Blog Zweden: Zoektocht naar het paradijs

zondag 15 mei 2016

Zoektocht naar het paradijs - Arita Baaijens

Boek details:
Auteur: Arita Baaijens
Titel: Zoektocht naar het paradijs
Verschijningsdatum: 2016
Bladzijde: 319
Uitgeverij: Atlas Contact
ISBN: 9789045029771

Samenvatting:
Na een persoonlijke crisis reist Arita Baaijens af naar het Altajgebergte in het zuidwesten van Siberië, waar het legendarische Shambhala te vinden zou zijn, een aards paradijs in een doolhof van gletsjers en ravijnen. Onvermoeibaar trekt de reizigster te paard over besneeuwde bergen en door donkere wouden waar wolven en beren wonen. Onderweg ontmoet ze keelzangers, stoere herders, biologen, sjamanen, kluizenaars, professoren en profeten, maar het paradijs blijft onvindbaar, zelfs na jaren zoeken. Ze raakt geïntrigeerd door het geloof van lokale bewoners in de heilige natuur en vraagt zich af hoe landschap en geest elkaar beïnvloeden. Hoe fantasie zich van de werkelijkheid onderscheidt. En of wetenschap het monopolie op waarheid bezit. De zoektocht naar het paradijs zet het leven van de ontdekkingsreizigster weer op de rails.

De auteur:
Arita Baaijens (1956), ik had nog nooit van haar gehoord totdat ik ergens dit boek tegenkwam. Nu ik wat informatie over haar heb gezocht, is het wel vreemd dat ik nog nooit van haar gehoord heb. Ze is namelijk best wel bekend. Ze groeide op in Ede en studeerde biologie in Amsterdam. Na zeven jaar werken gaf ze haar baan als milieubioloog op om een onzeker avontuur in de Egyptische woestijn aan te gaan. Ze kocht kamelen en leerde in de woestijn te overleven. (Bron: website Arita). Ze reisde zo'n twintig jaar door de

Arita Baaijens

woestijn. Volgens een interview op de website Marie Claire kan tegenwoordig iedere idioot met een jeep en gps de weg vinden in de woestijn. Het resultaat is dat woestijnen vol autosporen zitten en er overal plastic flessen liggen. Dat is een van de redenen dat ze de woestijn inmiddels heeft verlaten. Sinds 2007 reist ze te paard door de bergen van Centraal Azië en Zuidwest-Siberië. In 2013 omcirkelt ze het hele Altaj gebergte, Vijftienhonderd kilometer door moeilijk bereikbare gebieden in Kazachstan, China, Mongolië en Rusland.

In een interview met de VPRO die hier te beluisteren is, kom je meer te weten over Arita. Verder zijn er nog de volgende artikelen over haar te vinden:

Het boek:
Het boek is opgedragen aan professor Yuri Badenkov, een Russische geoloog. De proloog is hier te lezen en is voor een groot deel ontleend aan het verhaal 'Op zoek naar Shambhala' geschreven voor Happinez en verschenen in het nummer 7-2012. Het artikel is volledig te downloaden op de website van Happinez. Shambhala is een mythisch koninkrijk oftewel een paradijs en dit is de missie van het boek: De zoektocht naar het paradijs. Het boek beslaat de reis in honderd dagen die begint in Kazachstan, vervolgens China, Mongolië en als laatste Rusland. Het is een reis rondom het Altajgebergte. Ze maakt deze samen met de Amerikaan Wayne Poulsen die consequent cowboy wordt genoemd in het boek. Op 16 juni begint de reis in Kazachstan. Arita heeft zichzelf voorzien van camera- en fotoapparatuur om de reis vast te leggen voor Outwild TV. Voor Outwild TV moet Arita vijf korte beeldverhalen per dag maken. Zo bekostigt ze de reis. Tijdens de reis heeft ze een kaart van het gebied rondom het Altajgebergte laten maken. Het is haar leren Shambhalaschatkaart waarvan het concept is ontworpen door Mieke Zeigler van Creatuals. Het soepele leer is gedoneerd door tassenontwerpster Hester van Eeghen. Arita tekent de kaart in tijdens de reis met kleuren. De kleuren geven haar gemoedstoestand aan. Hoe dat precies werkt is te zien aan het einde van het interview in het programma De Wandeling van de KRO. Bijzonder om te zien. In het boek is de kaart ook opgenomen

De Shambhala kaart. Foto uit het boek.

Het boek is ingedeeld in hoofdstukken. De hoofdstukken zijn voorzien van een bijbehorende kaart van de omgeving en informatie zoals de dag, coördinaten, hoogte, het weer, de omgeving en diverse steekwoorden. Tevens wordt er een kleur gegeven aan een gebeurtenis. Dit is de kleur die Arita op de kaart zet. Aan het einde van het boek staat de volledige kaart van de omgeving.

