Tijdens de tocht van Jokkmokk naar Porjus kwamen we de Harsprångets samhälle tegen. Geen idee wat het was. Het leek erop dat er een dorp had gestaan. Er stond een groot bord.
Harsprångets samhälle
Harsprångets samhälle
Hieronder is de kaart van het dorp wat duidelijker te zien.
Bij het bord stonden wat boomstammen.
Verder stonden er wat borden met namen erop. Het leek op straatnamen bordjes.
Skogsvägen
Tvättstuga (wasserij)
Konsum
Storgatan
Met de auto konden we niet helemaal rondrijden. Om meer te zien, moesten we lopen. We hadden even buiten gezeten en lopen was niet echt een optie vanwege de muggen. Heel apart om zoiets te zien en geen idee wat het was. Op internet gezocht naar wat de Harsprångets samhälle nu betekent. Het blijkt dat er vroeger op deze plek een dorp stond vanwege de bouw van de damHarsprånget
tussen 1945 en 1952. Er groeide een gemeenschap van meer dan 2000 mensen
naast de deur. In het dorpje was alles te vinden van een moderne
samenleving:
post en telefoon, politie, medisch centrum, kerk,
twee scholen, twee winkels, brandweerkazerne, openbare baden, kiosk,
bioscoop, theater, bibliotheek,
restaurant en tennisbaan. Evenals uitgebreide drainage en
goedkope elektriciteit. Toen de dam werd voltooid verdwenen de banen en
de mensen. In de jaren '50 begon men met de voorgenomen ontmanteling van
het dorp. Het ging zeker niet in het tempo
dat oorspronkelijk bedoeld was. Maar in 1985 werd dan toch het laatste
huis ontmanteld. De overgrote meerderheid is netjes opgeruimd. Er zijn
hier en daar nog sporen te zien van het beheersysteem en funderingen.
Het Porjus Archief Comité en de gemeente Jokkmokk heeft een poging
gedaan om door het schoonmaken van de straten en door middel van borden
te laten zien hoe de
straten werden genoemd en waar de belangrijke gebouwen stonden.
Op de Geocaching website stonden een aantal foto's uit de periode dat het dorp bevolkt was. Ik heb een aantal foto's van die site hieronder gezet.
Tennisbaan
Kerk
De tennisbaan is nog steeds aanwezig. We hebben deze niet gezien. De onderstaande foto is afkomstig van deze website. Op de website staat tevens nog wat informatie over Harsprångets samhälle.
Overblijfselen van de tennisbaan
Er was nog veel meer te zien op deze verlaten plek. De Rostsverige website heeft veel interessante foto's van het dorp gemaakt.
Op de website van Henrik von Klopp staan ook nog een aantal foto's en wat informatie. De commentaren zijn erg interessant.
De geschiedenis van het dorp wordt hierin behandeld en er staan een aantal foto's in die niet eerder gepubliceerd zijn. Lijkt me een leuk boek. Het dorp is opgericht vanwege de bouw van de dam. Daarom moet er eenkijkje worden genomen bijHarsprångsfallet. Harsprångsfallet is eencanyon-achtige ruimtein deLulerivier en is via een 300 meter lang pad te bereiken vanaf de E45. In een latere blogpost komt Harsprångsfallet aan bod. Informatie over Harsprångsfallet en de samhälle is hier te vinden.
Na een tip van een ex-collega op Facebook ben ik de serie Vikings aan het kijken. Ik ben geen fan van series zoals The Walking dead, Game of thrones, 24, Breaking bad etc. Voor deze serie maak ik graag een uitzondering. Het gaat over Vikingen en dat is altijd erg interessant. Ik heb nu 2 delen van de Vikings serie gezien. Er zijn 9 delen van. De laatste 5 delen zijn nog niet te downloaden. Bij het zoeken naar de serie kwam ik de film The Vikings weer tegen. Ik kwam deze al vaker tegen en nu maar besloten om te gaan kijken. Een aantal dingen uit de film herkende ik uit de Vikings serie. Het navigeren zonder kompas, maar met de stand van de zon kon men de weg naar Engeland vinden door middel van een zonnekompas. Uitleg over het zonnekompas is hier te vinden. Er staat op die website tevens een filmpje.Het kompas ben ik in de serie nog niet tegengekomen. In de film maakt men gebruik van een magnetisch stuk ijzer wat als kompas dient. Volgens Wikipedia is de vroegst bekende melding over een kompas in 1117 in China. Het zou waar kunnen zijn dat de Vikingen beschikten over een stuk magnetisch metaal. Meer informatie over het zonnekompas is hier te vinden.
Een andere herkenning is de Vikingleider. In de film is dat Ragnar en in de serie is Ragnar geen Vikingleider, maar hij zal wel een belangrijk iemand worden. Het varen door de mist is enigszins herkenbaar in de serie en de film. In de film vaarden ze met 3 boten en door te blazen op de hoorns konden ze bij elkaar blijven. Een Vikingbegrafenis mag niet missen in een Vikingen film. Ik heb het er al eerder over gehad in de blogpost van de film The 13th warrior. De begrafenis vindt plaats aan het einde van de film.
Voor een film uit 1958 ziet het er allemaal nog erg goed uit. De muziek is wel ouderwets en hoort bij die films uit die tijd, De film zelf valt best wel mee en geeft wel een goed beeld hoe de Vikingen leefden. Er zitten natuurlijk wel stukken in die absoluut ongeloofwaardig zijn, maar ach het verhaal moet toch een romantisch trekje krijgen. De omgeving is wel geweldig. Vooral als de Vikingboot het fjord invaart met op de achtergrond een schitterende waterval en besneeuwde bergtoppen. Dat zijn echt mooie beelden.
