Licht op het noorden - Stine Jensen

Boek details:
Auteur: Stine Jensen
Titel: Licht op het Noorden
Verschijningsdatum: Oktober 2013
Bladzijde: 236 blz
Uitgeverij: Ambo/Anthos Uitgevers
ISBN: 9789026326196

Samenvatting:
Scandinavië is in opkomst. De Scandinavische talen, ooit beschouwd als de lelijkste talen ter wereld, zijn tegenwoordig hip. Iedereen leest Scandinavische misdaadliteratuur, koopt zijn inrichting bij Ikea en is in de ban van Borgen en The Killing. Maar hoe is het echte leven in het Noorden? Zijn Scandinaviërs werkelijk het gelukkigste volk op aarde? Hoe overleven ze het donker? En wat is de keerzijde van al die rijkdom, emancipatie, natuurlijke schoonheid en veiligheid? Stine Jensen, die zelf op jonge leeftijd is geëmigreerd uit Denemarken, reist voor de tv-serie Stine in Scandinavië door Denemarken, Noorwegen, Zweden en Finland. Deze reis is een persoonlijke zoektocht naar haar wortels. Aan de hand van gesprekken met familie, vrienden en deskundigen analyseert ze het beeld dat wij hebben van onze noorderburen en geeft ze een inkijkje in hun leven. Is Scandinavië inderdaad de spiegel van de toekomst waarin wij kijken?

Stine Jensen, geboren te Hillerød in Denemarken op 13 januari 1972, is een Deens-Nederlands filosofe en publiciste. Voordat ze haar eerste verjaardag beleefde, kwam ze al met haar ouders naar Nederland omdat haar vader daar werk vond. Ze heeft nog wel altijd de Deense nationaliteit. Waarom ze dat nog heeft, is te lezen in een anekdote in het boek.

Stine Jensen

Informatie en recensies over Licht op het Noorden:

• Licht op het Noorden TV-serie afleveringen
• De keerzijde van het paradijs
• Recensie 8Weekly
• Recensie De Scriptor
• Recensie Van Stockum

Het boek is onderverdeeld in delen en die zijn weer onderverdeeld in hoofdstukken. In het midden van het boek zijn acht pagina's met kleurenfoto's opgenomen. Elk deel begint met een citaat van iemand. Het eerste deel begint met een citaat van Søren Kierkegaard en wordt vervolgd door een leuke inleiding met vergelijkingen tussen Nederland en Denemarken. De drie scheuren van het paradijs wat Scandinavië heet, worden aangehaald. De eerste scheur veroorzaakte tekenaar Kurt Westergaard met zijn Mohammed cartoon. De tweede scheur is Utøya. De derde scheur zijn de rellen in Husby, Stockholm. Deze drie scheuren komen in het boek uitgebreid aan bod. Verder loopt de Wet van Jante (Janteloven in Denemarken en Noorwegen, Jantelagen in Zweden). als een rode draad door het boek. Een voorbeeld over Jantelagen is te lezen in deze blogpost uit 2009 van Marjon Pieper.

Uit Denemarken komen een aantal succesvolle series vandaan zoals Borgen, The Killing, The Protectors, The Bridge en de film Jagten. Jagten zou je volgens Stine een studie kunnen noemen naar het conformisme van de Janteloven. Ik heb de film helaas nog steeds niet gezien. De series die Stine noemt, heb ik zelf allemaal niet gezien. Hieronder de trailer van Jagten.

De wet van Jante wordt door Stine verder uitgekauwd met voorbeelden waar de wet allemaal voor gebruikt wordt en het blijkt dat op Facebook een anti-janteloven groep Fuck Janteloven aanwezig is en er zelfs een The Jante Law modemerk is.

