Middernachtzon - Jo Nesbø

Boek details:
Auteur: Jo Nesbø
Titel: Middernachtzon
Oorspronkelijke titel: Mere blod
Vertaling: Annelies de Vroom
Verschijningsdatum: 2016
Bladzijde: 239
Uitgeverij: Cargo
ISBN: 9789023497882

Flaptekst:
Jon is op de vlucht. Sinds hij een van Oslo's beruchtste drugsbazen heeft belazerd weet hij dat zijn leven op het spel staat. Hij duikt onder in een afgelegen bergdorp in het noordelijkste puntje van Noorwegen, daar waar de zon nooit ondergaat. In de kleine, gelovige gemeenschap wint hij het vertrouwen van Lea en haar zoontje Knut, die hem van een geweer en eten voorzien. Jon trekt zich terug in een hut in de bossen en wacht op wat komen gaat. Maar de middernachtzon drijft hem langzaam tot waanzin. En zijn belagers zijn hem op het spoor...

Het boek:
Middernachtzon is een soort vervolg op Bloed op sneeuw. Beide boeken spelen zich af in dezelfde periode en een aantal personen komen in beide boeken voor. Ik had al wat opgevangen over Middernachtzon over het neerzetten van de Sámi. Dit komt vooral tot uiting in dit artikel: Nesbø accused of 'pissing' on Sami people. Ánde Somby is degene die kritiek heeft. Hieronder is zijn toepasselijke nummer Samihate te horen. Het gaat voornamelijk om de passage waarin Mattis beschreven wordt. Meer info over de kwestie is te vinden op de websites van Nordlys, Dagbladet en NRK.

Daarnaast is er nog een interessant artikel over de verfilming van het boek. Nu snel naar het boek.

In het stukje Noot van de auteur blijkt dat de beschrijvingen van Finnmark, een gebied dat ook bij veel Noren nauwelijks bekend is, berusten op Nesbø's ervaringen uit de jaren zeventig en tachtig, toen hij met tussenpozen in het gebied woonde en reisde, maar hij heeft ook gebruikgemaakt van beschrijvingen van anderen. Inclusief die van Øyvind Eggen, die zo vriendelijk is geweest Jo toestemming te geven delen van zijn proefschrift over Læstadianisme te gebruiken voor zijn boek.

Het boek:
Het verhaal draait om de vijfendertigjarige crimineel Jon Hansen die in dienst is bij een oude bekende, namelijk De Visser. De Visser kwam in het vorige boek ook ter sprake. Dat Middernachtzon in de tijd gezien ook een vervolg is blijkt wel uit de volgende passage:

Het was slecht afgelopen met Hoffmann. Er was geen Hoffmann meer.

Jon is op de vlucht voor De Visser en komt op 8 augustus 1977 terecht in het fictieve plaatsje Kåsund, vlakbij Alta op de Finnmarksvidda. In Kåsund komt hij de Sámi Mattis tegen. Gedachte van Jon, die zichzelf in Kåsund Ulf noemt met als beroep expediteur: Als je alle clichés die Oslo-mensen hebben over hoe Samen eruitzien bij elkaar veegt dan weet je hoe deze vent eruitzag. Jon ontmoet niet alleen Mattis, maar ook het jongetje Knut. Hugo Eliassen is de vader van Knut. De moeder van Knut heet Lea. Predikant van Kåsund Jakob Sara is weer de vader van Lea. Volgens de grootvader van Knut is Noors de taal van het verstand, maar Sámisch de taal van het hart en Fins is een heilige taal.

In het verhaal kom je erachter waarom Jon op de vlucht is voor De Visser. Het hele verhaal wordt uit de doeken gedaan en je begrijpt dan de reden van Jon. Maar De Visser kennende uit het vorige boek is geen lieverdje en Jon moet stinkend zijn best doen om aan hem te ontkomen. Of dit gaat lukken?

Conclusie:
Ik had het verhaal van Ánde Somby bij het uitkomen van het boek gelezen en was daarom zeer benieuwd hoe het verhaal zou zijn. Ik kan begrijpen dat de Sámi stereotiep worden neerzet en dan voornamelijk Mattis. De kant van Jo Nesbø begrijp ik ook wel. Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig en ik kan me voorstellen dat de Sámi in die tijd zo werden gezien. Dus ik snap beide kanten wel. Het verhaal zelf vind ik veel beter dan Bloed op sneeuw. De setting Lapland, het verhaal, het leven van de Sámi en dan vooral het Laestadianisme. Kortom, een geweldig boek.

Wetenswaardigheden:

• Grootvader van Jon, Basse en zijn La Sagrada Familília tekeningen. Volgens zijn grootvader zijn alle kerken met hun toren naar het westen gericht.
• Arnulf Olsen, provinciale bestuurder. 
• Spionne Gunvor Galtung Haavik.
• Tactiek van de verschroeide aarde in 1945. Daarom werden de huizen in Kåsund snel gebouwd. Het zijn niet de mooiste huizen.
• Joik, lavvo. 
• Karsk, zelfgestookte brandewijn.
• Læstadianen. Verschillende richtingen, Lyngen, Firstborn in Alta, Lundberg in Sør-Tromsø en de conservatieven in Amerika. De groeperingen worden beschreven in het document The Laestadian Movement: Disputes and Divisions 1861 - 2000 van Warren H. Hepokoski.
• IJskoude viidna, Sámische brandewijn.
• Jon had wat Mad-tijdschriften en elpees van Charles Mingus en Monica Zetterlund.

• Finkelstein, zwarte gat.
• Transteinen. Een steen door Beaive-Vuolab gegooid, een behoorlijk sterke Same.
• Trek-Samen hebben o-benen, de zee-Samen niet.
• Raikas, gegiste rendiermelk.
• Lea is negenentwintig jaar. Lea betekent koe. Ze wilde eigenlijk Sara heten maar volgens haar vader kan ze geen Sara Sara heten. Sara betekent vorstin.
• Futabayama, een sumo-legende.
• Haguroyama, leerling van Futabayama.
• Mattis: Stank van een dode rendier is giftig. Botulisme. Daarom verbranden de Sámi de dode rendieren direct. Zodat ze elkaar kunnen zien en verstandig kunnen blijven praten.
• William Svartstein / William Blackstone.
• Steve Kuhn.
• Sakta vi gå genom stan van Monica Zetterlund.

• Congratulations van Cliff Richard.

• Restaurant Tranan in Stockholm.

Recensies:
- Hebban
- 8Weekly
- Thriller Leestafel
- Chicklit
- De Boekenfabriek
- Thrillerlezers
- Knack
- Volkskrant
- Ranking the books
- Thrillzone
- Los Angeles Times
- Mary Whipple