Volledige kaart van de omgeving afkomstig uit het boek.

De kaarten in het boek geven een mooi beeld van hoe de reis is verlopen en hoe de reis is afgelegd. Meestal te paard, maar soms ook met de auto. De omgeving op de kaart hoort ook daadwerkelijk bij het verhaal. Zo kom je veel over de omgeving te weten. Arita schrijft beeldend en je kunt letterlijk de omgeving zien. Gelukkig heeft ze een aantal foto's van de reis op de Flickr website gezet zodat je het beeld wat gevormd is kunt toetsen aan de werkelijke beelden. Het boek gaat niet alleen over de reis, in aparte paragrafen zoals LINT reflecteert Arita zichzelf. Dit zijn interessante paragrafen waar je meer te weten komt over Arita. Volgens mij refereert Arita de LINT paragrafen aan de wenslinten die in het gebergte achtergelaten worden.

De basis voor de reis was Nicholas Roerich die met zijn echtgenote Jelena in 1926 vier jaar heeft gereisd in het Altajgebergte. Een gedeelte uit het leven van Nicholas Roerich is te vinden op de website van het Nicholas Roerich museum New York. Arita treedt in zijn voetsporen en Zoektocht naar het paradijs is haar dagboek geworden. Vele ontmoetingen met nomaden en sjamanen in Kazachstan, China, Mongolië en Siberisch Rusland worden beschreven. Het deed me veel denken aan het boek Nomad van Jeroen Toirkens. In dat boek staan foto's van de hedendaagse nomaden, onder ander ook uit het gebied waar Arita is geweest. Die twee zouden een perfect boek kunnen maken, Arita de tekst en Jeroen de foto's.

Sjamanisme, Mongolië, Siberië, keelzang en nomaden zijn dingen die me best wel interesseren en eigenlijk ook in de cultuur van Lapland zitten. Lees je dan de bevindingen van Arita en je hebt een boek vol met waardevolle informatie en ontmoetingen. De literatuurlijst beslaat drie pagina's en er worden veel interessante boeken aangehaald in het boek. Dankzij Arita is het mogelijk om de reis te beleven die ik in ieder geval nooit zal maken. Of het toeval is weet ik niet, maar tijdens het lezen van dit boek kwam ik op een rommelmarkt het boek Het pad naar de sjamaan van Olga Kharitidi tegen. Dit boek gaat ook over het Altajgebergte.

Na de honderd dagen volgt een verrassend epiloog. Het is een jaar later en Arita is weer in het Altajgebergte en wel in het dorp Dzjazator. Deze keer gaat ze alleen naar de Oekok zonder Wayne, gidsen of tolken. In totaal heeft ze volgens mij zo'n zeven jaar in het gebied rondgezworven. Een mooie afsluiting.

Conclusie:

Verwachting was dat het boek me zou verrassen en het heeft zeer zeker de verwachtingen overtroffen. Wat een geweldig boek. Het reisverslag, de persoonlijke reflectie, de ontmoetingen en het kleuren van de kaart. Een paar foto's in het boek zouden leuk zijn geweest. Er is natuurlijk wel een minpunt en dat is dat de beelden die gemaakt zijn voor Outwild TV niet terug te vinden zijn. Op de website van Outwild TV is niets te vinden over de reportage en ergens anders ook niet. Een regelrechte aanrader dit boek. Goud, goud, goud :-).

Wetenswaardigheden:

Dit boek zit zo vol met wetenswaardigheden. Zoals Riet het in haar recensie beschrijft (Door de vele informatie werd ik soms een beetje afgeleid. Ik wilde alles opzoeken wat ik in het boek tegenkwam.) ervoer ik het ook. Dus veel informatie deze keer.

Het boek begint met een tekst van Rainer Maria Rilke.
Het meer Uvs Nuur.
Akkem.
De regio Kosj Agatsj met de lokale sjamaan Slava.
Altaj, de bakermat van het sjamanisme.
De heilige Karakolvallei.
Banja, een kleine Russische sauna.
Danil Mamyev.
De berg Oetsj-Enmek (De drie fontanellen).
Koergan, een imposante grafheuvel uit de tijd van de Scythen.
Topshur, paardenviool.
Altaj Belovodia, Witte Wateren.
Interview Arita Baaijens: Women of Discovery 2014:

Het boek A field guide to getting lost van Rebecca Solnit.
Ze rijden op Dzjabepaarden.
De omgeving en sfeer doet Arita denken aan de film Stalker van Tarkovsky.
Het gehucht Aksu, wit water.
Beschermd natuurgebied Katon-Karagaj.
Hertenboerderij Kondrasjika Ekedos (Twee vrienden).
Katungebergte in Rusland.
De hoogbejaarde Nikolaj Sjodojev.
Tavan Bogd.
Joezjna-Altaj Chrebet.
Bladzijde 50: Ik zou de tijd willen rekken. Op deze waterscheiding stroomt meer weg dan alleen water. Het is volkomen stil in mijn hoofd en in de rest van mijn lichaam. Weg spervuur aan gedachten. Weg pijn in mijn rug. Voor even ben ik zo licht als een veertje.
Rivier de Boechtarma.
Professor Jean Bourgeois is sinds 1998 betrokken bij de opgravingen in Berel.
Archeologie is het ontrafelen van dromen uit het verleden volgens de Britse archeoloog Christopher Tilley.
Nomaden worden vaker onderschat door stedelingen die denken dat de beschaving voorkomt uit zitvlees.
Biebersteinia odora, genoemd naar de Duitse ontdekkingsreiziger en botanist Friedrich von Bieberstein. Eind achttiende eeuw trok hij door de Kaukasus.
Boechtarmameer.
De cirkel van het water. Samsara, een eeuwig worden, zonder begin of einde.
Bergpas Kok Daba (groene bergpas).
Choba, god van de lokale bergen.
Weduwe baba Njoera. Een 94 jarige kruidenvrouw. Ze haalt herinneringen op aan het leven in de Kolchoz.
De plaats Zajsan.
Vogelkenner Chris van Orden. Hij heeft het boek De glans van het echte geschreven.
Bajge is het symbool van de vitale herderscultuur. Chris van Orden heeft hierover geschreven in zijn boek. Interessant verhaal.
Op dag 30 in China.
Toevanen.
De Oostenrijkse baron en sadist Ungern-Stenberg greep de macht in Mongolië.
Bergpas bij Kara Köl.
Zwart water, afkomstig van smeltende sneeuw en transparant. In tegenstelling tot wit water, dat afkomstig is van gletsjers en slijpsel bevat van stenen en rotsen, gletsjermeel in vaktermen.
Dombra, een tweesnarig houten muziekinstrument.
Qobuz, een ouder snaarinstrument dat door Kazachse sjamanen werd gebruikt om naar de onder- en de bovenwereld te reizen.
Zelfgemaakte ski's van Toevanen worden niet graag verkocht. De onderkant is bekleed met repen paardenhuid en van een iemand is het afkomstig van het paard dat geofferd is op een rituele bijeenkomst, een jaar nadat de vader werd begraven. De skilatten waren daarmee tot bezield voorwerp geworden, voor altijd verbonden met de geest van het paard en de vader.
De zeldzame schimmel Cordyceps sinensis.
Herders leven in wat kanstheoreticus Nassim Taleb het vierde kwadrant noemt. Het gebied waarin langetermijnprognoses geen zin hebben omdat een kleine verandering in een van de parameters de situatie drastisch of zelfs dramatisch kan veranderen.
Altaj City.
Op dag 55 Mongolië.
District Bajan-Ölgii.
Ger, Mongoolse benaming voor joert.
Mond- en klauwzeer in Mongolië gooit roet in het eten.
De vulkaan Tsengel.
Het boek Hearing birds fly van Louisa Waugh.
Tsagaan Hundii (Witte Vallei).
Baavgain Hundii (Berenvallei).
De Toevaanse musicologe Valentina Süzükei.
Choomei (keelzang). Niet alleen Toevanen en Mongoliërs kunnen keelzingen. Joiken, afkomstig uit Lapland is een vorm van keelzingen en in Estland kunnen ze het ook. Luister naar het geweldige nummer Tulele van Triinu Taul,

Sheved Uul, een heilige vallei waar duizenden rotsgravures te vinden zijn.
Tsagaan Gol (Witte Rivier).
Het boek Droombeeld Arctica van Barry Lopez.
Op dag 76 in Rusland.
Oekokplateau.
Altaj-Koedaj, de geest van Altaj.
Het graf van de Oekokprinses.
Mooi verhaal van Koeral, ooit automonteur en nu kluizenaar in een kloof zo steil en nauw dat alle paden en wegen er doodlopen.
Albert Kamenov.
Sneeuwluipaardonderzoeker Sergej Spitsyn.
Musicoloog Theodore Levin en zijn boek over keelzang in Toeva: Where rivers and mountains sing.
De film The Deer Hunter.
De film Dersu Uzala van Akira Kurosawa.
Agafja Lykova.
Hemelgod Tengri.
Grigori Choros-Gurkin (1870-1937).
The Dry Salvages van T.S. Eliot.
Kargyraa, term voor natuurschetsen uitgedrukt in klanken.