Het deel over Denemarken is best wel negatief en gaat in over het racistische karakter van Denemarken. Het gaat bv over Jezus in een Vikingenoutfit op het Deens paspoort en Vikingsperma (Cryos spermabank maakt gebruik van dezelfde vikingtekening. Cryos wordt wel sperm blank genoemd), 

Complaint over passport Jesus

The cross that Danes must bear

Er wordt verder geborduurd op het racistisch karakter van Denemarken en er worden meer voorbeelden aangehaald die onder het Deense racistisch tapijt worden geschoven. De excuses van Denemarken naar Groenland voor een sociaal experiment in 1951 met 22 Groenlandse kinderen (de film Eksperimentet uit 2010 gaat hierover) en de NIPT-test. De NIPT-test geeft 100% uitsluitsel over downsyndroom. Jaarlijks worden er 10 kinderen met het downsyndroom in Denemarken geboren. Verwachting is dat in 2030 geen enkel kind met het downsyndroom wordt geboren in Denemarken. Een zuivering van mentaal gehandicapten. De NIPT test was in Nederland verboden, maar vanaf april 2014 niet meer (Bronnen NCRV en Nu.nl).

Deel 2: De schreeuw van de jeugd. Dit deel gaat over Noorwegen en voornamelijk over de jeugd. Stine bezoekt afkickkliniek Samtun voor jongeren aan de rand van het het dorp Bø, 2 uur rijden van Oslo. Het bezoek aan Oslo is voor Stine voor de derde keer op reis in Noorwegen. De eerste twee reizen waren idyllische outdoorvakanties. Deze derde keer een realistische kijkje in de drugswereld van Oslo. Toen we zelf kort in Oslo waren, vonden we al dat er veel zwervers aanwezig waren in het centrum.  Het verhaal in het boek, samen met de beelden van het TV programma, laten een somber beeld van Oslo zien.

In het deel over Noorwegen een interessant hoofdstuk De metalen schreeuw. Stine is op bezoek bij de band Kirkebrannen. Een black metal band uit Noorwegen. Ik kan over Kirkebrannen niets vinden op internet. Het lijkt me een lokaal bandje. Vroeger in de jaren 80/90 was ik onder andere liefhebber van dat soort muziek. Toen had je al hokjes van hardrock, heavy metal, death metal, black metal, speed metal, trash metal, punk metal, hardcore, straight edge enzovoorts. Mensen willen graag muziek in een hokje duwen. Het maakt mij niet uit wat voor soort muziek het was of is, als ik het maar mooi vind. De bekendste black metal bands voor mij in die tijd waren Venom, Bathory, Mantas/Death, Possessed, Hellhammer/Celtic Frost en Messiah. In 2011 nog een korte blogpost geschreven over Bathory. Bathory werd in het begin geplaatst in het black metal hokje, maar ontgroeide al snel de black metal met zijn satanische teksten. Dit gebeurde met meer black metal bands en het verbaasde me dat in de Licht op het Noorden serie een band als Kirkebrannen aanwezig was. Na ruim 25 jaar had ik dit echt niet meer verwacht. Het zal wel met de kerkbranden in Noorwegen te maken hebben en met het feit dat er een band is die Kirkebrannen heet. Het is in ieder geval een leuk uitstapje naar mijn verleden :-). Celtic Frost, een van de bands die ik vroeger geweldig vond, heeft in 2006 hun laatste en beste album Monotheist uitgebracht. Dit is pas duistere muziek. Een must have.

)

In het Kirkebrannen stukje wordt gesproken over een documentaire Once upon a time in Norway. Ik denk dat het de onderstaande documentaire is.

Het gaat over Varg Vikernes van Burzum die 16 jaar gevangen zat op de moord op gitarist Euronymous (Øystein Aarseth) van Mayhem en verdacht wordt van het in de brand steken van kerken. Verder komt het boek van Håvard Rem Innfødte skrik: norsk svartmetall aan bod. Meer info over dit boek is te vinden op de website van Burzum. Een goed voorbeeld van wat er uit black metal kan komen is de band Wardruna. Twee leden van de black metal band Gorgoroth hebben Warduna opgericht. Hun muziek is onder andere te horen in de Vikings serie. In de blogpost over Vikings wordt Wardruna ook genoemd. Zanger Gaahl van Wardruna zingt trouwens nog steeds in de black metal band God Seed. Meer black metal is te horen op dit Youtube kanaal.

