Kopoli, de voortrekker der rendieren - Jean Coué

Boek details:
Auteur: Jean Coué
Titel: Kopoli, de voortrekker der rendieren
Oorspronkelijke titel: Kopoli, le renne guide
Vertaling: K. Struyf
Jaartal: 1972
Bladzijde: 256 blz
Uitgeverij: Uitgeverij de Goudvink NV
ISBN: 9789025272760

Jean Coué

Jean Coué werd geboren in 1929 in Parijs. Op zijn 16e schreef hij zijn eerste roman. Het schrijven wordt zijn passie. Na een aantal nogal chaotisch studies, werd hij zanger. Daarna werd hij journalist en politiek commentator in Algerije in de jaren 1966-1970. Bij zijn terugkeer naar Frankrijk publiceerde hij zijn eerste roman Kopoli, le renne guide. Het jaar daarop bekroond door de Franse Academie. Meer dan twintig romans volgden, verschillende hebben een literaire prijs ontvangen. Hij stierf in 2008. (Bronnen: Ricochet-jeunes en Wielersportboeken).

Officiële samenvatting van het boek:
In Lapland, op de ijsvlakten van het hoge Noorden. De clan van Uldra, de chef, - enkele families en tweeduizend rendieren - heeft dit jaar haar overlevingskansen doorheen de lange poolnacht toevertrouwd aan een nieuwe gids. Het is Kopoli, het waardige rendier, dat onder de sneeuw de magere weiden van korstmos zal moeten beschermen tegen de aanvallen van Ukala, de wolf...
Uldra, de chef en zijn jonge zoon Torno, Komi de Wijze en Perenn de tovenaar, Kaloo de witte beer en Ukala de Eenzame, en vooral Kopoli, de voortrekker der rendieren: een wereld van eenvoud en hardheid vecht voor zijn bestaan in de onmenselijke ijsvlakte.

Het boek begint met de de onderstaande tekst:

Aan de voet van de loopplank greep Torno de hand van de vreemdeling.
- Als je terug bent in je land, het land van de zon, zul je dan aan je zoon het verhaal vertellen van Kopoli, de voortrekker van de rendieren? 
Ik houd de belofte die ik gedaan heb aan de zoon van Uldra.

Opgedragen aan mijn zoon.

Helsinki, 1965...Quiberon, 1966

Nog mooier is de tekst die op de volgende bladzijde staat.

... Toen God de wereld schiep stond Hij verbaasd over de gaven die hij zo kwistig had uitgedeeld aan de landen van de zon. Hij gaf alles aan deze bevoorrechte streken en er bleef niets over voor het zeer arme Lapland. Toen gaf God het zijn ziel...

Hoofdstukken:
1) Ukala de Wolf
2) De chef en de tovenaar
3) Wie zal de voortrekker van de rendieren zijn?
4) Het Noorderlicht
5) Het kamp
6) De wolven vallen aan
7) Kaloo de eenogige beer
8) De vreemdeling redt Torno
9) De dood van Wapoho de uil
10) Kopoli wil wraak
11) Perenn de tovenaar trekt er alleen op uit
12) Torno redt de vreemdeling
13) De laatste zilveren kogel
14) Luchtspiegeling op het ijs
15) Op het spoor van Ukala
16) De beer en de hermelijn
17) Perenn staat tegenover de wolf
18) Kopoli vecht op leven en dood
19) Perenn geneest het waardige rendier
20) Een vertrek is geen afscheid
21) Epiloog

Het verhaal speelt zich af in Fins Lapland en draait om de dieren Ukala de wolf, Kopoli de voortrekker der rendieren, Kaloo de eenogige beer, Tayegui de witte vos, Lekhat de hermelijn en Wapoho de grote uil. Aan de andere kant zijn daar de Lappen onder leiding van Uldra de chef. Samen met de tovenaar Perenn Kunnus, Komi de wijze, Torno de zoon van Uldra en de vreemdeling uit het zuiden maken ze het verhaal compleet.

Het verhaal begint met de strijd wie de voortrekker der rendieren wordt. De strijd gaat tussen Kopoli en Kimi. Kimi is het rendier van tovenaar Perenn. Kopoli is het rendier van Uldra, de leider van de clan. Perenn is gekend en gevreesd van Hammarsfest tot de grenzen van Petsamo. Perenn aanbidt Thor, volgens het verhaal een god van bv het noorderlicht en natuurlijk de donder. Tevens is Perenn in het bezit van Kunnus, de magische trommel die de Lappen vroeger gebruikten. Het is gokken in welke tijd het verhaal zich afspeelt, maar de lappen zijn volgens het verhaal een keer gedwongen naar het zuiden af te zakken tot Helsingfors (Zweeds voor Helsinki). Hier maakte men licht door op een knopje te drukken. Ik zou niet weten in welke tijd het verhaal zich afspeelt. Dat Thor als god aanbeden wordt en de magische trommel geeft aan dat het verhaal in een ver verleden heeft plaatsgevonden. Dat strookt weer niet met de lichtschakelaar. Mooi dat je niet uit het verhaal kan halen in welke tijd het verhaal zich afspeelt.

De plaats waar het geheel zich afspeelt is makkelijker. Volgens het verhaal is de Uldra clan niet één van de belangrijkste of rijkste van het gebied Syysjärvi. Volgens internet is Syysjärvi de naam van een meer. Volgens Selmasalo betekent het 'herfstmeer'. In Finland zijn vier meren met die naam volgens de Jarviwiki website.

De vier meren die Syysjärvi heten

Het gaat zeer zeker om het meer wat in Lapland ligt. De Uldra clan bestaat uit negen families (sita of sidja) die zich in de loop van de eeuwen met elkaar verbonden zijn. Het verhaal leest goed en het is spannend. Over het verhaal vertel ik weinig meer. Het beste is om zelf te lezen. Een aantal onderdelen uit het verhaal haal ik eruit om wat verder uit te zoeken.

Skallers:
In het verhaal komen skallers voor. Skallers zijn laarzen van zacht rendierenleder met een hoge punt.

Skallers

Van dezelfde skallers website komt de onderstaande afbeelding. Deze afbeelding heb ik opgenomen omdat die gewoon mooi is.

Skallers

Gallsopak:
Gallsopak, een soort beenstuk dat tot halverwege de dijen reikt en uitgesneden is uit een poot van het dier. Hiervan kon ik geen informatie vinden op internet.

Muts der vier winden:
Meer informatie over de muts der vier winden is te vinden op Wikipedia en de museumkennis website.

Vier winden muts

Suopoka:
Leuk fragment uit het boek: Aan de gordel dragen zij in een schede de suopoka, de dolk met een breed lemmet. Staal van Rovanièmi en steel uit het gewei van rendieren. Over suopoka is niets te vinden op internet. En volgens Selmasalo is het waarschijnlijk een een of ander dialect. Suo betekent moeras en puukko, wat wel op internet is te vinden mes.

De vreemdeling in Lapland heeft het in het verhaal over een gedicht van Maïakovski. De onderstaande zinnen zijn waarschijnlijk flarden van een gedicht van Maïakovski:
- Mijn gedachten groeien,
- verstrengelen zich,
- gewei van rendieren?.....

Het verhaal zit goed in elkaar en je kunt lezen dat de schrijver kennis heeft van Fins Lapland. Mooi boek.

Selmasalo heeft nog een interessante link over rendieren toegevoegd in de reacties.