Het noordelijk gevoel - Gerrit Jan Zwier

Boek details:
Auteur: Gerrit Jan Zwier
Titel: Het noordelijk gevoel
Verschijningsdatum: 1998
Bladzijde: 195
Uitgeverij: Atlas
ISBN: 9789045017471

Samenvatting:
Met een beschouwende, geestige en scherpe pen beschrijft Gerrit Jan Zwier in Het noordelijk gevoel zijn reizen door Canada, Groenland, IJsland, de Faerøer, de Lofoten en Lapland. Zijn verhalen over toendra's en ijsberen, over de jacht op walvissen en zeehonden, over romantisch reizigers en markante noorderlingen vormen een indringend portret van het leven op de noordelijke buitenposten.

Het boek:
Het boek bestaat uit acht hoofdstukken waarin Gerrit Jan Zwier het noordelijk gevoel probeert te beschrijven door middel van zijn reizen naar Vlieland, Groenland, IJsland, Canada, de Faerøer, de Lofoten en Lapland. In de inleiding springt het hart van Gerrit Jan Zwier op als hij in een verhaal van Bruce Chatwin de volgende zin leest: 'Hier genoten wij het avondmaal van gravlax, gerookte rendierfilet en bergbraambessen bij het flakkerend licht van de witte nachten dat tussen de berken door scheen.'

Hoofdstuk 1: Vlieland
Het eerste hoofdstuk begint met het noorden van Nederland, namelijk Vlieland. Er staan een paar leuke uitspraken en wetenswaardigheden in dit hoofdstuk zoals:

• Druktemakers naar Terschelling. Rustzoekers naar Vlieland.
• Ik kom helemaal niet naar Vlieland om iets nieuws te ontdekken; ik hoop er steeds hetzelfde terug te vinden.
• Strandjutter Hessel Wiegman.
• Het verlangen naar de kust van historicus Alain Corbin.
• Beroemdheden van Vlieland: Willem de Vlamingh en Rijk IJzesz.
• Beroemdheid van Terschelling: Willem Barentsz.
• Tromp's Huys. Zeeschilderes Betzy Akersloot-Berg. Betzy komt een een later uitgebracht boek van Gerrit Jan Zwier nog een keer uitgebreid aan bod in Altijd Noorwegen.
• De einder is te ver van Pieter Terpstra.

Hoofdstuk 2: Groenland

• Vogelaar Jan Strijbos.
• Vogeleiland Grímsey.
• Trophy hunting. Een jager verkoopt het recht op één of meer beren aan schietlustige rijkaards uit andere landen.
• Scoresbysund.
• Drankprobleem in Groenland.
• Groenland - continent der eenzamen van Anthony van Kampen.
• Arctic dreams van Barry López.

Hoofdstuk 3: Het wilde westen van Denemarken.
Dit hoofdstuk gaat verder over Groenland. Na in het vorige hoofdstuk de oostkust te hebben gehad, volgt nu de westkust van Groenland.

• De westkust vist in plaats van jagen.
• Het woord Eskimo is een scheldwoord.
• Nunataks. 
• Erik de Rode. 
• Volk van de kajak. Geloven in de zeegodin Sedna. Volk van de angakok en de trommeldans.
• Vliegveld Narsarsuaq. Bronzen plaquette van Naomi Uemura.

  

  Naomi Uemura.

• Narsarsuaq is ontstaan in 1941 Bluie West One.
• Brattahlid. Vikingen vestigden zich hier in 986.
• Dorset- en de Thule-cultuur.
• Dorpje Eqaluqarssuit. Waar kleine forel in de rivier zwemt.
• Peter Morell.
• Hans Egede, de apostel van Groenland.
• Tuttupit (Rendiersteen).
• Eskimo Pels. 
• Imiak (zelfgestookte drank).
• Qaqortoq. Oude Julianehåb.
• Plaatselijke kunstenares Aka Høegh. Prenten van haar staan in het kinderboek Bezoek aan de moeder van de zee.
• Het Groenlands, Inutsus, is een polysynthetische taal.
• Stoomschip Hans Hedtoft. Reddingsboei hangt bij het altaar in de kerk. Het schip is net als de Titanic tegen een ijsberg gevaren.

Hoofdstuk 4: Kampvuren langs de poolcirkel

• Inuit in Canada.
• Kerk in Iqaluit heeft de vorm van een iglo.
• Eskimo, rauw-vlees-eter. Het woord bedacht door de Cree. Interessant is dat Buffy Sainte-Marie een Cree singer-songwriter is.