Scene uit de film
Andere scene uit de film
De film komt uit 1958. Toch speelden er bekende acteurs mee die ik nog heb meegemaakt in mijn jeugd. Kirk Douglas, Tony Curtis, Ernest Borgnine en Janet Leigh. Leuk om ze samen te zien in The Vikings.
Op Wikipedia is nog een beschrijving van de film te zien. Helaas staat er niet bij waar de scenes van het Vikingdorp zijn opgenomen. De opnames van het kasteel waren in Bretagne, het kasteel Fort La Latte.
Fort La Latte
Update: Dankzij de link van Willy in een reactie blijkt dat de film in Noorwegen is opgenomen. Het Viking dorp is gebouwd in het zuidwesten van Gjetingsdalen, op het Maurangerfjord. De boot scenes zijn gefilmd in het Sognefjord, Nærøyfjord.
Tijdens ons verblijf in Lapland was ik erg graag naar het Ájtte museum in Jokkmokk geweest. De keuze was toen toch op Stora Sjöfallet gevallen. De dag ervoor hadden we al wel het Ájtte museum bezocht. Het was toen al vrij laat en we konden nog gauw even in de winkel terecht. Het Ájtte museum laat zien hoe de Sami's leefden. Het museum heeft een eigen website.
Buiten het museum was een goattieh of kåta aanwezig. Een goattieh is een hut die zomers gebruikt wordt door de Sami. Het frame is gemaakt van berkenhout. Men gebruikt hiervoor de gebogen berkenstammen die her en der te vinden zijn en zo gevormd zijn door de sneeuw.
Gebogen berkenstammen
Goattieh of kåta
Binnen in de goattieh
Deze goattieh is niet helemaal origineel. De takken op de grond klopt wel. Dit komt tevens voor in het boek Tillu - Vrouw van de toendra. Ik ben op dit moment het boek A year in Lapland aan het lezen en hier komt de goattieh uitgebreid aan de orde.
Kåta
Kåta
Tekst bij de Kåta
Wat volgt zijn de foto's die we binnen hebben gemaakt.
We hadden er bijna 1 gehaald
Plattegrond Ájtte museum
Meer foto's konden we niet maken. Op internet een aantal foto's gevonden.
Op de website van Ice Raven staan nog meer mooie foto's van het Ájtte museum. De website is trouwens erg leuk met mooie verhalen. Op deze pagina wordt bv uitgelegd hoe je het Noorderlicht goed op de foto kunt krijgen. De foto's zijn erg mooi. Hieronder heb ik er één geplaatst.
In deze blogpost komt het centrum van Jokkmokk aan bod. We hadden een ander beeld van Jokkmokk. Het viel een beetje tegen. Gelukkig zijn we het centrum geheel doorgelopen en een aantal foto's gemaakt. Het eerste wat opviel, waren een paar marktkraampjes. Deze kraampjes zullen er altijd wel staan.
Timmerflottaren is door Runo Johansson gemaakt in 1954 ter nagedachtenis van gouverneur HA Widmark. Model was Felix Åkerlund. Het beeld werd in de volksmond daarom bekend als "Felix".
De Sámi Duodji winkel is een erg klinische winkel met Sami handwerk ook wel Duodji genoemd. We zijn hier niet lang binnen geweest omdat alles achter glas zat. Toch een paar foto's kunnen maken. De website werkt nog niet goed. Er kan weinig worden gevonden.
Wat niet achter glas stond, waren de boeken. Hier had ik wel wat langer willen blijven. De rest had er geen zin meer in :-(. Er zaten een aantal interessante boeken tussen.
Sami boeken
Maar weer verder. Café Gasskas. Dit café heeft geen eigen website. Hier is wat informatie te vinden over het café.
Café Gasskas
In het café worden er wel eens concerten gegeven. Op Youtube kwam ik het onderstaande filmpje tegen van Kristian Antila en Sofia Jannok in café Gasskas.
Naar binnen gegaan. Geen idee wat het was. Het leek op een winkel. Een aantal foto's gemaakt. Erg mooie artikelen hadden ze hangen.
Hier zagen we alweer zo'n mooie geweien krans. Deze was echt mooi. De krans heeft als voorbeeld gediend voor onze eigen krans. Als we ergens nog die dikke touwen tegenkomen, dan is onze krans echt af.
Geweien krans
Onze eigen krans.
Schilderij van Mia Viltok
Dit schilderij is gemaakt door Mia Viltok.
Mia Viltok
Mia Viltok is kunstenares en eigenaar van Studio Znygg in Luleå. Ze heeft een eigen website, een Facebook pagina, een Wordpress site en een Blogspot site. De Blogspot site wordt al een tijdje niet meer bijgewerkt. Op haar Facebook pagina zijn een aantal foto's te zien van de kunstwerken die ze gemaakt heeft.
Sami schoenen
Op een gegeven moment kwamen we erachter dat het een kapsalon was. Thuis uitgezocht en het is Studio Znygg. Leuke combinatie van kunst en verzorging.
In Jokkmokk hebben ze in dezelfde straat flats. Raar gezicht en past niet echt in het straatbeeld.
Flats
Vervolgens naar Kullturhuset Gamla Apotheket. De oude apotheek wordt tegenwoordig gebruikt door verschillende verenigingen in de gemeente. Er is een verkoop en er zijn tentoonstellingen van de lokale kunst.
Eerder heb ik het al gehad over de kerk van Jokkmokk. Via het blog van "Boerin in Lapland" kwam ik de website van Therese Rydström tegen waar een trouwreportage aanwezig was die was gemaakt bij de kerk van Jokkmokk. De reportage is hier te bekijken. 1 foto van de reportage heb ik hieronder opgenomen.
