Genadeslag - Jørgen Brekke

Boek details:
Auteur: Jørgen Brekke
Titel: Genadeslag
Originele titel: Nådens omkrets
Vertaling: Neeltje Wiersma
Verschijningsdatum: 2012
Bladzijde: 317
Uitgeverij: Uitgeverij de Fontein
ISBN: 9789026129117

Flaptekst:
1528: Een monnik bezoekt de Noorse plaats Bergen. Bij zijn vertrek heeft hij vele messen en mensenhuiden bij zich. 2010: Het lijk van een museumconservator wordt gevild en onthoofd gevonden in Richmond, Virginia. Kort daarna wordt er nóg een gevild lijk ontdekt, in Trondheim, Noorwegen. De Amerikaanse Felicia Stone leidt het politieonderzoek. Beide zaken lijken verband te houden met een eeuwenoud manuscript, geschreven op perkament van mensenhuid. De zoektocht naar het Johannesboek is begonnen.

De auteur:
Jørgen Brekke (geboren 26 april 1968 te Horten) is een Noorse schrijver en journalist, opgegroeid in Horten en later lange tijd inwoner van Trondheim. Brekke is afgestudeerd docent. Hij heeft gewerkt als journalist en persoonlijke assistent. In 2011 debuteerde hij met de misdaadroman Nådens omkrets, in het Nederlands vertaald naar Genadeslag. Helaas is dat ook het enige boek dat vertaald is naar het Nederlands. In Noorwegen heeft hij in totaal vijf boeken uitgebracht en wel de onderstaande:

Nådens omkrets – kriminalroman (2011)
Drømmeløs – kriminalroman (2012)
Menneskets natur – kriminalroman (2013)
Doktor Fredrikis kabinett – kriminalroman (2014)
Paradisplaneten – kriminalroman (2016)

Twee van zijn boeken zijn naar het Engels vertaald. Natuurlijk zijn debuut en volgens mij Drømmeløs. Zie de website van Pan MacMillan. Meer informatie over Jørgen Brekke is te vinden op zijn Facebook en Twitter pagina.

Het boek:
Het boek bestaat uit vier delen, een proloog en een nawoord. In de proloog vlucht een jongen naar zijn kamer voor een man die zijn moeder heeft neergeslagen met een breekijzer. Wat er gebeurd laat zich raden. Het boek gaat verder met deel één met de titel Edgar Allan Poe-museum. Het deel begint met de onderstaande quote:

'God is een waarneembare sfeer, wiens centrum overal is en wiens omtrek nergens is.' 
Alain de Lille, ca 1100

Bergen, september 1528. Een bedelmonnik is vanuit Rostock naar Bergen gevaren via de kogge. De kogge was een vrachtschip. Ze gleden de haven in die Vågen werd genoemd. Hij wil naar Trondheim. Veertien zomers geleden was hij voor het laatst in Noorwegen geweest en de taal was het enige uit die tijd wat hij niet volledig was vergeten. De taal en het gezicht van zijn moeder. Hij is een Franciscaan met geld en op zoek naar de barbier. De monnik kende de barbier van vroeger. De barbier was een handlanger geweest van meester Alessandro in Padua.

Het verhaal verplaatst zich vervolgens naar augustus 2010 te Richmond. Efrahim Bond, een man die geen contact meer heeft met zijn kinderen en vrouw. Hij werkt al meer dan twintig jaar in het Edgar Allan Poe-museum. Efrahim had een grote vondst gedaan. Iets met de grootste seriemoordenaar van Noorwegen. Vervolgens staat een man met een breekijzer in zijn kantoortje.