• Nunavut (Ons Land).
• Angakok (sjamaan). Zie ook hoofdstuk 3.
• Schrijver Farley Mowat.
• Amauti. Parka met een buidel op de rug.

Hoofdstuk 5: Aan de rand van IJsland

• In het zog van Raven-Flóki van Jan Strijbos.
• Hringadróttinssaga. Tolkiens In de ban van de ring.
• Mordor uit het verhaal lijkt sprekend op de Sprengisandur, de Doemberg op Askja.
• Runtur.
• Boek van Ina von Grumbkow, de verloofde van expeditieleider Walther von Knebel. Zwier wil een historische roman over de mislukte expeditie in 1904 schrijven. Hij maakt aantekeningen en schetsen die hun weg zullen vinden naar het boek De knoop van IJsland.
• Hotel Noorderlicht in Raufarhöfn.
• Quote uit hoofdstuk 5: "In Vopnafjördhur zet zich een indringend beeld op mijn netvlies vast: een man met een bebloed schort komt uit het slachthuis met een kruiwagen vol afgehakte schaapskoppen."
• Hákarl. Haaienvlees dat een half jaar in de grond heeft liggen rotten.

Hoofdstuk 6: Land in de schemer

• Faerøer. De Schapeneilanden.
• Faar is een oud Noors woord voor schapen.
• Thorshavn. 
• Het eiland Nólsoy.
• Schilder Mikines. 
• Schrijver William Heinesen.
• Griendenjacht.
• Hestur.
• Jan Piebenga Svínoy.
• Het boek Bergtoppen in de oceaan van Piebenga.

Hoofdstuk 7: Lapland en verder

• De plaats Storuman met een wildeman aan de kant van de weg. Hier heb ik het nog over gehad in deze blogpost.

  

  Storuman.

• Gerrit Jan Zwier met het boek De noordkromp uit 1978. Zijn debuut met enkele verhalen over zijn Lapse tijd.
• Arvidsjaur met zijn houten huisjes (Lappstaden).
• Arjeplog. Zilvermuseum (Silvermuseet)
• De Zilverweg (Silvervägen).
• De roze kerk van Arjeplog.
• Schrijver Marcellus Emants kwam ruim 100 jaar geleden in Arjeplog aan.
• De kerk van Jokkmokk.
• Het museum van Jokkmokk.
• Kvikkjokk.
• Het boek Padjelanta van Anton Quintana.
• Frederik en Nancy de Graaf met het boek Sprookjes, vertellingen en sagen uit Lapland. Frederik is in 1971 overleden in een zomerkamp van rendierhouders. Zijn as werd in deze omgeving, in Lule Lappmark, bij Passevare, de Heilige Berg van de Samen, uitgestrooid.
• Porjus.
• Gällivere.
• Stora Sjöfall. Leuk feit is dat ze Ritsemjokk niet gehaald hebben vanwege te weinig brandstof. Hier hadden we zelf ook last van. We hadden graag verder gereden naar Ritsem, maar konden er niet komen vanwege te weinig brandstof.
• Rorbu. Een vissershut.
• De Lofotense kunstenaar Kaare Espolin Johnson.
• Zeevlam, ook wel zeemist genoemd.

Hoofdstuk 8: De witte toendra
Dit hoofdstuk gaat over Fins-Lapland in de winter. Het blijkt dat Gerrit Jan Zwier absoluut geen wintersport liefhebber is. Leuk om te lezen en herkenbaar.

• De Weg der vier Winde van Yrjö Kokko. Meer over Yrjö Kokko is te lezen op het blog van Thijs Feuth.
• Nationaal park Pallas-Ounastunturi.
• Rendierwedstrijden in Hetta.

Conclusie:
Dit was weer een heerlijk boek van Gerrit Jan Zwier met mooie verhalen en veel wetenswaardigheden. Ik heb in deze blogpost vrij veel wetenswaardigheden opgesomd, maar er zitten nog veel meer wetenswaardigheden in het boek. Gerrit Jan Zwier weet het mooi te verpakken en hierdoor reist de lezer mee door de noordelijke contreien om van het noordelijk gevoel te genieten. Ik ben weer een aantal titels van boeken rijker en ben een aantal dagen in het hoge noorden geweest.

Recensies:
- De Volkskrant
- Gelders archief