Tussen de rendieren geboren: De vlucht deel 1 - Lillian van Bael

Boek details:
Auteur: Lillian van Bael
Titel: Tussen de rendieren geboren: De vlucht deel 1
Verschijningsdatum: 2015
Bladzijde: 234
Uitgeverij: Palmslag
ISBN: 9789491773389

Samenvatting:
De vlucht is het eerste deel uit de reeks 'Tussen de rendieren geboren', dat zich afspeelt tijdens de Grote Noordse Oorlog rondom het jaar 1700. Voor de Sámi - in de volksmond Lappen genoemd - is dit een moeilijke tijd. Ze overleven dankzij hun rendieren en trekken hiervoor naar voedselrijke gebieden. Hun nomadische bestaan in Noorwegen wordt echter bemoeilijkt door de oorlog en door boeren die zich in toenemende mate in het trekgebied van de rendieren vestigen.

In het eerste deel volgen we 'de vlucht' van onder andere Sámi Lais, zijn vriendin Birit en van een uit Finland gevluchte familie. Tijdens hun vlucht raken ze betrokken bij meeslepende gebeurtenissen die gaan over leven of dood. Daarnaast speelt in deze moeilijke tijd ook de overgang van hun oude geloof in de Åsen naar het Christelijke geloof een belangrijke rol. En dat zorgt voor extra problemen.

Auteur Lillian van Bael keerde ruim 35 jaar geleden naar Nederland terug, nadat ze samen met haar gezin tien jaar doorbracht in Noorwegen. Daar was ze parttime werkzaam in het onderwijs, voor clubhuiswerk, in de thuiszorg voor bejaarden, was ze 'dagmama' en raakte ze geboeid door de problemen die de Sámi toen ondervonden. Deze bevolkingsgroep was dagelijks in het Noorse nieuws en na haar pensionering vond Lillian de tijd om zich hier verder in te gaan verdiepen.
Tijdens latere vakanties naar Noorwegen kwam zij door onderzoek in bibliotheken en gesprekken in Lapland steeds meer te weten over de bijzondere leefwijze van de Sámi.

De auteur:
Bij toeval kwam ik dit boek tegen. Lillian (geboren in 1944) was en is nog steeds lid van de Facebook groepen Blogs over het hoge Noorden en Muziek uit het hoge Noorden. Bij het bekijken naar haar profiel kwam ik erachter dat ze een boek geschreven had over de Sámi en de rendieren. Het eerste deel van drie delen is eind oktober 2015 verschenen. Direct informatie over Lilian en het boek gezocht en kwam zo bij uitgeverij Palmslag terecht. Na het lezen van de boekpresentatie was ik enthousiast. Ik ben altijd in voor Nederlanders die over het hoge Noorden schrijven. Het tweede deel is al klaar en wordt dit jaar in oktober uitgebracht.

Het boek:
Voordat het verhaal begint krijg je een lijst van personages. In totaal worden er 21 personages genoemd. De personages hebben alleen soort vertaling en geen korte beschrijving. Het verhaal speelt zich af in de jaren rond 1700 en de verhaallijn over de bijna negentienjarige Sámi Lais is de belangrijkste. Het is in de tijd van de overgang van het oude geloof in de Åsen naar het christelijk geloof. Het noorderlicht is een verschijnsel wat men nog verbond aan de oude goden. In de sijdda heeft Lais een relatie met Birit. Dat dacht hij in ieder geval. Helaas voor Lais was Birit ondertussen ook bezig met Johan, de beste vriend van Lais. Lais heeft hun betrapt en is toen halsoverkop vertrokken met zijn boeltje en een aantal rendieren. Zelfs zijn ouders, Eilin en Pelle, weten er niets van. Terwijl Lais weg is, blijkt Birit zwanger te zijn, maar ze weet niet van wie. Johan en Lais waren namelijk niet de enige jongens waarmee ze het gedaan had. Johan komt erachter dat Lais het van hem en Birit weet en daarom vertrokken is en gaat Lais achterna. Omdat Lais vertrokken is, ontstaan er een aantal verhaallijnen. Het leven in de sijdda, de trektocht van Lais, de tocht van Birit en een losstaand verhaallijn over een gezin uit het dorpje Lappeenranta, vlakbij het fort Vyborg en het Saimameer, aangevallen door de Russen. De Russen nemen de kinderen mee. Jarkko en zijn vrouw Björk vluchten met hun negen maanden oude zoontje. Helaas overleven ze het niet. Hun zoontje Aiso overleeft de slachting van de Russen wel en Katinka en Pjotr, de ouders van Jarkko, ontfermen zich over Aiso, samen met hun dochter Tinka. Tijdens de verhaallijn van Lais komt hij Joar tegen die met zijn vrouw Grete in de bossen van Tornedalen woont. Met zijn allen beleven ze van alles en wordt er een harde strijd geleverd om te overleven.

Conclusie:
In dit eerste deel komt de verhaallijn van de sijdda en Lais bij elkaar, maar blijven de verhaallijnen van Birit en Aiso op zichzelf staan. Die lijnen komen vast en zeker bij elkaar in de volgende delen. Helaas is het wachten op de overige twee delen om te weten hoe het verhaal afloopt. Een aantal gebeurtenissen in het verhaal gaan zeer snel en andere delen zoals het leven van verschillende personen gaat weer ontzettend traag. De trage gedeeltes geven wel een mooi inzicht in hoe het leven er aan toe ging tijdens de Noordse Oorlogen. Ik wist zelf nog niets van die oorlogen, dus een verhaal dat zich afspeelt in die tijd is voor mij erg interessant. Handig is het om de onderstaande Wikipedia pagina's over de Noordse Oorlogen te lezen om wat meer achtergrond informatie te krijgen.

- Noordse Oorlog (1655-1660)
- Grote Noordse Oorlog
- Noordse Oorlogen

Erg leuk verhaal om te lezen met aardig wat nieuwe namen die ik nog niet kende. Er zaten wel een aantal taalfouten in en Pjotr was opeens Pelle. Ik stoor me daar niet aan, maar ik kan me voorstellen dat anderen daar wel aan ergeren. Ander punt is dat de beschrijvingen van sommige woorden helemaal achterin stonden. Dat wist ik niet, dus op de laatste bladzijde zag ik de verklaring van een aantal begrippen. Dit had wel wat duidelijker aangegeven kunnen worden. Nu heb ik zelf allerlei begrippen opgezocht.

Wetenswaardigheden:

• Een subverhaal gaat over Sita de husky.
• Joar en zijn ouders hadden vroeger rendieren. Door problemen om door diverse provincies te trekken zijn ze naar Røros vertrokken om in de kopermijnen te gaan werken.
• Tijdens de oorlog in 1679 met de Zweden is de opa van Joar omgekomen.
• Menigeen schudt stiekem de magische heilige stenen in de leren buidel, die ze aan hun riem dragen, in de hoop dat deze de kwade Åsen zullen verdrijven.
• De Russen waren opgerukt tot aan Tallin, Pärnu en Viborg.
• Rendiermarkt in Enontekis.
• Van Kautokeino naar Ávzi was bekend terrein voor Lais
• Lais ziet de Boaje-Naste schitteren.
• De Åsen Ulda en Eske.
• Almen Attje. Almen Attje komt ook voor in het boek Het witte rendier van Cor Bruijn.
• Bärgalak.
• De Lensman en de Præst.
• Horagóllis.
• Gospod' wotsaris'a. Pjotr en Tinka zingen dit voor Katinka.
• Verschijning van de Åse, Kvit Eske.