Het verhaal verplaatst zich naar Trondheim. Het is september 2010. In een oud huis in de Kirkegata in Trondheim woont de achtendertigjarige Jon Vatten. Hij was de man van het gezin uit de proloog en werkt in de Gunnerus-bibliotheek. Naar aanleiding van de verdwijning van zijn vrouw Hedda en zoon Edvard kwam hij in aanraking met de politie. Jon werd verdacht van moord maar het werd niets omdat ze nooit gevonden werden. Door deze gebeurtenissen is het leven van Vatten getekend. Vatten was namelijk gepromoveerd maar werkt als bewaker in de Universiteitsbibliotheek. Vatten leest een boek over Edgar Allan Poe. Ondertussen kom je te weten dat er in het Edgar Allan Poe-museum in Richmond een sokkel van Poe een lichaam heeft gekregen. Een bloederig lichaam zonder huid waar pezen, spieren en aderen blootlagen. Dit tafereel kwam rechtstreeks uit een van de boeken van Poe. Rechercheur moordzaken Felicia Stone, die de dertig was gepasseerd, onderzoekt de moord in het museum. Felicia weet veel over Poe. Dat kan van pas komen in het onderzoek. Later blijkt dat in Trondheim een zelfde soort moord is uitgevoerd in de Gunnerus-bibliotheek. Het onderzoek in Trondheim wordt gedaan door inspecteur Odd Singsaker. Singsaker is sinds een dag weer begonnen met zijn werk na een operatie met betrekking tot een hersentumor. Bijkomende complexiteit is dat de hoofdverdachte Jon Vatten zijn buurman is. Een andere buurman van Singsaker is Jens Dahle en laat dat nu net weer de man van Gunn Brita Dahle zijn die in de Gunnerus-bibliotheek werkt en daar vermoord is. Jens Dahle is medewerker bij het Vitenskaps-museum dat naast de Gunnerus-bibliotheek staat. Odd Singsaker is gescheiden en heeft een zoon Lars. Lars woont in Oslo. Hij en zijn vrouw hebben net een kind gekregen. Wat heeft het verhaal van vijfhonderd jaar geleden te maken met de moorden in Richmond en Trondheim? Is er een seriemoordenaar actief? Welke geheimen herbergt het beroemde Johannesboek van dominee Johannes?

Conclusie:
Een moord in Richmond, een moord in Trondheim, Edgar Allan Poe en oude boeken gemaakt van mensenhuid die stammen uit de tijd van de monnik. Drie verhaallijnen die door elkaar lopen. In die drie verhaallijnen wordt regelmatig via flashbacks naar het verleden terug gegaan. Je krijgt zo veel mee hoe de personages gevormd zijn, zoals het verleden van onder andere Odd Singsaker, Jon Vatten en Felicia Stone. Dit zorgt er wel voor dat je de aandacht er goed moet bijhouden bij het lezen. Het kostte me daarom wat meer tijd om door het boek heen te komen. Neem je de tijd voor het verhaal dan krijg je een machtig interessant verhaal voorgeschoteld waarin de schrijver de historie goed verweeft met het heden. Zoals gezegd is het opletten bij het lezen want Jørgen Brekke haalt er veel details bij die allemaal te maken hebben met het verhaal. Bij het maken van deze blogpost heb ik redelijk wat wetenswaardigheden geschrapt. Het waren er gewoonweg teveel. Het leuke is wel dat ik dacht dat we redelijk wat van Trondheim gezien hebben, maar blijkbaar is er nog genoeg te zien daar. Na het boek gelezen te hebben, ben ik zeer benieuwd hoe het verder gaat met de hoofdrolspelers Odd Singsaker en Felicia Stone. Helaas is dit het enige boek dat naar het Nederlands vertaald is. Wil ik iets meer van weten dan zal ik toch de Engelstalige versie van de opvolger moeten lezen. Een geweldig debuut met veel informatie over het het er vroeger aan toe ging in de geneeskunde en hoe men te weten is gekomen hoe het menselijk lichaam in elkaar steekt. Barbier was vroeger een veelzijdig beroep. Als je meer wilt weten hoe het er vroeger aan toe ging is het blog The Chirurgeon's Apprentice van Dr. Lindsey Fitzharris een must have. Op haar blog is een toepasselijk artikel te vinden over boeken gemaakt van mensenhuid.

Wetenswaardigheden:

• In de Gunnerus-bibliotheek is een Knudtzon zaal aanwezig, genoemd naar Broder Lysholm Knudtzon uit 1864.
• De Domkerk van Trondheim. 
• Ed Gein.

De Domkerk Nidaros.

