprångsfallet moesten we door het onderstaande deur met een waarschuwingsbord. Dit waarschuwingsbord hadden we in Höljes ook al gezien.

Oppassen voor het water

Harsprångsfallet is dan te zien. Wat een ontzettend gave en indrukwekkende canyonachtig uitzicht.

Hoe zou het eruit zien als de sluizen worden geopend? Gelukkig op Youtube een filmpje gevonden.

Njommelsaska (Harsprånget) Lappland av Carl Svantje Hallbeck

Op internet tevens een afbeelding van een chromolithografie uit het jaar 1856 gevonden. De waterval Harsprånget in de poolnacht met de aurora borealis (poollicht). De waterval Harsprånget (haar vroegere Sámi naam was Njommelsaska) was de grootste waterval van de Zweedse Lule rivier. 

Meer informatie over Harsprångsfallet is te vinden op:

• Inlägg märkta ‘Harsprångsfallet’ 
• Harsprångsfallet vattenkraft.info 
• Gigantiske Gerhard - Vonklopp.de 
• Harsprånget - Vonklopp.de 
• Mooie foto's Harsprångsfallet

In het boek van Hugh Beach - A year in Lapland wat ik op dit moment aan het lezen ben, komen de enorme waterkrachtcentrales aan bod en het is niet altijd positief. Er is bijna geen leven meer mogelijk doordat de rivier niet meer normaal stroomt. Gedeeltes komen onder water te staan en daarna staat het weer droog. Het leven van bv de Sámi is volgens het boek sterk veranderd door de komst van de centrales. Het uit de grond stampen van een compleet dorp heeft volgens mij best wel een impact. Stroom opgewekt via waterkrachtcentrales heeft voordelen, maar heeft zeker ook nadelen.