In het hoofdstuk Kwaad komt Utøya op 22 juli 2011 aan bod. Stine haalt het boek En Norsk tragedie van Aage Storm Borchgrevink aan. Dit boek is eerder op Blogzweden kort besproken in de blogpost Tragedie Utøya in boek en beeld. In dit hoofdstuk wordt tevens het boek Het jaar zonder zomer van Erika Fatland aangehaald. Dit lijkt me een interessant boek en ga deze waarschijnlijk lezen. Stine heeft een gesprek met de kunstenaar Sverre Malling. Sverre Malling heeft in de rechtszaal tekeningen van Breivik gemaakt. De tekeningen staan op zijn website. Op zijn website kwam ik toevallig deze tekening van Sverre tegen die een link heeft met het vorige black metal onderwerp, namelijk een tekening van een schoen met het Venom logo erop. Op 28 april 2012 is Stine, in het kader van de serie Licht op het Noorden, op Utøya geweest. Je komt er dan achter hoe klein het eiland eigenlijk is. Volgens Stine loop je het eiland binnen 20 minuten helemaal rond. Indrukwekkend verhaal.

Stine heeft tevens een gesprek gehad met de schrijver Karl Ove Knausgård. Dit gesprek was ook te zien in de TV-serie. Naar aanleiding van dit gesprek en een proefboekje bij de stand van Uitgeverij de Geus tijdens de Scandinavië-XL dagen ben ik begonnen aan de Min Kamp (Mijn strijd) serie. Het eerste boek Vader heb ik al een tijdje uit. Een blogpost hierover zit in de planning.

Karl Ove en Stine

Na Denemarken en Noorwegen volgt het deel over Zweden. Dit gaat over feminisme, de rellen in Husby en de Millenium trilogie van Stieg Larsson en dan vooral Lis Salander. Het verhaal over de Painful cake van kunstenaar Makode Linde was wel interessant. De foto die ook in het boek is opgenomen is hieronder te zien. Het filmpje over de Painful cake is te zien op de website van Rt.com.

Painful cake

Het deel van Zweden vond ik zelf niet zo interessant. Door naar het laatste deel en dat is Finland. Finland is Sisu. Sisu is doorzettingsvermogen.

Sisu wordt elke keer aangehaald in het Finland deel. Net als Sisu wordt drank ook elke keer aangehaald als een groot probleem. Wat ons opviel in Finland waren vooral de gokkasten die we tegenkwamen in bv supermarkten en vaak bezet waren. Een ander onderdeel van Finland is de tango. De tango kwam ook al uitgebreid aan bod in het boek Solitude. Petra Sjouwerman, de schrijfster van Solitude, heeft meegewerkt aan het programma Licht op het Noorden. Dit verklaart de tango vermoed ik. Verder steunde Finland Hitler in de strijd tegen de Sovjet-Unie. In 1944 moesten de Finnen zelf de Duitsers verjagen. Dit verhaal kwam bekend voor. Dit had ik al gelezen in het boekje Finland (Suomi).

Als laatste wil ik het 'gesprek' met milieuactivist Pentti Linkola aanhalen. Interessante man. Ontzettend stug. Hij heeft een eigen website.

Het boek staat vol met feiten. Er worden veel boeken, films etc aangehaald. Een bibliografie lijst is opgenomen aan het einde van het boek. De negatieve kant van Scandinavië wordt goed weergegeven en je zou gelijk allergisch moeten worden van Scandinavië. Overal is wel wat te vinden en ik weet donders goed dat Scandinavië geen Walhalla is. Ik woon niet in Scandinavië en kan er niet over oordelen. Persoonlijk geloof ik niet het meten van geluk. Dat men hele studies en er zelfs een Happiness database aan spendeert, zegt volgens mij weinig over het geluk. Geluk is een betrekkelijk iets wat persoonlijk is. Het boek geeft in ieder geval een realistisch beeld over het noorden en is een goede aanvulling op de TV-serie. Het boek is te bestellen bij.Bol.com.