• Rufus Griswold, agent van Edgar Allan Poe.
• De grootste schatten van de Gunnerus-bibliotheek: Johannesboek van dominee Johannes en het dagboek van Absalon Pederssøn Beyer. In het nawoord blijkt het Johannesboek verzonnen te zijn door de schrijver.
• Nieuweling Siri Holm. Ze is net komen werken in de Gunnerus-bibliotheek en ze heeft een manie voor detectives. Ze houdt een soort dagboek bij waarin alle moordenaars staan die ze in de gelezen boeken heeft ontmaskerd. Ze noteert ook op welke pagina ze ontmaskert zijn. Daarnaast leest ze ook Poe.
• Siri speelt het nummer van Miles Davis, Kind of blue, op de trompet.

• Trondheim Kuhaugen.
• Poe met The Raven, The murders in the Rue Morgue en The Purloined Letter.
• Het stukje leer wat Bond aan het onderzoeken was kwam uit het boek Childe Harold's Pilgrimage van Lord Byron. De eerste druk had Poe in zijn bezit.
• Palimpsest. Een hergebruikt stuk perkament. De onderliggende tekst, scripta inferiori, kan men tegenwoordig ontcijferen.
• Virginia Civil Rights Memorial.
• Drukker Teobaldo Manucci.
• Kanonnengieterij Ghetto Nuovo.
• Padua met zijn beroemde school en vele artsen.
• Bertel Thorvaldsen.
• Siri Holm heeft een Italiaans mes van Alessandro Benedetti in haar bezit.
• Uitspraak van Siri: 'Je leert niet hoe je werkelijke moordzaken oplost door misdaadromans te lezen. Het oplossen van een fictieve zaak is iets heel anders. Veel mensen denken dat het de bedoeling is om de moordenaar te ontmaskeren, in werkelijkheid is het de bedoeling de schrijver te ontmaskeren.' 
• Felicia Stone luistert naar het nummer Wicked Game van Chris Isaak.

• Seriemoordenaars William Burke en William Hare en anatoom Robert Knox.
• De straatrover James Walton, bekend als The Highwayman.
• Peer Gynt - Henrik Ibsen.
• Galenos uit Pergamon. Grote kenner van het menselijk lichaam.
• Het centrum van het universum is overal en zijn omtrek nergens. Giordano Bruno, 1584.
• Kieglekro, de oudste kroeg van Trondheim.

This photo of Thon Hotel Prinsen is courtesy of TripAdvisor

• Vesalius en zijn boek De humani corporis fabrica. 
• Alessandro Benedetti.
• Het noordelijkste anatomisch theater werd in het midden van de zeventiende eeuw bij de universiteit van Uppsala gebouwd.
• Solsiden, een nieuw winkel- en wooncentrum in Trondheim.
• Cultuurpodium Dokkhuset.
• Het toerekeningsvatbaarheidsmasker.
• De natuur is een oneindige sfeer waar het centrum overal is en de omtrek nergens. Pascal, 1670.
• Ørland kerk.
• De Austråttborg is de grootste toeristische attractie van de gemeente Ørland. Hier heeft vrouwe Inger van Austrått gewoond, de laatste autochtone vrouw van hoge adel van Noorwegen. Vrouwe Inger was in een persoonlijke vete verwikkeld met de aartsbisschop van Nidaros, Olav Engelbrektsson.
• Vesting Bergenhus.
• Verschillende typen vrachtschepen, de jekt, de fembøring en de pram.
• Bakklandet.

Bakklandet.

In het nawoord vertelt Jørgen Brekke meer over het verhaal en waar hij zijn inspiratie vandaan heeft gehaald. Alessandro is voor een groot deel gebaseerd op Vesalius (1514-1564). Vesalius staat er om bekend dat hij veel van de leer over het menselijk lichaam van de Griekse arts Galenos (ca. 130-200 na Chr.) heeft herzien. Galenos ontleedde geen mensen, maar dieren. Het meeste van de kennis was in werkelijkheid gebaseerd op werk van eerdere Griekse anatomen zoals Herofilos (vierde eeuw voor Chr). Alessandro was bekend als schrijver van Historia Corporis Humani. Knudtzon, geboren in Trondheim was een goede vriend van Lord Byron. Priester Johannes is een fantasie van de schrijver. Er bestaat dus geen Johannesboek in de Gunnerus-bibliotheek. Het dagboek van Absalon Pederssøn en de geschiedenis van dezelfde man zijn de interessantste bronnen uit de zestiende eeuw.

Recensies:
- Hebban
- Mijn Boekenblog